Το Υπουργείο Πολιτισμού και
Αθλητισμού εξέδωσε στις 22.3.2023 Δελτίο Τύπου με το οποίο πανηγυρίζει για τον
επαναπατρισμό 29 αντικειμένων από τη Ν. Υόρκη, μετά από κατάσχεση του
Εισαγγελέα της Ν. Υόρκης. Τεχνηέντως, όμως, το δελτίο τύπου του ελληνικού
Υπουργείου Πολιτισμού αποκρύπτει μια σειρά από κρίσιμες λεπτομέρειες, τις
οποίες όχι μόνο γνωρίζει για την υπόθεση, αλλά κάποιες από αυτές
περιλαμβάνονται και στο Δελτίο Τύπου της Εισαγγελίας του Μανχάτταν για το ίδιο
θέμα, και εκθέτουν την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λ. Μενδώνη και τους
χειρισμούς της για την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλίας στην υπόθεση της
Συλλογής Στερν.
 |
| Από τα επαναπατρισθέντα από τις ΗΠΑ, το 2023. |
Με ποιον ανήκει η κατοχή και
η κυριότητα των 29 αρχαιοτήτων; Στο ελληνικό δημόσιο και θα εκτεθούν σε δημόσια
αρχαιολογικά Μουσεία στους τόπους από όπου προέρχονται (αφού ελεγχθεί η
αυθεντικότητά τους, καθώς και σε αυτή την περίπτωση μεταξύ των αντικειμένων
υπάρχουν αμφιλεγόμενα, πιθανώς κίβδηλα, αντικείμενα). Αντιθέτως, στην περίπτωση
της Συλλογής Στερν, η κατοχή των 161 κυκλαδικών αρχαιοτήτων (γνήσιων και
κίβδηλων) παραχωρήθηκε με υπογραφή της Υπουργού Πολιτισμού -και εν συνεχεία την
επικύρωση από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της ΝΔ- σε ένα ιδιωτικό Ίδρυμα
(HACI), που διοικείται από τον γιο και τον διευθυντή των επιχειρήσεων του Λ.
Στερν και θα εκτεθούν στο ιδιωτικό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Γουλανδρή στην
Αθήνα.
Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να επαναπατριστούν
οι αρχαιότητες αυτές; Επαναπατρίστηκαν εντός του ίδιου έτους που έγινε η
κατάσχεση (2023) και σε λιγότερο από τρία χρόνια από την αρχική έρευνα. Στην
περίπτωση των αρχαιοτήτων της Συλλογής Στερν, οι αρχαιότητες θα αρχίσουν να
έρχονται ανά 15 στην Ελλάδα το 2034, ενώ θα επιστρέψουν όλες μετά από 50
χρόνια, σε ένα ιδιωτικό Μουσείο! Θυμίζουμε ότι η Υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη
δήλωνε στη Βουλή ότι με άλλη διαδικασία θα χρειάζονταν δεκαετίες για να
επιστραφούν.
Σε ποιο Μουσείο έχουν εκτεθεί
κάποιες από τις 29 κλεμμένες αρχαιότητες; Στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας
Υόρκης, με το οποίο συνεργάζεται επί δεκαετίες η «συλλέκτρια» Shelby White,
εκθέτοντας εκεί προϊόντα λαθρανασκαφών και παράνομης διακίνησης, που αργότερα
κατασχέθηκαν και επαναπατρίστηκαν στις χώρες προέλευσής τους. Πρόκειται για το
ίδιο Μουσείο για το οποίο πρόσφατη δημοσιογραφική έρευνα αναφέρει ότι
περισσότερα από 1000 ευρήματα του καταλόγου του συνδέονται με αρχαιοκαπηλία και
παράνομη διακίνηση. Πρόκειται για το ίδιο Μουσείο με το οποίο η Υπουργός Λ.
Μενδώνη συνυπέγραψε συμφωνία – την οποία επικύρωσε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία
της ΝΔ- χαρίζοντάς του για 50 χρόνια μια έκθεση ελληνικών κυκλαδικών
αρχαιοτήτων, από τη Συλλογή Στερν και από τα ελληνικά δημόσια Μουσεία, εκτός
των άλλων και εις βάρος των εσόδων των ελληνικών δημόσιων Μουσείων.
Μάλιστα, τα 22 από τα 29
αντικείμενα περιέχονται στον κατάλογο Glories of the Past, Ancient Art from the
Shelby White and the Leon Levy Collection, από έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο
Μητροπολιτικό Μουσείο Ν. Υόρκης το 1990, παρότι ήταν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας.
Αξίζει να σημειώσουμε, επί πλέον,
ότι η «συλλέκτρια» Shelby White, από τη συλλογή της οποίας κατασχέθηκαν τα
αντικείμενα, εκτός από το ΜΕΤ συνεργάζεται επί χρόνια και με το Μουσείο
Κυκλαδικής Τέχνης Γουλανδρή, καθώς μετείχε επί 14 χρόνια στη διοίκηση του
CYCLADIC ART FOUNDATION στη Ν. Υόρκη, το οποίο αποτελεί παράρτημα του Μουσείου
Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας. Παράλληλα, το ίδρυμα Leon Levy Foundation της
Shelby White έχει χρηματοδοτήσει με δεκάδες χιλιάδες ευρώ το CYCLADIC ART
FOUNDATION της οικογένειας Γουλανδρή.
Πώς τεκμηριώθηκε η κλοπή των αρχαιοτήτων;
Μεταξύ άλλων από το ότι πέρασαν από χέρια γνωστών αρχαιοκάπηλων και διακινητών
όπως ο Robert Hecht και ο Νικολά Κουτουλάκης. Όπως στην περίπτωση της Συλλογής Στερν, αντικείμενα της οποίας έχουν περάσει αποδεδειγμένα από τα χέρια
διαβόητων αρχαιοκάπηλων όπως ο G. Becchina (για το ειδώλιο Stern N 29 έχει
δημοσιοποιηθεί ακόμη και το τιμολόγιο πώλησής του) και ο Ν. Κουτουλάκης
(ειδώλιο Stern N284), στοιχεία που η Υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη όχι μόνο
δεν έχει αξιοποιήσει για την κατάσχεση και τον επαναπατρισμό των αντικειμένων,
αλλά αρνείται και να τα σχολιάσει!
Κατόπιν των παραπάνω, είναι
σαφές ότι, σύμφωνα με τα νέα ήθη στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, τα
αντικείμενα επαναπατρίζονται με βάση τις διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου και
των διεθνών συμβάσεων προστασίας, μόνο όταν την πρωτοβουλία των κινήσεων έχει ο
Εισαγγελέας της Ν. Υόρκης. Όταν την πρωτοβουλία των κινήσεων την έχει η
ελληνίδα Υπουργός Πολιτισμού, η αποδοχή προϊόντων εγκλήματος από τους
εκατομμυριούχους συλλέκτες όχι μόνο δεν πατάσσεται, αλλά επιβραβεύεται με κακόφημες
συμφωνίες, όπως αυτή της Συλλογής Στερν!
Αναμένουμε κάποια στιγμή
πειστικές απαντήσεις και εξηγήσεις από την Υπουργό Πολιτισμού για το αν γνώριζε
ότι τόσο το Μητροπολιτικό Μουσείο Ν. Υόρκης όσο και η Shelby White μετείχαν στα
«εγκληματικά δίκτυα της παράνομης διακίνησης των πολιτιστικών αγαθών» που
αναφέρονται στο Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Πολιτισμού.
Επίσης αναμένουμε μετά από
αυτές τις αποκαλύψεις ΝΑ ΑΚΥΡΩΘΕΙ η παράνομη συμφωνία για τη συλλογή Στερν και
να αφεθούν οι αρμόδιες αρχές σε Αθήνα και Νέα Υόρκη να κάνουν την δουλειά τους,
κατάσχοντας και επαναπατρίζοντας τα κυκλαδικά ευρήματα της Συλλογής Στερν.
Και για να μη χάνεται στη μετάφραση το Υπουργείο Πολιτισμού, παραθέτουμε το Δελτίο Τύπου της Εισαγγελίας του Μανχάταν και επιλεγμένα σημεία σε μετάφραση:
The Bronze Calyx Krater, which dates to 350 B.C.E., once held the bones
of a deceased individual in a chamber tomb. It was looted and smuggled into
Switzerland, where it was cleaned and restored by Fritz and Harry Bürki, the
Zurich-based restorers and business partners of Robert Hecht. Hecht then
arranged to smuggle the piece into New York, where it was sold to Leon Levy and
Shelby White. It was seized by the Office in January of this year.
Μετάφραση: Ο χάλκινος
καλυκωτός κρατήρας που χρονολογείται στο 350 π.Χ., είχε ταφικό προορισμό.
Βρέθηκε σε λαθρανασκαφή και εξήχθη στην Ελβετία, όπου συντηρήθηκε από τους
Fritz και Harry Bürki, τους συντηρητές και συνεργάτες του Robert Hecht. Ο Hecht
μετά κανόνισε να προωθήσει το αγγείο στη Ν. Υόρκη, όπου πουλήθηκε στους Leon
Levy και Shelby White. Κατασχέθηκε από το Γραφείο του Εισαγγελέα της Ν. Υόρκης
τον Ιανουάριο αυτού του χρόνου.
The Neolithic Family Group, which dates to 5000-3500 B.C.E and valued at
$3 million. This group of objects compromises (sic) five human and animal
figures carved from marble, and was looted from the island of Euboea by a Greek
trafficker who smuggled the pieces into Switzerland. In 1982 dealer-trafficker
Nicolas Koutoulakis sold the group to New York-based collectors Leon Levy and
Shelby White. White loaned the group to the Metropolitan Museum of Art in 2000,
where they remained on display until March of this year, when it was seized by
the Office.
Μετάφραση: Σύμπλεγμα
οικογένειας νεολιθικής εποχής, που χρονολογείται στα 5000-3500 π.Χ. και κοστολογήθηκε
στα 3 εκ. δολάρια. Το σύμπλεγμα ειδωλίων αποτελείται από πέντε μορφές ζώων και
ανθρώπων σμιλεμένες σε μάρμαρο, προϊόν λαθρανασκαφής στο νησί της Εύβοιας από
έναν Έλληνα διακινητή που φυγάδευσε τα αντικείμενα στην Ελβετία. Το 1982, ο
ντήλερ και διακινητής Νικολά Κουτουλάκης πούλησε το σύμπλεγμα στους συλλέκτες
της Ν. Υόρκης Leon Levy και Shelby White. Η White δάνεισε το σύμπλεγμα στο
Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης το 2000, όπου εκτέθηκε μέχρι τον Μάρτιο
τρέχοντος έτους, όταν κατασχέθηκε από το Γραφείο του Εισαγγελέα.
ΠΗΓΗ: ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ / ΣΕΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.3.2023.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook