Του Γιώργου Λεκάκη
Η χρήση της φωτιάς θεωρείται
τεχνολογικό ορόσημο, ειδικά για την σημασία της στο μαγείρεμα των φαγητών, την
αμυντική στρατηγική και την θέρμανση.
Οι άνθρωποι που ζούσαν στην
σημερινή Ευρώπη, πριν από περίπου 250.000 χρόνια, χρησιμοποιούσαν την φωτιά κατά βούληση, για μαγείρεμα, θέρμανση και άμυνα (κατά των αρπακτικών ζώων).
Μια ομάδα ερευνητών με επί κεφαλής τον γεωχημικό C. Magill (του Πανεπιστημίου Heriot-Watt) και τους αρχαιολόγους S. Rubio-Jara και J. Panera (του Πανεπιστημίου Complutense) ανέλυσαν βιοδείκτες απολιθωμάτων λιπιδίων στα ερείπια μιας πυρκαϊάς από το Valdocarros-2[1], έναν αρχαιολογικό χώρο, μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τοποθεσίες της Αχελαίας περιόδου, που χρονολογείται στο θαλάσσιο ισοτοπικό στάδιο (MIS) 8/7 (~ 245.000 χρόνων) και ευρίσκεται στην κεντρική Ισπανία.
Καθόρισαν ότι η φωτιά είχε ανάψει
για να περικυκλώσει κάτι, υποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι είχαν δημιουργήσει και
έλεγξαν την φωτιά, εξήγησε ο κ. Magill.
Μια τέτοια φωτιά μπορεί να
βρισκόταν σε χώρο ύπνου ή καθιστικού, σε κουζίνα ή σε σταύλο για ζώα, πρόσθεσε.
Η χημική σύνθεση των
απανθρακωμένων υπολειμμάτων υποδηλώνει επίσης ότι είχαν επιλεγεί ορισμένα είδη
ξύλου για την θερμότητα και την λιγότερη εκπομπή καπνού, κατά την καύση τους.
Στην συνέχεια, οι ερευνητές
θα αναλύσουν πέτρινα εργαλεία που βρέθηκαν κοντά σε πρώιμες εστίες και θα
αναζητήσουν ίχνη από την παρασκευή κρεάτων και φυτών.
«Θέλουμε να καταλάβουμε αν η
επιλεκτική ή εξειδικευμένη χρήση εργαλείων είναι κάτι που θα έπρεπε τουλάχιστον
θεωρητικά να συμβαδίζει με τον έλεγχο της πυρκαϊάς», είπε ο κ. Magill.
Συμπέρασμα: Στο πλαίσιο του
Μέσου Πλειστόκαινου στην Ευρώπη οι πρόγονοι του ανθρώπου ήταν σε θέση να
ελέγξουν την φωτιά, πριν από τουλάχιστον 250.000 χρόνια.
Έτσι, η ελεγχόμενη χρήση φωτιάς γίνεται αρχαιότερη κατά περίπου 50.000 χρόνια…
ΠΗΓΗ: L. M. Stancampiano, κ.ά. «Organic geochemical evidence of human-controlled fires at Acheulean site of Valdocarros II (Spain, 245 kya)», Nature Scientific Reports, vol. 13, αρ.: 7119 (2023), Scientific Reports, 18.5.2023. Πανεπιστήμιο Heriot-Watt. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 19.5.2023.
Abstract
Among the outstanding questions about the emergence of human-controlled
fire is the systematic recurrence between the geochemical remains of fire and
its preservation in the archaeological record, as the use of fire is considered
a technological landmark, especially for its importance in food cooking,
defensive strategies, and heating. Here we report fossil lipid biomarkers
associated with incomplete combustion of organic matter at the Valdocarros II
site, one of the largest European Acheulean sites in Spain dated to marine
isotopic stage (MIS) 8/7 (~ 245 kya) allowing a multiproxy analysis of
human-controlled fire use. Our results reveal isolated cases of highly
concentrated and diverse polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) and alkylated
PAHs (APAHs), along with diagnostic conifer-derived triterpenoids in two
hearth-like archaeological structures. The presence of combustion byproducts
suggests the presence of anthropogenic (controlled) fires at Valdocarros—one of
the oldest evidence of fire use in Europe-in association with Acheulean tools
and bones. Hominins possibly used fire for two main activities, as a means of
defense against predators and cooking. Our results help to better delineate
major gaps in our current knowledge of human-controlled fire in the context of
the Middle-Pleistocene in Europe and suggest that human ancestors were able to
control fire before at least 250 kya.
[1] Έχουν ανασκαφεί συνολικά 836 τ.μ. Έχουν βρεθεί περισσότερα
από 3.000 πέτρινα εργαλεία Παλαιολιθικής, στα οποία έχουν εντοπιστεί όλες οι
φάσεις της προετοιμασίας των εργαλείων: Απόκτηση πρώτης ύλης, σφυρηλάτηση, φλούδες
της διαδικασίας λαξεύσεως, λεπίδες, ρετουσαρισμένα εργαλεία-σκεύη, κλπ. Περίπου τα 2/3 του
συνόλου των λαξευμένων κομματιών είναι από πυριτόλιθο, το 1/3 από χαλαζίτη και
το υπόλοιπο από χαλαζία. Τεκμηριώθηκε και η επαναχρησιμοποίηση αρχαίων
κομματιών πέτρας, που συνέλεξαν οι άνθρωποι και ξαναεπισκευάστηκαν για χρήση!
Βρέθηκαν επίσης 2.750 λείψανα μεγάλων θηλαστικών: ελάφια (Cervus elaphus), άλογα
(Equus caballus), βοοειδή (Bos primigenius), ζαρκάδια (Capreolus sp.), ελέφαντες
(elephant sp.), γάτες
(Felix sp.), λύκοι (Canis lupus), κόκκινες αλεπούδες (Vulpes vulpes),
κ.ά. Και μικροθηλαστικά (εννέα διαφορετικά είδη): κοινός σκαντζόχοιρος, κάστορας,
ευρωπαϊκός κάστορας, μεταναστευτικό χάμστερ, αρουραίος, ποντίκι, κουνέλι, κ.ά.
Οι άνθρωποι διατρέφονταν με μεγάλα βοοειδή, ζαρκάδια κ.ά. ΠΗΓΗ: «Valdocarros
archaeological site», Δήμος Μαδρίτης.
[2] Στην κοιλάδα του ποταμού Jarama, μεταξύ Mejorada del
Campo και San Martín de la Vega και στην κοιλάδα Manzanares, αντικρύ από το
Cerro de San Isidro, έχει τεκμηριωθεί η υψηλότερη συγκέντρωση παλαιολιθικών
κοιτασμάτων στην Ιβηρική Χερσόνησο και μια από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.
[3] Ίσως η Αλτερνία / Alternia του Κλ. Πτολεμαίου. Γνωστή
από την αρχαιότητα για την λατρεία των νυμφών, δίπλα στην πηγή Valtierra /
Βαλτιέρρα, οι οποίες ήταν θεότητες των πηγών, προστάτες του νερού. Κείται 28
χλμ από την Μαδρίτη, στον 40ό παράλληλο - 40.300°N 3.450°W.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook