Του Γιώργου Λεκάκη
Μια σφαίρα / βλήμα / βολίδα σφεντόνας, ηλικίας 2.200 χρόνων, ανακαλύφθηκε στην έκταση του σημερινού κεντρικού
Ισραήλ, από ερευνητές της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ - ΙΑΑ.
Η κ. Yulia Ustinova του Πανεπιστημίου Ben Gurion του Negev είπε ότι το αντικείμενο φέρει μια ελληνική «μαγική» επιγραφή που γράφει:
«Νίκη του Ηρακλέους και του Αύρωνος[1]»,
Το δίδυμο Ηρακλής
και Αύρων ήταν μια τέλεια ομάδα νικητών.
«Στην πραγματικότητα, η
επιγραφή σε μια σφεντόνα είναι η πρώτη αρχαιολογική απόδειξη των δύο προστατών της
Ιαμνίας[2], που
ανακαλύφθηκε μέσα στην ίδια την Ιαμνία», είπε η κ. Ustinova. «Μέχρι σήμερα, το δίδυμο ήταν γνωστό μόνον από μια επιγραφή που ευρέθη στο ελληνικό νησί της
Δήλου. Η κλήση των θεών θα μπορούσε να είχε ενώσει τους πολεμιστές, να ανεβάσει
την διάθεση τους, να φοβίσει τον εχθρό – αυτό που λέμε σήμερα «ψυχολογικός πόλεμος» - και μπορεί να θεωρήθηκε ότι ενεργοποιούσε την ίδια την σφαίρα της
σφεντόνας», πρόσθεσε.
Η ιστορία της σφαίρας θα
παρουσιαστεί στην διάλεξη «Yavne and its Secrets» την επόμενη εβδομάδα στο
Yavne.
Η ανασκαφή στην Yavne ήταν
μια από τις μεγαλύτερες που διεξήχθη από την IAA και έχει δώσει ανακαλύψεις που
μαρτυρούν μια πλούσια και ποικίλη ιστορία 7.000 χρόνων – έως τώρα έλεγαν πως η
ιστορία της πάει πίσω μόνο 3,000 χρόνια!..
Θυμίζω, τέλος, ότι στην ίδια πόλη ευρέθη ένα βυζαντινό μωσαϊκό του 400 - 500 μ.Χ. (θα εκτεθεί στο πολιτιστικό κέντρο της πόλεως). Το πολύχρωμο μωσαϊκό, ανακαλύφθηκε κατά την διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών με επί κεφαλής τον κ. Avishag Reiss της IAA.[3] Τα ευρήματα της βυζαντινής περιόδου από τις ανασκαφές έχουν φέρει στο φως επίσης, ένα υδραγωγείο, ένα δακτυλίδι από χρυσό και αμέθυστο (500 μ.Χ.) , και έναν κλίβανο.[4]
ΠΗΓΗ: «2,200-year-old Greek sling bullet discovered in Israel», στο i24NEWS, 8.12.2022. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.12.2022.
- Albright W. F. «The Canaanite God Ḥaurôn (Ḥôrôn)», στο The American Journal of Semitic Languages and
Literatures, 53 (1): 1–12, doi:10.1086/370495, 1.10.1936.
- Roland Hariri και Gilles Lambert «Dictionnaire des dieux et des mythes égyptiens».
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Hauron, Haurun, Hawran, Horon, Ḥôrānu, Ḥōrān, ḥrn,
γερακόμορφος αρχαίος θεός (έως τώρα έλεγαν των Αιγυπτίων), που λατρευόταν ιδία στην
Γκίζα. Συνδέθηκε στενά με τον Αρμάχη (> Harmachis), ο οποίος συνδέεται με την
Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας. Ο Ραμσής Β’ / Ramesses II ως παιδί, «αγκαλιάσθηκε» /
προστατεύθηκε από τον Αύρωνα (βλ. Αιγυπτιακό Μουσείο, Κάιρο). Αλλά το 1930
διαπιστώθηκε ότι «κατάγεται»… εκτός Αιγύπτου, από την Ουγκαρίτ, και ήταν συρο-παλαιστινιακής
«καταγωγής», άρα ελληνικής, όπως ευκόλως φαίνεται και από το όνομά του. Σχετίζεται
με την μαγεία και τους εξορκισμούς, και γνωρίζει όλα τα ξόρκια (βλ. KTU 1.100).
Λατρευόταν και στην Σαρδηνία. Αναφέρεται και στην εβραϊκή Βίβλο. Βλ. επίσης και
François Chabas «Harris Magical Papyrus», 1860.
Στο Tell Qasile (σύγχρονο
Τελ Αβίβ) ευρέθη το 1946, ένα ενεπίγραφο θραύσμα κεραμικής του 8ου αιώνα
π.Χ. που μιλά για τον χρυσό του Οφίρ [Ophir, Ōfīr, Ōp̄īr] προς τον Ναό του Αύρωνος
(30 σίκελ). Ο Ναός του Αύρωνος / Beth-Horon ήταν αρχαία πόλη 35 χλμ. νότια του
Tell Qasile) - βλ. Lipiński, 2004, σελ. 197.
[2] Ιαμνία > Iamnia, Jamnia, Yavneh, Jabneh, Ibelin, Yibna, νυν Tel Yavne (Γιαβνέ Γιαβνέχ, Τζαμπνέχ, Ιμπελέν, Ιμπελίν, Γίμπνα).
Πόλις των Φιλισταίων Ελλήνων (βλ. Παλαιά Διαθήκη, 2Chr 26,6), που ιδρύθηκε τον
8ο αιώνα π.Χ. Κατακτήθηκε από τον Ουσία και ενσωματώθηκε στο
βασίλειο του Ιούδα. Περίπου 2,000 λατρευτικά αγγεία 9ου - 8ου αιώνα π.Χ. βρέθηκαν κατά την διάρκεια
ανασκαφών σε λόφο, περίπου 300 μ. βόρεια της αρχαίας πόλεως. Ποτέ άλλοτε δεν
έχει ανακαλυφθεί τόσο μεγάλος αριθμός λατρευτικών αντικειμένων από την Εποχή
του Σιδήρου στο Ισραήλ! (Μέχρι στιγμής, ωστόσο, έχουν δημοσιευτεί παρά λίγα εξ
αυτών).
Εξελίχθη σε μια από τις
σημαντικότερες αρχαίες πόλεις στην νότια παράκτια πεδιάδα του νυν Ισραήλ. Θεωρείται
η πιο σημαντική τοποθεσία για την μεταβιβλική εβραϊκή ιστορία, μετά την
Ιερουσαλήμ. Εδώ εγεννήθη ο σύγχρονος ιουδαϊσμός, μετά την καταστροφή της
Ιερουσαλήμ (70 μ.Χ.) και την απώλεια του Δεύτερου Ναού, μέχρι τότε κέντρου θρησκευτικής
ταυτότητας για τους εβραίους. Η διαδικασία, που ξεκίνησε στην Ιαμνία, ήταν απαραίτητη
για την προσαρμογή του ιουδαϊσμού σε μια νέα κατάσταση, όπου δεν υπήρχε
κεντρικός Ναός, όσον αφορά τους νόμους, το ημερολόγιο και την λειτουργία, και
έγινε η βάση για την εβραϊκή θρησκευτική πρακτική σε όλο τον κόσμο. Ηταν ο
Rabban Yochanan Ben Zakkai που μετέφερε το Sanhedrin (= Συνέδριο, 23μελές εβραϊκό
δικαστήριο) στην Ιαμνία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Moshe Fischer, Itamar Taxel και David Amit «Rural
Settlement in the Vicinity of Yavneh in the Byzantine Period: A
Religio-Archaeological Perspective», στο Bulletin of
the American Schools of Oriental Research, τ. 350, Μάιος, 2008, σελ. 7-35.
- Raz Kletter, Irit Ziffer,
Wolfgang Zwickel «Yavneh I: The Excavation of the 'Temple Hill' Repository Pit
and the Cult Stands», στο Orbis
Biblicus et Orientalis, σειρά Archaeologica
(OBOSA), τ. 30, εκδ. Academic Press Fribourg, Ελβετία και εκδ. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen, 2010. Σελ. 2-13.
- Press release of the Israeli Ministry of Foreign Affairs, 2005-2006.
- Avraham Negev και Shimon Gibson «Jabneh;
Jabneel; Jamnia (a). Archaeological Encyclopedia of the Holy Land», εκδ. Continuum, ΝΥ και Λονδίνο, σελ. 253, 2001.
[4] Βλ. Velednizki Noy «Yavne Final Report» στο Excavations and Surveys in Israel, 116, 2004.
- Sion Ofer («Yavne Final Report», στο Excavations and Surveys in Israel, 117, 2005.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook