Του Γιώργου Λεκάκη
Οι αρχαίοι Έλληνες κάτοικοι της
Ελίκης, ίδρυσαν αποικία στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με την αχαϊκή πολη τους,
προφανώς καθ’ υπόδειξιν του Μαντείου των Δελφών!!!
Συντεταγμένες:
- ΕΛΤΣΕ 38°16′1″N 0°41′54″W
- ΕΛΙΚΗ 38°13′19″N 22°7′54″E
ενώ και η αποικία της Ελίκης στην Καλαβρία
- Σύβαρις Καλαβρίας 39°43′0″N 16°29′38″E
Η Ελίκη Αχαΐας ίδρυσε μια πόλη την οποία ονόμασε επίσης Ελίκη (> Έλτσε, Elche, Elx) στην μεσογειακή Ισπανία. Λέτε αυτά να ήταν τα "Misteri de Elx"; Μια ιερή παράσταση, που εξακολουθούν να εορτάζονται έως και σήμερα, μόνο από άνδρες και παιδιά, αλλά με κείμενο στην γλώσσα της Βαλένθια του 13ου αιώνα, και με μερικά τμήματα στα λατινικά...(προφορική και άυλη πολιτιστικη κληρονομιά της ανθρωπότητας από την UNESCO, 2001).
Ιδρύθηκε από Αχαιούς Ίωνες
αποίκους τουλάχιστον τον 7ο αι. π.Χ. Πλησίον της Λευκής Άκρας (νυν Αλικάντε).[1]
Για περίπου τρεις αιώνες η Ελίκη εγνώρισε σπουδαία ακμή. Η ανώτερη ποιότητα ύδατος και η καλύτερη χερσαία πρόσβασή
της (εμπορική οδό) οδήγησε σε μαρασμό την γείτονα πόλη της Λευκής Άκρας (2ος
-3ος αι. μ.Χ.).
Από την αρχαιοελληνική της
περίοδο διασώζεται η περίφημη «Κυρία της Ελίκης» / Dama de Elche, μια σκαλιστή
σε πολύχρωμη πέτρα ανάγλυφος εικών ιέρειας-γυναικός με (την κακώς σήμερα
επισήμως λεγομένη) ελληνο-ιβηρική τεχνοτροπία. Ανακαλύφθηκε στις 4.8.1897. Είναι
λαξευμένη σε ασβεστόλιθο. Χρονολογείται στον 5ο – 4ο αι.
π.Χ. Οι διαστάσεις της (56 Χ 18 Χ 16 εκατ.). Πιθανόν χρησιμοποιήθηκε για την
εισαγωγή λειψάνων, ιερών αντικειμένων ή στάχτης ως προσφορές στον νεκρό. Φορά
ένα λεπτό λινό μπλε χιτώνα, ένα μαντήλι που στηρίζεται σε μια κτένα ή τιάρα, με
κοκκινωπές χρωστικές. Την εκάλυπτε ένας μανδύας καφέ χρώματος από χοντρό και
βαρύ ύφασμα. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα τέχνης που ευρέθησαν στην Ιβηρική!
Η Κυρία της Ελίκης έγινε πρότυπο για άλλες απεικονίσεις σεβάσμιων γυναικών στην
γλυπτική της κεντρικής και νότιας Αμερικής, όπως λ.χ. στους Ινδιάνους Χόπι - ΔΕΙΤΕ το ΕΔΩ. Ευρίσκεται
στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ισπανίας.
Στον Β΄ Καρχηδονιακό πόλεμο ο
στρατηγός Αννίβας την κατέστρεψε. Όταν οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στην Ισπανία, την
ξαναέκτισαν με την ονομασία Iulia Ilice Augusta και Ilici ή Illice και της
έδωσαν το καθεστώς της αποικίας.
Η πόλις αναφέρεται από τους κλασσικούς
Διόδωρο Σικελιώτη και Κλαύδιο Πτολεμαίο, αλλά το πρώτο όνομα του οποίου
υπάρχουν τεκμηριωμένες μαρτυρίες είναι ΙΛΙΚΙ, σε μια επιγραφή που βρέθηκε στην
Ιταλία, αναφερόμενη σε άτομο που καταγόταν από την ΕΛΙΚΗ Ιβηρίας!
Με την έλευση του
χριστιανισμού στην περιοχή, η Ελίκη κατέστη έδρα επισκόπου.
Αλλά κατά τον 5ο αιώνα
μ.Χ. την κατέλαβαν οι αρειανιστές βάρβαροι Βησιγότθοι, οι οποίοι κατέστρεψαν τα
αρχαία της μνημεία... Σώζονται μόνο κάτι λείψανα από αρχαία ρωμαϊκών χρόνων
λουτρά…
Το 554 - 620 μ.Χ. επέρασε
στην βυζαντινή κυριαρχία, υπό τον γηραιό πατρίκιο του Ιουστινιανού, Λιβέριο.
Αλλά πάλι την ανακατέλαβαν οι
Βησιγότθοι. Το 711 επέρασε στην κατοχή των αράβων…
Ο βασιλιάς της Αραγωνίας
Ιάκωβος Β΄ ο Δίκαιος (1267 – 1327) απελευθέρωσε την Ελίκη από τους Μαυριτανούς.
Οι κάτοικοι της Ελίκης
Ιβηρίας (που αυτοαποκαλούνται «pobladores Griegos», = Έλληνες κάτοικοι), ακόμα
και σήμερα ενθυμούνται την ελληνική τους καταγωγή: Εορτάζουν την ελληνική
εβδομάδα (8-12 Αυγούστου), κατά την οποία αναβιώνουν την τυπική ζωή μιας
αρχαίας ελληνικής πόλεως: Απαγγελλουν ραψωδίες, παίζουν θέατρο, χορεύουν, ανάβουν
πυρσούς, κάμουν παρελάσεις οπλιτών, φορούν χιτώνες και περικνημίδες, φέρουν αμφορείς,
ασχολούνται με τον ομηρικό λόγο… Η Εβδομάδα κορυφώνεται με θρησκευτικές
παραστάσεις στις 15 Αυγούστου…
Στην πόλη βρίσκεται περίφημο
φοινικόδασος, το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της
UNESCO από το 2000. Σώζεται ο «Huerto del Cura» ένας 200χρονος αρσενικός
φοίνικας / Palmera imperial, που περιβάλλεται από άλλους υπεραιωνόβιους
φοίνικες…
Η σημερινή Ελίκη φημίζεται
για τα υποδηματά της!
Η πόλις είναι αδελφοποιημένη
με την επίσης αρχαία ελληνική Τολώση / Τουλούζ στην Γαλλία, κ.ά. πόλεις, αλλά
με καμμιά της Αχαΐας…
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.3.2015.
(*) Το άρθρο αναδημοσιεύθηκε και στην εφημ. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ, στις 19.2.2023. ΔΕΙΤΕ το ΕΔΩ.
ΒΙΒΙΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Αλεξάνδρου Δημ. «ΠΟΜΠΛΑΔΟΡΕΣ
ΓΡΙΕΓΟΣ, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΑΣ», εκδ. «Ερωδιός».
- Silgo Gauche L. «Estudio de Toponimia Ibérica», εκδ. Visión Libros, Μαδρίτη,
2013.
[1] Η περιοχή έχει δώσει κατοίκηση από το 5000 π.Χ. από την
νεολιθική εποχή, όταν οι πρώτοι άνθρωποι κατοίκησαν την βορειοανατολική πλαγιά του
La Alcudia, όπως λέγεται σήμερα, στα νότια της σημερινής πόλεως! Ευρέθσαν κεραμικά
εγχάρακτα. Κατά την Εποχή του Χαλκού, ο πληθυσμός ήταν διασκορπισμένος σε
ομάδες ή φυλές, που εγκαταστάθηκαν σε χωριά, κοντά στον ποταμό Vinalopó. Στον
περιβάλλοντα χώρο της Alcudia, έχουν βρεθεί υπολείμματα κάποιας ομάδας καλύβων,
με υποτυπώδεις δρόμους. Ο αρχαιολογικός χώρος της Αλκούδιας περιλαμβάνει ένα
χωριό του 15ου αιώνα π.Χ.
The ancient Greeks of Eliki,
founded a colony in Spain
at the same latitude
as their Achaean city Elche!!!
Coordinates: Elche 38°16′1″N 0°41′54″W, 9 (Spain)
ELIKI
38°13′19″N 22°7′54″E. (Hellas)
while also the colony of Eliki in Calabria
Syvaris Calabria 39°43′0″N 16°29′38″E
Eliki of Achaia founded a city she also called Eliki (> Elche, Elche,
Elx) in Mediterranean Spain.
A sacred performance, still celebrated to this day, only by men and children, but with a text in the Valencian language of the 13th century, and with some parts in Latin...(Oral and Intangible Cultural Heritage of Humanity by UNESCO, 2001).
It was founded by Achaean Ionian settlers at least in the 7th century. e.g. Near Lefki Akra (now Alicante).
The famous "Lady of Eliki" / Dama de Elche, a relief of a
priestess-woman carved in colorful stone, survives from its ancient Greek
period.
Discovered on 4.8.1897. It is carved in limestone. It is dated to the 5th - 4th century. e.g. Its dimensions (56 X 18 X 16 cm). It was probably used to bring in relics, sacred objects or ashes as offerings to the deceased. It is located in the National Archaeological Museum of Spain.
In the Second Carthaginian War the general Hannivas destroyed it. When
the Romans rebuilt it under the name Iulia Ilice Augusta.
The city is mentioned by the classics Diodorus Siculus and Claudius Ptolemy (ILIKI)
In the 5th century AD it was occupied by the Arianist barbarian
Visigoths, who destroyed its ancient monuments... Only some remains of ancient
Roman baths have survived...
554 - 620 AD passed to Byzantine rule.
But again it was recaptured by the Visigoths.
711 passed into the possession of the Arabs…
The Aragonese king James II the Just (1267 – 1327) freed Eliki from the Moors.
The inhabitants of Eliki Iberia (who call themselves "pobladores Griegos", = Greek inhabitants), even today remember their Greek origin: They celebrate the Greek week (August 8-12), during which they revive the typical life of an ancient Greek city: They recite rhapsodies, play theater, dance, light torches, make parades of hoplites, wear tunics and leggings, carry amphorae, engage in Homeric discourse... The Week culminates with religious performances on August 15...
The city is twinned with the also ancient Greek Tolosi / Toulouse in France and other cities.
SOURCE: G. Lekakis "Tour of Modern Greece". ARCHIVE OF CULTURE, 2.3.2015.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook