Η αρχαία ελληνική πόλη Ολβία στην… Γαλλία! Πλάκα με αστερισμούς από τον 7ο αι. και το μοναδικό ιερό του Αρισταίου! - του Γ. Λεκάκη

Η αρχαία ελληνική πόλη Ολβία

στην… Γαλλία!

Πλάκα με αστερισμούς από τον 7ο αι.

και το μοναδικό ιερό του Αρισταίου!

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Provence Alpes Côte d'Azur / Κυανή Ακτή είναι διοικητική περιφέρεια στην νυν νοτιοανατολική Γαλλία, με πρωτεύουσα την Μασσαλία, τον δεύτερο πιο πυκνοκατοικημένο δήμο της Γαλλίας.

Η περιοχή κατοικείται από ανθρώπους περισσότερο από 5.000 χρόνια, όπως αποδεικνύεται από ένα όστρακο που ευρέθη στον λόφο Καστεού / Castéou επάνω από την Ολβία.

Γύρω στο 1200 π.Χ. οι Λιγουροί αποικίζουν την ακτή της Προβηγκίας. Στο Costebelle, στο ακρωτήριο της Notre Dame de la Consolation υπάρχει ένα oppidum Λιγουρίων.

Το 800 π.Χ. περίπου οι Κέλτες συγχωνεύονται με τους Λιγουρίους της Προβηγκίας, σχηματίζοντας τη συνομοσπονδία των Σαλουβίων.

Ώσπου τον 7^ο αι. π.Χ. κτίζεται η Ολβία από Έλληνες ναυτικούς, στον 43^ο παράλληλο[1], από την ελληνική πόλη Μασσαλία, την οποία με την σειρά τους ίδρυσαν Φωκαείς… Ήταν δυο τα μεταναστευτικά τα ρεύματα Φωκαέων, που εκδηλώθηκαν μεταξύ του 600 και του 540 π.Χ προς την Προβηγκία…

Το αρχαιότερο μνημείο της πόλεως είναι αναμφισβήτητα μια πέτρινη πλακα από σχιστόλιθο, χαραγμένη γύρω στο 600 - 500 π.Χ. από τους Έλληνες, που ίσως εικονίζει αστερισμούς!

Στον 4^ο αιώνα π.Χ. η πόλις είναι ήδη ένας οχυρός εμπορικός στρατιωτικός ναύσταθμος, από Μασσαλιώτες, στους πρόποδες του ακρωτηρίου Costebelle, στις ακτές της Μεσογείου. Από τον εμπορικό σταθμό αυτόν η παρουσία των Ελλήνων εξαπλώθηκε σιγά-σιγά στην χερσόνησο του αρχιπελάγους των Στοιχάδων (= στοιχισμένων) - που νυν λέγεται Giens. Η Ολβία εκτίσθη στα δυτικά αυτού του νησαίου συμπλέγματος.[2]

Αυτός ο οχυρός προμαχώνας προοριζόταν να εξασφαλίσει την ακτοπλοΐα προς την Ιταλία μετά τις επιδρομές των βαρβάρων της Λιγουρίας. «Οχυρώθηκε εναντίον της φυλής των Σαλυών και κατά εκείνων των Λιγουρών, που κατοικούν στις Άλπεις». Ιδρύθηκε, λοιπόν, και πλαϊνός στρατώνας, μήκους 165 μ., αποτελούμενος από διπλό τείχος με πύργους στις γωνίες και στην περίμετρο. Το εσωτερικό του χωρίζεται σε 4 Χ 2 αρτηρίες. Κάθε γειτονιά αποτελείτο από 10 οικιστικά τετράγωνα, που χωρίζονταν από δρομάκια πλάτους 2,20 μ. Υπήρχαν δύο ιερά, αφιερωμένα στην Αφροδίτη και την Άρτεμη. Ο πληθυσμός της ήταν, μάλλον, μεταξύ 800 και 1.000 κατοίκων.

Λίγα χιλιόμετρα από την τοποθεσία, στην χερσόνησο Giens, μετά το χωριό La Capte, ευρίσκεται το ιερόν του Αρισταίου[3]. Δημιουργήθηκε από τους Έλληνες στα τέλη του 2^ου αιώνα π.Χ. Αυτό το ιερό, που αποτελείται από έναν απλό μεγάλο βράχο, ήταν τόπος αφοσίωσης στην λατρεία του ποιμενικού θεού Αρισταίου των Ελλήνων. Οι ανασκαφές έχουν εντοπίσει 40.000 θραύσματα κεραμικής! Μέχρι σήμερα είναι το μοναδικό γνωστό ιερό, αφιερωμένο σε αυτόν τον θεό! Οι ανασκαφές πραγματοποιούνται εκεί από την δεκαετία του 1970. Αλλά, δεν έχει απομείνει τίποτε από αυτό το ιερό, πάνω στο οποίο είχε κτιστεί κιόλας ένας… πύργος τον 16^ο αιώνα! Επί πλέον, ο χώρος ευρίσκεται ακόμη σε… ιδιωτικό οικόπεδο. Επομένως δεν είναι προσβάσιμος για το κοινό.

Οι Ρωμαίοι φτάνουν μόλις τον 2^ο αιώνα π.Χ., και εγκαθίστανται στην πόλη και ιδρύουν την παρακείμενη Pomponiana, έναν ναύσταθμο για γαλέρες[4], κοντά στην ελληνική Όλβια. Το 124 π.Χ. οι Ρωμαίοι, με την βοήθεια της Μασσαλίας κατά των Σαλουβίων, κατέκτησαν ολόκληρη την ακτή, από τον ποταμό Βαρ μέχρι τον Ροδανό, και όλα τα εδάφη μεταξύ Ιταλίας και των ιβηρικών κτήσεων.

Το 80 π.Χ. ο Έλληνας γεωγράφος Σκύμνος ο Χίος, την τοποθετεί κοντά στην πόλη Ταυρόεις[5].

Το 43 μ.Χ. ο Ρωμαίος γεωγράφος Π. Μελάς, αναφέρει την Ολβία μεταξύ της Αθηνόπολης[6] και του Ταυρόεντος.

Υπήρχαν και αλυκές στην περιοχή, που ονομάσθηκαν Salins-d'Hyères, γνωστές από την Ύστερη Αρχαιότητα.

Το 67 π.Χ. έχει ανατεθεί στον Marcus Pomponius η υπεράσπιση της θαλάσσιας κυκλοφορίας της Ολβίας από την πειρατεία. Για τον λόγο αυτό ίδρυσε δύο φρούρια: Την Πομπονία, κοντά στην Όλβια, και ένα στο νησί Μέσο[7](*).

Το 293 μ.Χ. η Ναρβωνία χωρίσθηκε στα δύο: Ανατολικά του Ροδανού (και επομένως και η Ολβία) που γίνεται Gallia Viennense (από την πόλη της Βιέννης). Το 381 μ.Χ. αυτό θα διαμελιστεί.

Το 375 μ.Χ., ο Άγιος Ονοράτος της αρχαίας ελληνικής Αρελάτης - νυν Αρλ - ίδρυσε ένα μοναστήρι, το περίφημο αβαείο του Λερίνου, στα νησιά Λερίνο. Μαζί με τον άγιο Καπράσιο έφτασε στα νησιά Ολβίας, όπου βρέθηκαν πολλά αγκυροβόλια. Το 410 μ.Χ. και στο νησί του Λεβάντε ιδρύεται το πρώτο μοναστήρι. Οι μοναχοί αναπτύσσουν πολύ την γεωργία, την αμπελουργία, την αλιεία τόνου και την συγκομιδή κοραλλιών. Μοναστήρι θα ιδρυθεί επίσης στο Μέσο(*) νησί, στην πεδιάδα της Notre-Dame (στα ανατολικά). Ένα άλλο μοναστήρι γεννήθηκε μεταξύ 420-450 στο ακρωτήριο Mèdes του Porquerolles.[8]

Τον 5^ο αιώνα ο Στέφανος Βυζάντιος αναφέρει την Ολβία ως πόλη των Λιγουρών, κοντά στο όρος Όλβιανος[9]. Το Βασίλειο των Οστρογότθων εξαρτάται επισήμως από την Ανατολική Ρωμαϊκή (την κακώς λεγομένη) Βυζαντινή Αυτοκρατορία, αλλά το 536 μ.Χ. η Προβηγκία περνά υπό τον έλεγχο των Φράγκων.

Η τοποθεσία ανασκάφηκε τον 19^ο αιώνα από διάφορους, μεταξύ των οποίων ο πρίγκηψ Φρειδερίκος, μελλοντικός βασιλιάς της Δανίας, ο Alphonse Denis, δήμαρχος της Hyères, ο αντισυνταγματάρχης Poitevin de Maureillan και ο Jacques Coupry. Ο αρχαιολογικός χώρος της Ολβίας, άνοιξε για το κοινό το 1999. Δείχνει προϊστορικά, ελληνικά, ρωμαϊκά και μεσαιωνικά στοιχεία. Ευρίσκεται στην άκρη του γηπέδου του γκολφ Giens, στην Hyères, στην διαδρομή Νίκαιας (**) – Μασσαλίας. Η ελληνορωμαϊκή πόλη Olbia-Pomponiana ταξινομήθηκε ως ιστορικό μνημείο το 1947.

Η σημερινή Olbia de Provence κείται στην Hyères. Η Hyères (> ελλ. Υέρ, σύγχρονα Ιέρ) αναφέρεται για πρώτη φορά το 963 μ.Χ. ως Eyras ή Eras, πόλη, λιμάνι καθώς και σύνολο νησιών. Το 1801, η πόλις ονομαζόταν και Hières. Γνωστή και ως Ieras στα οξυτανικά, Iero, κλπ. Ίσως, λένε, εκ της λατινικής λέξης area (= ανοικτός χωρος) > Aires (Airas, Hérault, 11^ος αιώνας). Ενώ αναφέρεται και το Hières (sur-Amby) > Isère, τον 11^ο αιώνα μ.Χ. Το «γαλλικο» τοπωνύμιο όμως, μάλλον προκύπτει από το Ιερόν / Ιεραί (με την δασεία να τρέπεται σε h) ή/και Ήρα / Ήρας ακόμη κατ' άλλους.

Η πολυνησία της Ολβίας έγινε θέατρο πολυάριθμων επιδρομών των Σαρακηνών (736-739, 838, 842, 888 μ.Χ.). Οι χώροι κατεστράφησαν και πολλοί από τους νησιώτες εκτοπίσθηκαν ως σκλάβοι στην Αφρική…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις" (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.4.2004.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

            - Στράβων (IV.1.5) [***]

            - Coupry J. «Fouilles à Olbia», revue Gallia, CNRS,‎ 1954, σελ. 3-33, τ. 12.

            - Του ιδίου «Le Site Antique d'Olbia», Rev. Arch., vol. 2,‎ 1947, σελ. 12-22.

[***] Στράβωνος «Γεωγραφικά», 1.5:

«Διοικοῦνται δ᾽ ἀριστοκρατικῶς οἱ Μασσαλιῶται πάντων εὐνομώτατα͵ ἀνδρῶν ἑξακοσίων καταστήσαντες συνέδριον διὰ βίου ταύτην ἐχόντων τὴν τιμήν͵ οὓς τιμούχους καλοῦσι. πεντεκαίδεκα δ᾽ εἰσὶ τοῦ συνεδρίου προεστῶτες͵ τούτοις δὲ τὰ πρόχειρα διοικεῖν δέδοται. πάλιν δὲ τῶν πεντεκαίδεκα προκάθηνται τρεῖς οἱ πλεῖστον ἰσχύοντες͵ τούτων δὲ εἷς· τιμοῦχος δ᾽ οὐ γίνεται μὴ τέκνα ἔχων μηδὲ διὰ τριγονίας ἐκ πολιτῶν γεγονώς. οἱ δὲ νόμοι Ἰωνικοί͵ πρόκεινται δὲ δημοσίαι. χώραν δ᾽ ἔχουσιν ἐλαιόφυτον μὲν καὶ κατάμπελον͵ σίτωι δὲ λυπροτέραν διὰ τὴν τραχύτητα͵ ὥστε πεποιθότες τῆι θαλάττηι μᾶλλον ἢ τῆι γῆι τὸ πρὸς ναυτιλίας εὐφυὲς εἵλοντο μᾶλλον. ὕστερον μέντοι ταῖς ἀνδραγαθίαις ἴσχυσαν προσλαβεῖν τινα τῶν πέριξ πεδίων ἀπὸ τῆς αὐτῆς δυνάμεως ἀφ᾽ ἧς καὶ τὰς πόλεις ἔκτισαν͵ ἐπιτειχίσματα τὰς μὲν κατὰ τὴν Ἰβηρίαν τοῖς Ἴβηρσιν͵ οἷς καὶ τὰ ἱερὰ τῆς Ἐφεσίας Ἀρτέμιδος παρέδοσαν τὰ πάτρια ὥστε ἑλληνιστὶ θύειν͵ τὴν δὲ Ῥόην Ἀγάθην τοῖς περὶ τὸν ποταμὸν οἰκοῦσι τὸν Ῥοδανὸν βαρβάροις͵ τὸ δὲ Ταυροέντιον καὶ τὴν Ὀλβίαν καὶ Ἀντίπολιν καὶ Νίκαιαν τῶι τῶν Σαλύων ἔθνει καὶ τοῖς Λίγυσι τοῖς τὰς Ἄλπεις οἰκοῦσιν. εἰσὶ δὲ καὶ νεώσοικοι παρ᾽ αὐτοῖς καὶ ὁπλοθήκη· πρότερον δὲ καὶ πλοίων εὐπορία καὶ ὅπλων καὶ ὀργάνων τῶν τε πρὸς τὰς ναυτιλίας χρησίμων καὶ τῶν πρὸς πολιορκίας͵ ἀφ᾽ ὧν πρός τε τοὺς βαρβάρους ἀντέσχον καὶ Ῥωμαίους ἐκτήσαντο φίλους͵ καὶ πολλὰ καὶ αὐτοὶ χρήσιμοι κατέστησαν ἐκείνοις κἀκεῖνοι προσέλαβον τῆς αὐξήσεως αὐτῶν. Σέξτιος γοῦν ὁ καταλύσας τοὺς Σάλυας͵ οὐ πολὺ ἄπωθεν τῆς Μασσαλίας κτίσας πόλιν ὁμώνυμον ἑαυτοῦ τε καὶ τῶν ὑδάτων τῶν θερμῶν͵ ὧν τινὰ μεταβεβληκέναι φασὶν εἰς ψυχρά͵ ἐνταῦθά τε φρουρὰν κατώικισε Ῥωμαίων͵ καὶ ἐκ τῆς παραλίας τῆς εἰς τὴν Ἰταλίαν ἀγούσης ἀπὸ Μασσαλίας ἀνέστειλε τοὺς βαρβάρους͵ οὐ δυναμένων τῶν Μασσαλιωτῶν ἀνείργειν αὐτοὺς τελέως. οὐδ᾽ αὐτὸς δὲ πλέον ἴσχυσεν ἀλλ᾽ ἢ τοσοῦτον μόνον ὅσον κατὰ μὲν τὰ εὐλίμενα ἀπὸ τῆς θαλάττης ἀπελθεῖν τοὺς βαρβάρους ἐπὶ δώδεκα σταδίους͵ κατὰ δὲ τοὺς τραχῶνας ἐπὶ ὀκτώ· τὴν δὲ λειφθεῖσαν ὑπ᾽ ἐκείνων τοῖς Μασσαλιώταις παραδέδωκεν. ἀνάκειται δ᾽ ἐν πόλει συχνὰ τῶν ἀκροθινίων͵ ἃ ἔλαβον καταναυμαχοῦντες ἀεὶ τοὺς ἀμφισβητοῦντας τῆς θαλάττης ἀδίκως. πρότερον μὲν οὖν εὐτύχουν διαφερόντως περί τε τἆλλα καὶ περὶ τὴν πρὸς Ῥωμαίους φιλίαν͵ ἧς πολλὰ ἄν τις λάβοι σημεῖα· καὶ δὴ καὶ τὸ ξόανον τῆς Ἀρτέμιδος τῆς ἐν τῶι Ἀβεντίνωι οἱ Ῥωμαῖοι τὴν αὐτὴν διάθεσιν ἔχον τῶι παρὰ τοῖς Μασσαλιώταις ἀνέθεσαν. κατὰ δὲ τὴν Πομπηίου πρὸς Καίσαρα στάσιν τῶι κρατηθέντι μέρει προσθέμενοι τὴν πολλὴν τῆς εὐδαιμονίας ἀπέβαλον͵ ὅμως δ᾽ οὖν ἴχνη λείπεται τοῦ παλαιοῦ ζήλου παρὰ τοῖς ἀνθρώποις καὶ μάλιστα περὶ τὰς ὀργανοποιίας καὶ τὴν ναυτικὴν παρασκευήν. ἐξημερουμένων δ᾽ ἀεὶ τῶν ὑπερκειμένων βαρβάρων καὶ ἀντὶ τοῦ πολεμεῖν τετραμμένων ἤδη πρὸς πολιτείας καὶ γεωργίας διὰ τὴν τῶν Ῥωμαίων ἐπικράτειαν͵ οὐδ᾽ αὐτοῖς ἔτι τούτοις συμβαίνοι ἂν περὶ τὰ λεχθέντα τοσαύτη σπουδή. δηλοῖ δὲ τὰ καθεστηκότα νυνί· πάντες γὰρ οἱ χαρίεντες πρὸς τὸ λέγειν τρέπονται καὶ φιλοσοφεῖν͵ ὥσθ᾽ ἡ πόλις μικρὸν μὲν πρότερον τοῖς βαρβάροις ἀνεῖτο παιδευτήριον͵ καὶ φιλέλληνας κατεσκεύαζε τοὺς Γαλάτας ὥστε καὶ τὰ συμβόλαια ἑλληνιστὶ γράφειν͵ ἐν δὲ τῶι παρόντι καὶ τοὺς γνωριμωτάτους Ῥωμαίων πέπεικεν ἀντὶ τῆς εἰς Ἀθήνας ἀποδημίας ἐκεῖσε φοιτᾶν φιλομαθεῖς ὄντας. ὁρῶντες δὲ τούτους οἱ Γαλάται καὶ ἅμα εἰρήνην ἄγοντες͵ τὴν σχολὴν ἄσμενοι πρὸς τοὺς τοιούτους διατίθενται βίους οὐ κατ᾽ ἄνδρα μόνον ἀλλὰ καὶ δημοσίαι· σοφιστὰς γοῦν ὑποδέχονται τοὺς μὲν ἰδίαι͵ τοὺς δὲ πόλεις κοινῆι μισθούμεναι͵ καθάπερ καὶ ἰατρούς. τῆς δὲ λιτότητος τῶν βίων καὶ τῆς σωφροσύνης τῶν Μασσαλιωτῶν οὐκ ἐλάχιστον ἄν τις θείη τοῦτο τεκμήριον· ἡ γὰρ μεγίστη προὶξ αὐτοῖς ἐστιν ἑκατὸν χρυσοῖ καὶ εἰς ἐσθῆτα πέντε καὶ πέντε εἰς χρυσοῦν κόσμον· πλέον δ᾽ οὐκ ἔξεστι. καὶ ὁ Καῖσαρ δὲ καὶ οἱ μετ᾽ ἐκεῖνον ἡγεμόνες πρὸς τὰς ἐν τῶι πολέμωι γενηθείσας ἁμαρτίας ἐμετρίασαν μεμνημένοι τῆς φιλίας καὶ τὴν αὐτονομίαν ἐφύλαξαν͵ ἣν ἐξ ἀρχῆς εἶχεν ἡ πόλις͵ ὥστε μὴ ὑπακούειν τῶν εἰς τὴν ἐπαρχίαν πεμπομένων στρατηγῶν μήτε αὐτὴν μήτε τοὺς ὑπηκόους. περὶ μὲν Μασσαλίας ταῦτα.

1.9

Ἡ δ᾽ ἐπὶ τὸν Οὐᾶρον ποταμὸν καὶ τοὺς ταύτηι Λίγυας τάς τε τῶν Μασσαλιωτῶν ἔχει πόλεις Ταυροέντιον καὶ Ὀλβίαν καὶ Ἀντίπολιν καὶ Νίκαιαν καὶ τὸ ναύσταθμον τὸ Καίσαρος τοῦ Σεβαστοῦ͵ ὃ καλοῦσι Φόρον Ἰούλιον. ἵδρυται δὲ τοῦτο μεταξὺ τῆς Ὀλβίας καὶ τῆς Ἀντιπόλεως͵ διέχον Μασσαλίας εἰς ἑξακοσίους σταδίους. ὁ δὲ Οὐᾶρος μέσος ἐστὶ τῆς Ἀντιπόλεως καὶ Νικαίας͵ τῆς μὲν ὅσον εἴκοσι τῆς δὲ ἑξήκοντα σταδίους διέχων· ὥσθ᾽ ἡ Νίκαια τῆς Ἰταλίας γίνεται κατὰ τὸν νῦν ἀποδεδειγμένον ὅρον καίπερ οὖσα Μασσαλιωτῶν· ἐπετείχισαν γὰρ τὰ κτίσματα ταῦτα τοῖς ὑπερκειμένοις βαρβάροις οἱ Μασσαλιῶται τήν γε θάλατταν ἐλευθέραν ἔχειν βουλόμενοι͵ τῆς χώρας ὑπ᾽ ἐκείνων κρατουμένης· ὀρεινὴ γάρ ἐστι καὶ ἐρυμνή͵ πρὸς μὲν τῆι Μασσαλίαι πλάτος τι μέτριον καταλείπουσα τῶν ἐπιπέδων χωρίων͵ προϊόντι δὲ ἐπὶ τὴν ἕω παντάπασιν ἀποθλίβουσα πρὸς τὴν θάλατταν καὶ μόλις αὐτὴν πορεύσιμον ἐῶσα τὴν ὁδόν. κατέχουσι δὲ τὰ μὲν πρῶτα Σάλυες͵ τὰ δὲ τελευταῖα πρὸς τὴν Ἰταλίαν συνάπτοντες Λίγυες͵ περὶ ὧν λεχθήσεται μετὰ ταῦτα. νυνὶ δὲ τοσοῦτον προσθετέον ὅτι τῆς μὲν Ἀντιπόλεως ἐν τοῖς τῆς Ναρβωνίτιδος μέρεσι κειμένης͵ τῆς δὲ Νικαίας ἐν τοῖς τῆς Ἰταλίας͵ ἡ μὲν Νίκαια ὑπὸ τοῖς Μασσαλιώταις μένει καὶ τῆς ἐπαρχίας ἐστίν͵ ἡ δ᾽ Ἀντίπολις τῶν Ἰταλιωτίδων ἐξετάζεται͵ κριθεῖσα πρὸς τοὺς Μασσαλιώτας καὶ ἐλευθερωθεῖσα τῶν παρ᾽ ἐκείνων προσταγμάτων»

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] 43°07′N 6°07′E

[2] Ο χώρος εγκαταλείφθηκε τον 7^ο αιώνα μ.Χ. επί βασιλείας του Γκοντράν Α', βασιλιά των Φράγκων, αφ’ ενός λόγω του κλεισίματος των καναλιών / περασμάτων (που ανάγκαζε τα πλοία να παρακάμψουν ολόκληρην την χερσόνησο) και αφ’ ετέρου λόγω των βαρβαρικών επιδρομών…

[3] Η λατρεία του ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Βοιωτία, την Κέα, την Σικελία, την Σαρδηνία, την Θεσσαλία και την Μακεδονία. – ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκη «Αρισταίος: Ποιος ήταν ο πανάρχαιος ήρωας, ο οποίος εικονίζεται σε νομίσματα της Κερκύρας και της Ζακύνθου; Ευεργέτης της ανθρωπότητος - Υιός του Απόλλωνος και της Κυρήνης του Πηνειού. Ετράφη με αμβροσία και έγινε αθάνατος. Η αιτία του θανάτου της Ευριδίκης του Ορφέως. Ιδρυτής της πόλεως Κυρήνης της Λιβύης και αποικιστής της Σαρδηνίας. Προστάτης των ποιμνίων και Ευρετής της Μελισσοκομίας», στην εφημ. «Ενημέρωση», 20.7.2003, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 21.7.2003.

[4] Βλ. Antonini Itinerarium (160 μ.Χ.).

[5] Tauroeis, Tauroentum - νυν Saint-Cyr-sur-Mer.

[6] Νυν Saint-Tropez.

[7] Porquerolles ή Port-Cros.

[8] Υπό τους Οστρογότθους, ο προβηγκιανός μοναχισμός άκμασε περαιτέρω.

[9] Νυν Monte degli Uccelli.

(**) Nice, οξυτανικά: Niça: Πόλη που ίδρυσαν Έλληνες εκ Μασσαλίας, προς τιμήν της θεάς Νίκης. Εδώ βρέθηκαν τα πρώτα ίχνη φωτιάς στην περιοχή!

αρχαια ελληνικη πολη Ολβια Κυανη Ακτη Γαλλια Πλακα αρχαιοι αστερισμοι 8ος 7ος αιωνας πΧ μοναδικο ιερο Αρισταιος υερ ιερ μασσαλια νικαια αρχαιο αστερισμος Cote d'Azur νοτιοανατολικη πρωτευουσα Γαλλιας κατοικηση 5.000 χρονια πριν, οστρακο λοφος Καστεου / Casteou 1200 πΧ Λιγουροι ακτη Προβηγκια κοστεμπελλε κοστεμπελε Costebelle, ακρωτηριο νοτρ νταμ ντε λα κοσνολασιον Notre Dame de la Consolation οπιντουμ oppidum Λιγουρια 800 Κελτες Λιγουριοι Προβηγγια, συνομοσπονδια Σαλουβιοι σαλουβια 7ος 9ος 13ος αιωνας αρχαιοι ελληνες ναυτικοι 43ος παραλληλος Φωκαεις μεταναστευση Φωκαια 600 540 6ος αρχαιοτερο μνημειο πετρινη πλακα σχιστολιθος, 500 αρχαιοαστρονομια 4ος οχυρο εμποριο στρατιωτικος ναυσταθμος, Μασσαλιωτες, ακρωτηρι Μεσογειο εμπορικος χερσονησος αρχιπελαγος Στοιχαδες στοιχιση στοιχισμενα νησια γκιενς Giens νησαιο συμπλεγμα προμαχωνας ακτοπλοια Ιταλια επιδρομη βαρβαροι Λυγουρια φυλη Σαλυοι Σαλιοι αλπεις στρατωνας, διπλο τειχος πυργος αρτηρια γειτονια οικιστικο τετραγωνο, δρομος δρομακι ιερο, θεα Αφροδιτη αρτεμη αρτεμις πληθυσμος χωριο λα καπτε La Capte, ιερον του Αρισταιου θεος Αρισταιος 2ος βραχος, αφοσιωση λατρεια Ελληνας ποιμενικος ανασκαφες θραυσμα κεραμικη ανασκαφη 1970 16ος μΧ Ρωμαιοι 2ος Pomponiana, πομπονιανα ναυσταθμος γαλερα 124 Σαλουβιοι ποταμος Βαρ Ροδανος ιβηρικη 80 γεωγραφος Σκυμνος ο Χιος, Ταυροεις 1ος 43 Ρωμαιος Μελας / Pomponius Mela, Αθηνοπολη Αθηνοπολις αλυκη Salins d'Hyères, υστερη Αρχαιοτητα 67 Marcus Pomponius πομπωνιος πειρατεια φρουριο Πομπονια, νησι Μεσο 3ος 293 Ναρβωνια / Narbonnais γαλλια βιεννεζ βιενεζ Gallia Viennense Βιεννη 381 375 αγιος Ονορατος Αρλ Αρελατη ιμ μοναστηρι, αβαειο αββαειο Λερινο, αγιο Καπρασιο / San Caprasio Ολβιας / Hyeres, αγκυροβολι 410 5ος Λεβαντε μονη μοναχοι γεωργια, αμπελουργια, αλιεια τονος συγκομιδη κοραλλι κοραλι Μεσον πεδιαδα Notre Dame 420 450 ακρο μεντες Medes πορκουερολλες πορκουερολες Porquerolles Στεφανος Βυζαντιος ορος Ολβιανος Ολβιανο Ολβιανον Βασιλειο Οστρογοτθοι Ανατολικη Ρωμαικη Βυζαντινη Αυτοκρατορια βυζαντιο 536 Φραγκοι 19ος αρχαιολογος, πριγκηψ Φρειδερικος, βασιλιας της Δανια ντενις Alphonse Denis, δημαρχος αντισυνταγματαρχης μωρειγιαν Poitevin de Maureillan μορειγιαν κουπρι κουπρυ Jacques Coupry αρχαιολογικος χωρος 1999 προιστορια ελληνικα, ρωμαικα μεσαιωνικα γηπεδο του γκολφ Giens, στην Υερ Νικαια ελληνορωμαικη ιστορικο 1947 Almanarre αλμαναρε αλμαναρρε Ιερ 10ος 963 Eyras Eras, ερας ευρας ειρας λιμανι 19ος 1801, πολις Hieres Ieras ιερες ιερας οξυτανικα, ιερο οξυτανια οξιτανικα οξιτανια Iero, λατινικα area Aιres Herault, Airas, 11ος Hiεres sur Amby Isere, ιζερε γαλλικο τοπωνυμιο Ιερον / Ιεραι δασεια ηρα / ηρας πολυνησια επιδρομες Σαρακηνοι 736 739, 838, 842, 888 8ος 9ος νησιωτες σκλαβος Αφρικη σκλαβοπαζαρο Στραβων Διοικηση αριστοκρατια Μασσαλιωται ευνομια συνεδριο τιμουχος προεστως προκαθημενος τιμη τριγονια πολιτης νομος ιωνικος͵ιωνια ελαιοφυτος ελαιο ελαιουργια ελια καταμπελος σιτος λυπρος τραχυτητα͵ θαλαττα ναυτιλια ανδραγαθια πεδιο ιβηρια ιβηρες εφεσια πατρια ελληνιστι θυειν ροη Αγαθη βαρβαροι͵Ταυροεντιον Ταυροεντιο αντιπολις αντιπολη εθνος αντιμπ νεωσοικος οπλοθηκη πλοιο ευπορια οπλα οργανο πολιορκια βαρβαρος Σεξτιος Σαλυες θερμες ψυχρο φρουρα ευλιμενος θαλασσα τραχωνες ακροθινιο ναυμαχια ξοανο αβεντινος Πομπηιος Καισαρας οργανοποιια ναυτικο πολιτεια παιδευτηριο φιλελληνες Γαλατες συμβολαιο γαλατια ελληνιστι αθηνα αποδημια φοιτηση φιλομαθεις σχολη σοφιστης μισθος ιατρος. σωφροσυνη προιξ πρικα εκατον εκατο 100 χρυσο εσθητα χρυσος κοσμος κοσμημα Καισαρ ηγεμονας αυτονομια στρατηγος υπηκοος. ουαρος βαρος Λιγυες αντιπολις Σεβαστος Φορος ιουλιος κτισμα Ναρβωνιτιδα ιταλιωτιδες βασιλεια Γκοντραν Α βασιλευς καναλι περασμα πλοια Βοιωτια, Κεα κυκλαδων κυκλαδες, Σικελια, Σαρδηνια, Θεσσαλια Μακεδονια ηρωας, νομισμα Κερκυρα Ζακυνθος ευεργετης ανθρωποτητα Απολλωνας απολλων Κυρηνη Πηνειος αμβροσια αθανατος θανατος Ευριδικη Ορφεως ορφεα ορφευς ορφεας ιδρυτης Κυρηναικη αποικια Σαρδηνια προστατης ποιμνιο Ευρετης εφευρετης Μελισσοκομια Antonini Itinerarium 160 Tauroeis, Tauroentum Saint Cyr sur Mer σαντ σεν τροπε τροπαι Saint Tropez Porquerolles Port Cros πορτ κρος προβηγκιανος Monte degli Uccelli ουτσελι ουτσελλι Nice, νις νικα νισα Nica Νικη πρωτη φωτια

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ