Του Γιώργου Λεκάκη
Ανακτήθηκαν θραύσματα από 9 κεφάλια κροκοδείλων (κάτω γνάθου, δόντια και οστεόδερμα) που ανήκαν σε δύο τάφους, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στον ναό της Αμέσης[1] στην νεκρόπολι του Βόρειου Ασασίφ[2] των Θηβών.
Τα κρανία, τα οποία ανήκαν σε
νεαρούς και ενήλικους κροκόδειλους και είχαν… «πεταχτεί» στα «σκουπίδια» από
έναν «εξερευνητή», τον Herbert Winlock(*) του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης ΝΥ ΗΠΑ, πριν από περισσότερα από… 100 χρόνια!.. Ευρέθησαν όχι σε τάφους, αλλά σε…
σωρούς, που άφησε ο Winlock… ο οποίος έδωσε λίγη προσοχή στα υπολείμματα ζώων, και
επικεντρώθηκε στην… απόκτηση αρχαίων αντικειμένων που θεωρούσε πιο… πολύτιμα, όπως
κοσμήματα, γλυπτά και αντικείμενα καθημερινής χρήσεως!!!
Το μέσο μήκος των κροκοδείλων
θα ήταν 2 - 4 μ.
Τα κεφάλια δεν είχαν
μουμιοποιηθεί, εξήγησε ο κ. Churdzik, αν και έχουν βρεθεί μούμιες κροκοδείλων
σε ναούς. Ένας από τους τάφους ανήκε στον Cheti, έναν αξιωματούχο της βασιλείας
του Mentuhotep II[3], ο
οποίος κυβέρνησε περίπου από το 2055 / 2051 έως το 2002 / 2000 π.Χ. Ο άλλος τάφος
πιστεύεται ότι ανήκε σε βεζύρη, που υπηρετούσε τον ίδιο φαραώ.
Τα κεφάλια κροκόδειλου μπορεί να είχαν σκοπό να βοηθήσουν τον νεκρό στην μετά θάνατον ζωή, είπε ο κ. Chudzik, και πιθανότατα προσέφεραν την προστασία του Sobek[4], μιας αρχαίας αιγυπτιακής θεότητας, που απεικονίζεται ως κροκόδειλος ή ένας άνθρωπος με κεφάλι κροκόδειλου.
ΠΗΓΗ: P. Chudzik et al «A Crocodile Spirit, Crocodile-Faced”: Discovery of Crocodile Remains in the Early Middle Kingdom Tombs of the North Asasif Necropolis in Western Thebes (Egypt)», https://doi.org/10.1163/21915784-bja10016, στο Journal of African Archaeology, 25.4.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.4.2022. Και Sz. Zdziebłowski «Polish archaeologists find NINE crocodile heads in ancient Egyptian tombs», Science in Poland, 5.1.2023.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- O'Connor David «From Topography to Cosmos: Ancient Egypt's Multiple Maps»,
στο Ancient Perspectives: Maps
and Their Place in Mesopotamia, Egypt, Greece, and Rome, επιμ. Richard J. A. Talbert, 47–79, εκδ. University of Chicago Press, 2012.
- Sippel Benjamin «Gottesdiener und Kamelzüchter: Das Alltags - und
Sozialleben der Sobek-Priester im kaiserzeitlichen Fayum», εκδ. Harrassowitz, Wiesbaden, 2020.
[1] Η Άμεσις ή Άμενσις είναι γνωστή ως Χατσεψούτ (περ. 1507 – 1458): Είχε βασιλεία περίπου 21 ετών (από το 1478 / 1479 π.Χ.).
Ήταν ο 5ος φαραώ της 18ης Δυναστείας της Αιγύπτου, κυρία σύζυγος του
Θούθμωσι Β. Κυβέρνησε αρχικώς ως αντιβασιλέας
του Θούθμωσι Γ, γιου του Θούθμωσι Β από άλλη σύζυγο και του πρώτου άνδρα
κληρονόμου του θρόνου
Η Άμεσις / Χατσεψούτ ίδρυσε
τον υπόγειο σπηλαιώδη ναό της λέαινας θεάς του πολέμου Παχέτ(**) στο Μπενί Χασάν
στο Κυβερνείο των Μινυών, νότια της Μινύας, στην ανατολική πλευρά του Νείλου, το
Σπέος (Σπήλαιο) της Αρτέμιδος κατά τους Έλληνες, επί Δυναστείας Πτολεμαίων. Ο
ναός πιστεύεται ότι εκτίσθη δίπλα σε πολύ πιο αρχαίους, που δεν έχουν διασωθεί.
Αυτός ο ναός έχει ένα επιστύλιο με ένα μακρύ αφιερωματικό κείμενο, για τους Υξώς (βλ. James P. Allen) - βλ. Μανέθων, Ιώσηπος, Ιούλιος Αφρικανός.
Ο νεκρικός ναός της Αμέσης
ευρίσκεται απέναντι από την πόλη των Θηβών / Λούξορ και θεωρείται ότι είναι ένα
αριστούργημα της αρχαίας αρχιτεκτονικής. Επί Πτολεμαίου Γ' Ευεργέτη, εκτίσθη σε
αυτόν ένα πέτρινο παρεκκλήσι στο μεσαίο πλάτωμα για τον Ασκληπιό, και επί
Πτολεμαίου Η' Ευεργέτη, και άλλος υπέρ της θεάς Υγιείας.
(**) Pakhet, Pachet,
Pehkhet, Phastet, Pasht (< Bast + Sekhmet, θεότητες του πολέμου, των λεαινών).
[2] Asasif: Τμήμα της Θηβαϊκής Νεκροπόλεως, κατά μήκος
των πομπικών οδών που οδηγούν στους βασιλικούς ναούς στο Deir el-Bahari: Των
Mentuhotep II, Hatshepsut και Thutmose III. Με ιδιωτικούς τάφους, που
χρονολογούνται από το Μέσο Βασίλειο έως την πτολεμαϊκή μακεδονική περίοδο.
Έχουν βρεθεί στοιχεία ισχυρών δεσμών μεταξύ του Asasif και του Deir el-Bahari.
Η αρχαιολογική έρευνα στην νεκρόπολη του Ασασίφ διεξήχθη αρχικώς το 1883 από το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων (SCA) και την δεκαετία του 1920 από μια αποστολή, υπό την διεύθυνση του Herbert E. Winlock(*)για το Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης, ΗΠΑ.
[3] Ή Nebhepetre αρχαίος φαραώ, ο 6ος ηγεμών («άρχοντας
του πηδαλίου») της 11ης Δυναστείας, που επανένωσε την Αίγυπτο.
Εβασίλεψε για 51 χρόνια (βλ. «Κατάλογος των Βασιλέων» του Τορίνο). Ανέβηκε στον
θρόνο της Αιγύπτου στην αρχαία ελληνική πόλη, Θήβα, της Άνω Αιγύπτου. Διαδέχθηκε
τον πατέρα του, Intef III, και τον διαδέχθηκε ο υιός του Mentuhotep III.
[4] Sebek ή Sobki, Souk: Συμβόλιζε την φαραωνική δύναμη, την γονιμότητα και την στρατιωτική ανδρεία. Προστατευτική θεότητα με αποτροπαϊκές ιδιότητες. Την επικαλούνταν ειδικώς για προστασία από τους κινδύνους που επαρουσίαζε ο Νείλος. Κατά την παράδοση ανατέλλει από τα Πρωτογενή Ύδατα. Φημίζεται για το ότι την τιμούσε την πρώτη γυναίκα φαραώ, την Nebty Sat-Sekhem-Nebet-Tawy Sobekneferu, και της Κασοβεκρής. Ο Sobek ως Sobek-Ra, ήταν επίσης μια ισχυρή ηλιακή θεότητα. Στην ελληνική περίοδο, οι οικισμοί Βακχιάς, Ναρμούθις, Σοκνοπαίου Νήσος, Τιτανις (πόλη-ίδρυμα του Κρόνου, στην Αρκαδία Ερμούπολη Αιγύπτου) και Θεαδέλφεια στις παρυφές της ελληνικής επαρχίας Φαγιούμ, υπάρχουν πολυάριθμοι πάπυροι, όστρακα και επιγραφές, που σχετίζονται με ναούς και ιερείς του Sobek και τις τοπικές ενσαρκώσεις του.
Abstract
The recent discovery of Nile crocodile remains in the mortuary complexes of two high-ranking courtiers of Nebhepetra Mentuhotep II, located in the early Middle Kingdom necropolis in the valley of North Asasif, opened the way to an exploration of the role of reptile remains in funerary contexts. The skeletal remains, which were not mummified, consisted of fragments of the skull and mandible, loose teeth, and osteoderms. This paper explores the association that may have existed between the deceased and the crocodile god Sobek, whom the ancient Egyptians identified with pharaonic power, inundation and fertility. From the Middle Kingdom, Sobek, who was believed to have risen from the Primeval Waters, was merged with the sun-god Ra, and in the solar form of Sobek-Ra was made part of the eternal journey of the sun from the east to the west. This association was also reflected in the Spells of the Coffin Texts, in which the deceased became Sobek.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook