Αρχαίοι ελληνικοί νόμοι της κιθαρωδίας από τον 8ο αιώνα π.Χ. - Τέρπανδος ο Λέσβιος ευρετής της μουσικής σημειογραφίας- των Γ. Χατζή - Γ. Λεκάκη

Αρχαίοι ελληνικοί νόμοι της κιθαρωδίας

από τον 8ο αιώνα π.Χ.

Των Γιάννη Χατζή - Γιώργου Λεκάκη

Οι νόμοι της κιθαρωδίας καθιερώθηκαν την εποχή του Τερπάνδρου[1].

Αυτός πρώτος ονόμασε τους κιθαρωδικούς νόμους:

            - αιόλιο,

            - βοιώτιο,

            - οξύ,

            - τροχαίο,

            - κηπίωνα,

            - τερπάνδριο[2],

και

            - τετραΐδιο.

Ο Τέρπανδρος συνέθεσε σε δακτυλικό εξάμετρο (υυ_ υυ_ υυ_ υυ_ υυ_ _) επικούς στίχους.

Οι παλαιοί νόμοι της κιθαρωδίας είναι γραμμένοι σε επικούς στίχους. Αυτό το έδειξε ο Τιμόθεος[3], αφού τραγούδησε τους πρώτους νόμους.

Μαθητής δίνει την κιθάρα στον δάσκαλο-μουσικό του,
ο οποίος πριν την κιθαρωδία κάνει σπονδή.

Ο Τέρπανδρος που διακρίθηκε στην τέχνη της κιθαρωδίας αναφέρεται ότι νίκησε τέσσερις φορές στα Πύθια[4], χρονολογικά είναι πάρα πολύ παλαιός - αυτό μας αναφέρει ο Γλαύκος από την Ιταλία στο σύγγραμμά του για τους αρχαίους ποιητές και μουσικούς. Μας λέει ότι είναι πιο παλαιός από τον Αρχίλοχο τον Πάριο (ο οποίος έζησε τον 7^ο αι π.Χ. – σημ: Κατ’ άλλους τον 8^ο αιώνα π.Χ.).

Σε γενικές γραμμές η τέχνη της κιθαρωδίας από τον Τέρπανδρο μέχρι την εποχή του Φρύνη, ήταν εντελώς απλή, διότι δεν επιτρέπονταν να συνθέτουν κιθαρωδίες όπως τώρα.

Οι μεταβολές στους ρυθμούς και στις αρμονίες διατηρούσαν μία αυστηρότητα, αφού ήταν χαρακτηριστική η τάση. Γι’ αυτό τους ονόμασαν «νόμους». Μα και το σχήμα της κιθάρας ακόμα, δημιουργήθηκε την εποχή του Κηπίωνος, μαθητού του Τερπάνδρου.

Η πρώτη κατάσταση της μουσικής λειτούργησε στην Σπάρτη από τον Τέρπανδρο.

Στην δεύτερη κατάσταση

            - ο Θαλήτας από την Γόρτυνα,

            - ο Ξενόδαμος, από τα Κύθηρα,

            - ο Λοκρός Ξενόκριτος,

            - ο Πολύμνηστος από τον Κολοφώνα

και

            - ο Αργείος Σακάδας. 

Ο Θαλήτας, ο Ξενόδαμος, και ο Ξενόκριτος ήταν συνθέτες παιάνων. Με τη δική τους εισήγηση θεσπίστηκαν οι Γυμνοπαιδείες στην Σπάρτη.

ΠΗΓΗ: Πλούταρχος «περί μουσικής». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 16.3.2023.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Μουσικής Μύησις".

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Γ. Λεκάκη:

---

[1] Ο Τέρπανδρος ήταν σημαντικός ποιητής και μουσικός, ο «πατέρας της ελληνικής μουσικής»! Εγεννήθη στην Άντισσα της Λέσβου τον 8^ο αι. π.Χ. (αν και οι περισσότεροι μελετητές λένε ότι έζησε τον 7^ο αι. π.Χ., κάτι όμως που δεν συμφωνεί με τα βιογραφικά στοιχεία του σε σχέση με τα επιτεύγματά του). Επήγε στην Σπάρτη κατά τον Β΄ Μεσσηνιακό Πόλεμο, κατά επιταγή του Μαντείου των Δελφών, για να εξυμνήσει την διαμάχη ανάμεσα στους κατοίκους!

Επρόσθεσε δύο χορδές στην λύρα και την έκανε επτάχορδη.

Επινόησε την βάρβιτο.

Τέλος, εσχημάτισε από τα γράμματα Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ την επτάχορδη κλίμακα, την οποία ονόμασε «συνημμένη», διότι αποτελείται από δύο αχώριστα τετράχορδα.

Εδημιούργησε επίσης μουσική γραφή – είναι ο ευρετής της μουσικής σημειογραφίας.

[2] Ο Τερπάνδριος Νόμος ήταν προς τιμήν του Απόλλωνος.

[3] Υιός του Θεσάνδρου (446 – 357/360 π.Χ.) Έλλην μουσικός και διθυραμβικός ποιητής από την Μίλητο.

[4] Τότε τα Πύθια διεξάγονταν κάθε 9 – και όχι κάθε 4 - χρόνια! Επίσης επήρε βραβείο στην κατηγορία λύρας στα πρώτα Κάρνεια - που γίνονταν προς τιμήν του Καρνείου Απόλλωνος!

Αρχαιοι ελληνικοι Νομοι κιθαρωδια μουσικος Χατζης νομος κιθαρωδιας Τερπανδρος κιθαρωδικοι αιολιο, αιολεις Βοιωτιος, βοιωτια, οξυς, τροχαιος, κηπιωνας, Τερπανδριος τετραιδιος συνθεση δακτυλικο εξαμετρο επικος στιχος κιθαρα επικοι στιχοι Τιμοθεος τραγουδι πρωτος τεχνη Πυθια Γλαυκος Ιταλια συγγραμμα αρχαιος μουσικος ποιητης μουσικοι Αρχιλοχος Παριος παρος κυκλαδες 7ος αιωνας πΧ 8ος Φρυνης, μεταβολη ρυθμος αρμονια αυστηροτητα, σχημα κιθαρας Κηπιωνας, μαθητης μουσικη Σπαρτη Θαλητας γορτυς Γορτυνα, αρκαδια Ξενοδαμος, Κυθηρα, Λοκρος λοκρις λοκριδα Ξενοκριτος, Πολυμνηστος Κολοφωνας κολοφων Αργος Σακαδας σακκαδας εισηγηση κηπιων Γυμνοπαιδειες Γυμνοπαιδεια Γυμνοπαιδιες Γυμνοπαιδια γυμνος γυμνοι λακωνια συνθετης παιαν παιανας Πλουταρχος περι μουσικης ποιητης πατερας ελληνικης μουσικης αντισσα Λεσβου λεσβος επιτευγμα Β Μεσσηνιακος Πολεμος, Μαντειου των Δελφων, δελφοι διαμαχη χορδη λυρα επταχορδη 7χορδη επτα εφτα βαρβιτος γραμματα γραμμα Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Βητα Γαμα γαμμα Δελτα Εψιλον Ζητα Ητα Θητα επταχορδη 7χορδη κλιμακα, συνημμενη τετραχορδο 4χορδο μουσικη γραφη ευρετης σημειογραφια θεος Απολλωνας απολλων Θεσανδρος 446 – 357 360 5ος 4ος ελλην διθυραμβικος διθυραμβος Μιλητος 9 4 χρονια βραβειο πρωτα Καρνεια δασκαλος μαθητης σπονδη εφευρετης εφευρεση ευρεση καρνειος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ