Του Γιώργου Λεκάκη
Στα όρη Αήρ[1] του
Νίγηρα είναι τα δύο μεγαλύτερα βραχογραφήματα / πετρογλυφικά ζώων στον κόσμο: Ονομάζονται
«Dabous Giraffes» / «Καμηλοπαρδάλεις(*) του Νταμπούς», και είναι 9.000 - 13.000 χρόνων…
Είναι διεθνώς φημισμένα, πετρογλυφικά βραχοσκαλίσματα ύψους 5 – 6 μ. – δηλ. σε φυσικό μέγεθος!
Υπάρχουν 828 εικόνες χαραγμένες στους γύρω βράχους. Οι 704 εικονίζουν ζώα (βοοειδή, καμηλοπαρδάλεις(*), στρουθοκάμηλους, αντιλόπες, λιοντάρια, ρινόκερους και καμήλες), 61 ανθρώπους και 17 επιγραφές στην βερβερική γραφή Tifinâgh. Στην περιοχή έχουν βρεθεί και υπολείμματα απολιθωμένων ξύλων.
Τα σκαλίσματα των καμηλοπαρδάλεων καταγράφηκαν για πρώτη φορά από τον Γάλλο αρχαιολόγο Christian Dupuy το 1987. Τεκμηριώθηκαν
από τον David Coulson το 1997, ενώ βρισκόταν σε φωτογραφική αποστολή σε αυτήν την
θέση.
Η «τέχνη των σπηλαίων» στην
περιοχή είναι κυρίως λιθοτεχνία, αρχικά με αιχμηρή βραχοπέτρα, και από περίπου
το 1200 π.Χ. ίσως και με μέταλλο!
Τα όρη Αήρ είναι ένας τριγωνικός
ορεινός όγκος (ύψους 1,800 μ.) στον βόρειο Νίγηρα, εντός της Δυτικής Σαχάρας. Καταλαμβάνουν
84,000 τ.χλμ.
Τα όρη Αήρ είναι γνωστά για
τις βραχογραφίες τους. Οι περισσότερες χρονολογούνται από το 9000 π.Χ. έως
περίπου το 1000 μ.Χ.
Όταν η Αφρική ήταν υγρή (ολόκαινο - «αφρικανική υγρή περίοδος», η περιοχή ήταν ποιμενική, όπως φαίνεται και από
εικόνες βοοειδών και μεγάλων θηλαστικών, που το μαρτυρούν. Η Σαχάρα ήταν τότε μια
τεράστια σαβάνα. Αλλά ατά την 3η χιλιετία π.Χ., άρχισε μια
διαδικασία ερημοποίησης της περιοχής…. Η μεταγενέστερη τέχνη υποδηλώνει πολέμους,
απεικονίζοντας άλογα και άρματα! Οι βραχογραφίες είναι βιβλία Ιστορίας… Καθώς
αρχίζει η ιστορική περίοδος, οι απεικονίσεις συνοδεύονται πλέον και από
γράμματα (λιβυοβερβερικούς χαρακτήρες)!
Οι πρώτες «προϊστορικές»,
ανακαλύφθηκαν από τον εξερευνητή Φουρώ (1893 – 1899). Αυτές οι πρώτες
ανακαλύψεις στάθηκαν αιτία για να ερευνηθεί με μεγάλη προσοχή η περιοχή, και να
βρεθούν χαρακτικά μεγάλης αξίας, μεταξύ άλλων και από τον Άγγλο Φ. Ροντ και τον
Ν. Νικολά.
Το Ίδρυμα Bradshaw είναι αφιερωμένος στην προστασία και την διατήρηση αυτών των πετρογλυφικών.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Λεξικό των Παραδόσεων». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.8.2021.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Coulson D. «Trust for African Rock Art. ROCK ART OF SAHARA AND NORTH
AFRICA: THEMATIC STUDY», Sub-Zone 3, Niger, σελ.45 - 52. ICMOS,
Vancouver, (Ιουν. 2007).
- Mortimore M. J. «The Changing Resources of Sedentary Communities in Air,
Southern Sahara», στο Geographical
Review, doi:10.2307/214060, 62 (1), 71–91, 1972.
- Decalo James «Historical Dictionary of Niger», εκδ. Scarecrow Press, Metuchen, New Jersey και Λονδίνο, 1979.
- Fuglestad F. «A History of Niger: 1850–1960», εκδ. Cambridge University Press, 1983.
- Patowary K. «The Giraffes of Dabous», Amusing Planet, Αυγ. 2019.
Επίσης:
- «Dabous Giraffes, Niger», Atlas Obscura, 30.9.2022.
- Dabous, Niger, The British Museum, 10.7.2021.
- Miller R. W. «Saving Ancient Rock Art in Niger», State Magazine, U.S.
Department of State, Σεπτ. 2000.
- «Rock Art of Giraffe Dabous Niger Dated at Approximately 9,000 Years Ago»,
Archaeology World, 11.6.2020.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Air, Aïr, Ayăr > Azbin, Abzin.
(*) Θυμίζω ότι η καμηλοπάρδαλις συμβόλιζε τον θεό Τυφώνα > (αιγυπτ.) Σεθ, Σετ Σηθ / Set, Sutekh, Seth, Sēth. Στην τέχνη, είναι ένα αινιγματικό πλάσμα (το ζώο set), ένα θηρίο που δεν ταυτίζεται με κανένα γνωστό ζώο, αλλά ομοιάζει με aardvark, αφρικανικό άγριο σκύλο (που λέγεται Λυκάων), όνο, ύαινα, τσακάλι, χοίρο, αντιλόπη, καμηλοπάρδαλη, okapi, saluki ή/και αλεπού!
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook