Υπέρ Αριστάρχου Σαμίου λόγος: Η παράνομη ιδιοποίηση της «κοπερνικανής επανάστασης» - Μια άλλη «ουσιαστική» παραποίηση της αλήθειας! - του Κρ. Σαντζίλιο

Υπέρ Αριστάρχου Σαμίου λόγος:

Η παράνομη ιδιοποίηση της «κοπερνικανής επανάστασης» - Μια άλλη «ουσιαστική» παραποίηση της αλήθειας

Του ελληνιστή Κρεσέντσιο Σαντζίλιο, sa.crescenzio@gmail.com

Όλοι ανεξαιρέτως, επιστήμονες ή μη, αλλά ακόμη περισσότερο οι επιστήμονες, έχουν την διαχρονική «συνήθεια» να θεωρούν τον Πολωνό Μικολάς Κοπέρνικ (1473-1543), γερμανικής καταγωγής (Νικολάους Κόπερλιγκ ντε Τορν), με σπουδές και στην Ιταλία, στη Μπολόνια, εγγεγραμμένος στα μητρώα των Γερμανών φοιτητών, ως τον «εφευρέτη» της ηλιοκεντρικής θεωρίας η οποία «βλέπει» τον Ήλιο στο κέντρο του ηλιακού συστήματος μας και τους πλανήτες να «γυρίζουν γύρω του» - μια θεωρία που σαφώς ακυρώνει την προηγούμενη γεωκεντρική του Έλληνα αστρονόμου Κλαύδιου Πτολεμαίου (±100 - ±178 μ.Χ.), μαθητή του Θέωνα Σμύρνης, ο οποίος είχε θέσει την Γη στο κέντρο του Σύμπαντος με τον Ήλιο και τους πλανήτες να περιστρέφονται γύρω της.

Και μια θεωρία η οποία, μολονότι κιόλας από τον 6^ο αιώνα π.Χ. βρέθηκε ευρέως να είναι στη δίνη της αντιλογίας ως και της διάψευσης, κατάφερε αλώβητη να διατηρηθεί δογματικά αναλλοίωτη και αποτελεσματική έτσι όπως υποστηρίχθηκε από τη σύμφωνη τριτεγγύηση τον αιωνόβιο κυρίαρχο αριστοτελικό στοχασμό (το περίφημο ipse dixit, «αυτός το είπε»!), ούτε λίγο ούτε πολύ έως το κατώφλι του Διαφωτισμού!

 Βέβαια, έχει επιβεβαιωθεί πως ο ίδιος ο Κοπέρνικος – ο οποίος γνώριζε άπταιστα τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, και επομένως μπόρεσε να διαβάσει όχι μόνο στην ελληνική γλώσσα τα ηλιοκεντρικά συμπεράσματα της ελληνικής αρχαιότητας, αλλά και τα ελληνικά κείμενα που οι Άραβες είχαν μεταφράσει στα λατινικά και διασώσει – στο προοίμιο του σημαντικότερου έργου του De revolutione orbium coelestium Libri VI υποστηρίζει πως δεν βρήκε πουθενά καμμία ηλιοκεντρική θεωρία.

Στην α΄ σελίδα του "De revolutione orbium coelestium" του Κοπέρνικου

διαβάζουμε το ρητόν της Ακαδημίας Πλάτωνος

"ἀγεωμέτρητος μηδεὶς εἰσίτω"(*)...

 Αυτή όμως η απόφανσή του αναιρείται στο χειρόγραφο του ιδίου έργου, σήμερα φυλαγμένο στη Βιβλιοθήκη της Βαρσοβίας, στα οποία απλώς αναφέρεται στον Αρίσταρχο και στην sententia του περί της κίνησης της Γης (γύρω από τον Ήλιο, μάλλον υπονοεί): “Credibile est hisce similibusque causis Philolaum mobilitatem terrae sensisse, quod etiam nonnulli Aristarchum Samium in eadem fuisse sententia”, μια πρόταση που στη συνέχεια σβήστηκε (αν και ακόμη και τώρα είναι αρκετά ευανάγνωστη), όταν το κείμενο του βιβλίου τυπώθηκε και δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατο του Κοπέρνικου.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ, ΕΔΩ.

 Όπως και να ΄ναι, σε ετούτη τη δήλωση η εντύπωση (μας) είναι ότι ο Κοπέρνικος εκφράζεται με πολύ αφαιρετικό τρόπο, απλά «σαν να έχει ακουστά» μολονότι πολύ συγκεκριμένα πρέπει να έχει διαβάσει, και προ παντός αφομοιώσει, γραπτά και πραγματικά πράγματα – ένας τρόπος λεπτός αλλά πονηρός για να υποβαθμίσει στο ελάχιστο, αν όχι να εκμηδενίσει ολοσχερώς την σημαντικότητα των αρχαίων Ελλήνων αστρονόμων, σαν να ήθελε να πει: «να, κάποιος κάτι είπε, μια απλή γνώμη, τίποτα το ακριβές», ενώ στα κείμενα που είχε μελετήσει υπάρχουν ικανές αναφορές σε όσα αστρονομικά εκείνοι είχαν ανακαλύψει και ελεύθερα διατυπώσει και επιβεβαιώσει.

 Κιόλας με την έκφραση «Credibile est», δηλαδή «είναι αληθοφανές», «φαίνεται σαν αληθινό», «θα μπορούσε να είναι και αλήθεια», υποδηλώνεται κάποια ακαθόριστη δυνατότητα κάποιος να το πιστέψει, ο Κοπέρνικος θέλει σαφώς να δώσει να καταλάβουν ότι ο Φιλόλαος και ο Αρίσταρχος απλά έτσι ένοιωθαν («sensisse»), όχι που αυτό θα μπορούσε να είναι αδιαφιλονίκητη αυθεντία, δηλαδή «αν θέλουμε το πιστεύουμε».

 Για να μετριάσουν τις νόμιμες υποψίες μερικοί υποστηρίζουν πως η αμφιβολία πλανάται για το εάν στ’ αλήθεια ο Κοπέρνικος έσβησε ο ίδιος την αρχική του δήλωση αναγνώρισης προς τον Αρίσταρχο, έστω και ανώδυνα επιφανειακή, ή την έσβησε αργότερα ο εκδότης υπό τον φόβο μήπως μένοντας θα μπορούσε να μειώσει την αξία των περιεχομένων των βιβλίων που δημοσίευε τα οποία έτσι θα θεωρούνταν απλά αντίγραφα μιας προηγούμενης, αρχαίας ανακάλυψης.

 Κατά την γνώμη μας και έχοντας υπ' όψιν την ελάχιστη ως και καμμία πρακτική αξία που είχε αναγνωριστεί στους αρχαίους, η «αυτόγραφη» διαγραφή του Κοπέρνικου φαίνεται να είναι πιότερο κι από σίγουρη και η «εκδοχή» της υποθετικής παρέμβασης του εκδότη πρέπει να έχει «σκηνοθετηθεί» πολύ απλά για να αποκλειστεί ο κίνδυνος κάποια κακιά φήμη να «κηλιδώσει» το όνομα του μεγαλύτερου Πολωνού επιστήμονα με την κατηγορία πως είναι ένας «αντιγραφέας»!

 Σχετικά με αυτή τη λεπτομέρεια θα επανέλθουμε παρακάτω.

 Το θέμα είναι ότι από εκείνο το σημείο και μετά (έκδοση των βιβλίων του Κοπέρνικου) άρχισε να ισχύει η λεγόμενη κοπερνικανή επανάσταση, από το όνομα εκείνου που για πρώτη φορά αναφέρθηκε στην ανακάλυψη και προ παντός εξέφρασε με ευκρινείς διατυπώσεις και με ακρίβεια την υπόθεση η οποία, για την αλήθεια, όπως και να ΄ναι ήταν μια καθ' όλα πραγματική τοποθέτηση που στην συνέχεια, έναν αιώνα αργότερα, αποδείχθηκε με μαθηματικούς όρους από τον Σέλευκο Σελεύκειας (… - 150 π.Χ.), έτσι όπως αναφέρουν όλες οι πηγές (Στράβων, Γεωγραφικά ΙΙΙ, 5,9 και προ παντός Πλούταρχος Πλατωνικά ζητήματα VIII, I): «ὡς ὓστερον Ἀρίσταρχος και Σέλευκος ἀπεδείκνυσαν».

Επιστρέφοντας όμως μια στιγμή στον Κοπέρνικο, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε το πολύ περίεργο γεγονός που είναι το ότι ο Κοπέρνικος εν ζωή ποτέ απ’ο την Ιερά Εξέταση δεν διώχθηκε ή δεν αφορίστηκε για τις ιδέες – από μόνες τους εκείνη την εποχή αιρετικές – σχετικά με τις κινήσεις της Γης και του Ήλιου (για τις οποίες έναν αιώνα αργότερα ο Γαλιλαίος θα την «πληρώσει» με μια οδυνηρότατη αποκήρυξη), έστω και εκφρασμένες με έναν τρόπο ήπιο, «διπλωματικό», με «μεσολαβητές» τους αρχαίους Έλληνες!

 Βεβαίως, αν το καλοσκεφθούμε, όλη αυτή η «παραξενιά» δεν είναι και τόσο «παράξενη», γνωρίζοντας πως ο Κοπέρνικος ήταν ένας ιερωμένος, δηλαδή ένας κληρικός με γνωστές δημόσιες λειτουργίες, οπότε μια «είδηση» αίρεσης που θα αφορούσε έναν καθολικό ιερέα φανταζόμαστε πόσο σκανδαλοθηρικό θόρυβο θα είχε προκαλέσει και επομένως πόσο θα είχε βλάψει την ίδια την Καθολική Εκκλησία και πόσο «νερό στον μύλο» των Διαμαρτυρόμενων θα είχε κουβαλήσει.

 Ο ίδιος ο Πάπας ασφαλώς έκλεισε και τα δύο τα μάτια του σχετικά με τα περιεχόμενα, έστω και αναφερόμενα στους Αρχαίους Έλληνες, της επιστολής που του είχε στείλει ο Κοπέρνικος και στη συνέχεια των δημοσιευθέντων βιβλίων του. Και μόνο μετά τον θάνατό αυτού του τελευταίου η Ιερά Εξέταση θα υποκριθεί πως του ασκεί δίωξη άνευ όμως ουδεμίας σημασίας στη πράξη. Ούτε καν έκαψαν τα βιβλία του ποτέ! Τα πάντα «υπολογισμένα», επομένως!

 Μετά από τον Σέλευκο ένα «κενό ηλιοκεντρισμού» απλώνεται σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο, ένα κενό που φτάνει σχεδόν ως τις πόρτες του 18^ου αιώνα. Έτσι από τον 2^ο αιώνα μ.Χ. και μετά το τεράστιο (ψευδο)επιστημονικό σφάλμα του Κλαύδιου Πτολεμαίου (η Μαθηματική Σύνταξις, στα λατινικά Tractatus Mathematicus ή Almagestum, παράφραση του αραβικού Kitab al-Mijisti, μάλλον προερχόμενο από το ελληνικό «Μέγιστον») θα κυριαρχήσει ανεμπόδιστα και θα βρει στη Καθολική Εκκλησία τον πιο πιστό, και θα έλεγα πιο σκληρό, υπερασπιστή του.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΥ, ΕΔΩ.

 Επ’ αυτού και κάνοντας ένα βήμα πιο πίσω, ως πληροφοριακό συμπλήρωμα, είναι πολύ ενδιαφέρον να συγκρίνουμε το «μοντέλο του κόσμου» του Ευδόξου (408-355 π.Χ.), που αρθρώνεται σε 27 ομόκεντρους κύκλους, ο ένας περιέχων τον άλλο, με κέντρο τη Γη, δηλαδή οι «σφαίρες» των σταθερών άστρων, του Ήλιου, της Σελήνης και των τεσσάρων πλανητών (Ερμής, Αφροδίτη, Άρης και Κρόνος) με το μοντέλο του Πτολεμαίου. Στη πράξη ο Εύδοξος είναι ο άμεσος προάγγελος του Πτολεμαίου και ο πρώτος που έχει συλλάβει την πραγματικότητα της «κυκλικής κανονικότητας», όπως ισχύει σήμερα στη μαθηματική επιστήμη.

 Βέβαια, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως το «σύστημα» το οποίο μεγαλοφυώς επινόησε ο Πτολεμαίος στα ίχνη του Απολλώνιου Περγάμου (±240-±190 π.Χ.), αλλά προ παντός του Ευδόξου, έτσι τέλεια όπως ήταν «συναρμολογημένο» μέσα σε μια ωστόσο τραγική διαλεκτική παρεξήγηση που στη συνέχεια, δογματικά μετατράπηκε σε μια αλήθεια φαινομενικά ακαταμάχητη, κράτησε υποδουλωμένη μια ολόκληρη ανθρωπότητα και μια ολόκληρη διαχρονική επιστημονική κοινωνία μέσα στους αιώνες, στα πλαίσια της αλλοιωμένης λογικής μιας ατέρμονης πλαστής επιστήμης που όχι μόνο παρήγαγε μια πολιτισμική στασιμότητα ειδικά αστροφυσικής φύσης, αλλά και προξένησε αμέτρητα αθώα ανθρώπινα θύματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Ηλικία σημαίνει... μια βόλτα γύρω από τον Ήλιο! Άριστη αρχαία ελληνική αστρονομική γνώση του ηλιοκεντρικού συστήματος!"

 Όπως για την ελληνική αρχαιότητα έτσι και για την χριστιανική περίοδο, από τον 3ο αιώνα μ.Χ. και μετά, δεν είναι δυνατόν να μην ενοχοποιήσουμε το ιερατικό establishment και την θρησκευτική νομενκλατούρα γι’ αυτήν την αιωνόβια και βίαιη σκοταδιστική στασιμότητα, σε τελική ανάλυση βαθειά αναχρονιστική.

 Ας κάνουμε όμως ένα αναγκαίο βήμα προς τα πίσω 2000 χρόνων, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε την «ιστορία» της ψεύτικης «κοπερνικανικής επανάστασης»(σχετικά με πηγή και αρχαιοκλασσικές αναφορές - βλ. Στρ. Θεοδοσίου, Μ. Δανέζης, Α. Δακανάλης "Το ηλιοκεντρικό σύστημα από τους Ορφικουύς΄Υμνους έως τον αυτοκράτορα Ιουλιανό", Τμήμα Φυσικής Πανεπιστήμιο Αθηνών).  

 Ήδη, όπως μαθαίνουμε, στους ‘Υμνους του Ορφέα προς τον Μουσαίο – οι λεγόμενοι Ορφικοί Ύμνοι – (αυτά τα 87 ποιήματα σε δακτυλικό εξάμετρο, περίπου 1.200 στίχοι συνολικά), ποιητικά λαμπροί αλλά ταυτόχρονα και πλούσιοι σε φωτεινές υφάνσεις όχι μόνο θρησκευτικο-λατρευτικού χαρακτήρα αναφορικά με το «Υπέρτατο Ον (μονοθεϊσμός) δημιουργό του σύμπαντος και με την πραγματική ύπαρξη του Φωτός στο κέντρο του Όλου (Λαμπρὸν ἂγων φάος ἀγνὸν, σὲ Φάνητα κεκλήσκω), βρίσκουμε και ενδιαφέροντα αστρονομικά περιεχόμενα.

 Αυτός είναι επομένως ο λόγος που συνηθίζουμε να αρχίζουμε την «ιστορία» του ηλιοκεντρισμού από μερικούς απ’ αυτούς τους Ύμνους, κυρίως τον αριθ. 8 με τους στίχους: Τίταν χρυσαυγὴς… τετραβάμασι ποσσοὶ χορεύων… ρόμβον ἀπειρέσιον δινεύμασιν οἶμον ἐλαύνων, κόσμου τὸν ἐναρμόνιον δρόμον ἒλκων, κοσμοκράτωρ… κυκλοέλικτε, δηλαδή «Τίταν χρυσός, που περπατάς κυκλικά με τέσσερα πόδια [οι τέσσερεις εποχές], μέσα στο απέραντο ρόμβο [ο ρόμβος δεν δίνει την εντύπωση της ελλειπτικής;] έλκοντας τον κόσμο [μα τότε ο κόσμος στο διάστημα δεν ήταν οι πλανήτες;] σε μια τροχιά στρογγυλή, κυρίαρχος των πάντων»,

 δεν μπορεί να μην αναφέρεται στον Ήλιο, που είναι το κέντρο έλξης του κόσμου/των πλανητών στις τροχιές τους μέσα στη ζωδιακή ζώνη.

 Ένας ποιητικός υπαινιγμός στην ηλιοκεντρική σύλληψη είναι περισσότερο από πρόδηλος. Το ίδιο και στον Ύμνο αριθ. 84 με αναφορά στην Εστία, ἡ μέσον οἶκον ἒχεις πυρὸς αενάοιο μεγίστου, δηλαδή «κρατάς το μέσα της κατοικίας της αιώνιας μέγιστης φωτιάς», όπου αρκεί μόνο ο όρος «Εστία» για να μας οδηγήσει άμεσα στην Εστία του Φιλόλαου (470-385 π.Χ.): Τὸ πράτον ἀρμοσθὲν, τὸ Ἔ ἐν μέσω τὰς σφαίρας ἐστία καλείται (Περί Φύσιος ΑΒΓ απόσπασμα 7 στο Στοβαίο Ecl. I 21,8), δηλαδή «το αρχέγονο Ένα που είναι στο κέντρο της δημιουργίας ονομάζεται Εστία», όπου το «μέσον» είναι το εστιακό κέντρο, το κέντρο της φωτιάς που δεν μπορεί να μην είναι ο Ήλιος.

 Ο δοξογράφος ης ελληνιστικής περιόδου Αέτιος (αρχές 2^ου αιώνα μ.Χ.) αναφέρει μια πληροφορία από τον Θεόφραστο βάσει της οποίας «ο Φιλόλαος υποστηρίζει πως υπάρχει το «πυρ» στο κέντρο του Σύμπαντος, ένα «πυρ» που ο ίδιος ονομάζει «εστία τοῦ παντὸς» και «οἶκος τοῦ Δία», ένα κέντρο που δεν μπορεί παρά να είναι το «κέντρο» γύρω απ’ το οποίο περιφέρονται όλα τα ουράνια σώματα(τότε γνωστά).

 Εμφανώς όλα ετούτα απορρέουν, μέσω του Κροτωνιάτη Φιλόλαου, μαθητή του Πυθαγόρα (570-495 π.Χ.), από τις «υποθέσεις» των Πυθαγόρειων (6^ος αιώνας π.Χ.) και της σχετικής Σχολής στον Κρότωνα της Καλαβρίας που είχε ιδρυθεί έχοντας ως πρότυπο τις ορφικές κοινότητες.

 Και υπήρξαν ακριβώς οι μαθητές του Πυθαγόρα που ανέτρεψαν ρητώς σε επιστημονικο-φιλοσοφικές προτάσεις την διδασκαλία του δασκάλου τους ο οποίος, όπως ξέρουμε, θεωρούσε τη Γη ως μια ακίνητη σφαίρα στον ουρανό, στα πλαίσια της έννοιας της σφαιρικότητας των σωμάτων και των ουράνιων κινήσεων ήδη αναγνωρισμένης από τον Ηράκλειτο (6^ος - 5^ος αιώνας π.Χ.), τον Αναξαγόρα (500 - 428 π.Χ.), ως κέντρο του Κόσμου, σφαιρικός κι αυτός, όπως προκύπτει στο σχόλιο που μας μεταβίβασε ο Διογένης Λαέρτιος στο έργο του Βίοι Φιλοσόφων VIII, 25, 8-11.

 Οι Πυθαγόρειοι, επομένως, προνοούν ένα Σύμπαν όπου το «πυρ» αποτελεί την πρώτη αρχή της Δημιουργίας (πυροκεντρική θεωρία), ένα «πυρ» το οποίο, συγκεντρωμένο στο κέντρο του Σύμπαντος ελκύει τα ουράνια υλικά που βρίσκονται κοντά του και παράγει τον σχηματισμό και τον καταστατικό νόμο του συνόλου των σωμάτων που απαρτίζουν αυτό το Σύμπαν. «Κάτι» το φλέγον που παραδόξως πολύ μοιάζει με τον Ήλιο, αν και δεν προφέρεται ποτέ αυτή η «μαγική» λέξη.

 Έτσι λοιπόν ο Ηρακλείδης Ποντικός (388-310 π.Χ.), ο Έκφαντος ο Συρακούσιος (4^ος αιώνας π.Χ.), ο Ικέτας Συρακούσιος (400-335 π.Χ.), ο Φιλόλαος ο Κροτωνιάτης θέτουν τις βάσεις των ιδεών τις οποίες στη συνέχεια και πιο συγκεκριμένα ο ίδιος ο Φιλόλαος θα προχωρήσει πολύ περισσότερο αποτελώντας την σπερματική λογική της θεωρίας εμφανώς ηλιοκεντρικής που ο Αρίσταρχος θα συμπυκνώσει σε μια σειρά ακριβών αστρονομικών διατυπώσεων στον επόμενο 3^ο αιώνα με την ονομαστική τοποθέτηση του Ήλιου στη θέση του έως τότε ασαφούς, μέστω κιναν συμπαγούς, Πυρός των προγενεστέρων.

 Κατηγορηματικά λοιπόν ο Αέτιος (Aet. III, 13, 1-2) διευκρινίζει πως οἱ μὲν ἂλλοι μένειν τὴν γὴν, Φιλόλαος δὲ ὁ Πυθαγόρειος κύκλω περιφέρεσθαι περὶ τὁ πὺρ κατὰ κύκλον λοξὸν ὁμοιοτρόπως ἡλίῳ καὶ σελήνῃ, δηλαδή «οι άλλοι υποστηρίζουν ότι η Γη μένει ακίνητη, ο Φιλόλαος όμως διδάσκει πως [η Γη] γυρίζει γύρω από το Πυρ σε λοξούς κύκλους ομοίως με τον Ήλιο και τη Σελήνη».

 Όχι μόνο, γιατί κατά τον Διογένη Λαέρτιο και άλλοι υποστηρίζουν πως η Γη κινείται, Κάτι που πρώτος δίδαξε ο Πυθαγόρειος Ικέτας Συρακούσιος: καὶ τὴν γὴν κινείσθαι κατὰ κὺκλον πρῶτον ειπεὶν οἱ δ’ Ἰκέταν <τὸν> Συρακούσιον φάσι, δηλαδή «λένε πως ο Ικέτας Συρακούσιος υπήρξε ο πρώτος που είπε πως η Γη περιστρέφεται κυκλικά» (Dio. Laer. VIII, 84, 85).

 Με τον ίδιο τρόπο ο Έκφαντος εκφράζει το σκεπτικό σχετικά με την ύπαρξη μιας «θεϊκής δύναμης» ως κινητήρια δύναμη του Κόσμου, ένας νους ή ψυχή, «εικόνα της οποίας είναι ο κόσμος, σφαιρικός, που περιστρέφεται εξ αιτίας αυτής της ‘θεϊκής δύναμης’. Και η Γη, στο κέντρο αυτού του κόσμου, γυρίζει γύρω απ’ τον άξονά της με κατεύθυνση την Ανατολή» (Hippol. Ref. I, 15).

 Συμπερασματικά, η έννοια της κίνησης της Γης βρίσκεται στη σύλληψη και στη δήλωση των μαθητών του Πυθαγόρα κιόλας απ’ τον 6^ο αιώνα π.Χ., τοποθετώντας ως κέντρο του Κόσμου έναν Πυρήνα Πυρός ονομαζόμενο Ἐστία. Ο Φιλόλαος κωδικοποιεί, ως εκ τούτου, την περιστροφική κίνηση της Γης και την κυκλική περιφορά της γύρω από το Κεντρικό Πυρ. Έτσι, η Γη και οι άλλοι πλανήτες γυρίζουν γύρω απ’ την Ἐστία στην ίδια κατεύθυνση αλλά σε διαφορετικά επίπεδα τροχιάς και με διαφορετικές ταχύτητες, όπως εξ άλλου διδάσκει κει η σύγχρονη επιστήμη.

 Μια πρόταση πραγματικά επαναστατική, αποφασιστικά αντίθετη από τις τότε αντίθετες δοξασίες, ακόμη και αντίθετη και προς την κρατική πολιτική και την πολιτική της θρησκευτικής εξουσίας – και τόσο πολύ βέβηλη ώστε να προκαλέσει την δριμεία αντίδραση της κρατικής εξουσίας υπό την ώθηση της «αγανάκτησης» των ιερέων που δεν δίστασαν καθόλου να κατηγορήσουν τον Φιλόλαο για αθεϊσμό!

 Στην «επιστημονική αίρεση» του Φιλολάου, αντίθετη προς τον ίδιο τον ιερατικό θρησκευτικό δογματισμό, προστέθηκε και η πολιτική εχθρότητα και αντίθεση των οπαδών του δήμου (=δημοκρατικοί), άρδην εχθροί των αριστοκρατικών τάσεων των Πυθαγόρειων, και σαν να μην έφταναν όλα αυτά επήλθε και η καθοριστική εξέγερση των πρώτων, πρωτοστατούντος του Χείλωνα, εναντίον των δεύτερων με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί ο Φιλόλαος να καταφύγει στη Θήβα για να σώσει τη ζωή του (Iambl. Περί πυθαγορικού βίου. 248-249).

 Αναμφίβολα οι αστρονομικές ιδέες του Φιλολάου ήταν εξαιρετικά προχωρημένες για την εποχή στην οποία ο ίδιος ζούσε και τις εξέφρασε (5^ο-4^ο αιώνα π.Χ.), μια εποχή ωστόσο γεμάτη από σπάνιες κατακτήσεις στον τομέα των τεχνών και των γραμμάτων, όπως και στον ίδιο τον πολιτικό. Και πιθανόν να μη μπορεί να αποκλειστεί το ότι ο Φιλόλαος, με τον φόβο για τη μοίρα του και ενθυμούμενος ανάλογα προηγούμενα αιματηρά γεγονότα στον νότο της Ιταλίας, σκοπίμως [σαν ένα καμουφλάρισμα] τοποθετεί κι αυτός ένα αόριστο Κεντρικό Πυρ στο κέντρο του Σύμπαντος και όχι τον πραγματικό, συγκεκριμένο ηγεμονικό Ήλιο, κάτι που θα ήταν υπερβολικά πρόδηλα αντίθετο με τον δεσπόζοντα γεωκεντρικό δογματισμό.

 Πάντως φαίνεται πως ο ίδιος ο Πλάτωνας (427-347 π.Χ.) είχε μελετήσει το έργο και τις ιδέες του Φιλολάου (βλ. λ.χ. στον Τίμαιο) και ούτε λίγο ούτε πολύ λέγεται επίσης ότι, προς το τέλος της ζωής του, είχε αλλάξει την προηγούμενη πεποίθησή του αναφορικά με τη Γη στο κέντρο του Σύμπαντος: Θεόφραστος προϊστορεὶ τῶ Πλάτωνι πρεσβυτέρω γενομένω, ὡς ου προσήλουσα αποδόντι τῇ γῇ μέσην χώραν τοῦ παντὸς (Dio.Laer. VIII, 85).

 Φυσικά όλα αυτά cum grano salis.

 Το γεγονός πάντως είναι ότι ο Πλάτωνας, σύμφωνα με εκείνα που διηγείται πάλι ο Διογένης Λαέρτιος (Dio. Laer. III, 9): λέγουσιν δὲ τίνες, ὣν ἐστι καὶ Σάτυρος, ὅτι Δίωνι ἐπέστειλεν εἰς Σικελίαν ὠνήσασθαι τρία βιβλία Πυθαγορικὰ παρὰ Φιλολάου μνὼν ἐκατὸν, δηλαδή «μερικοί, και μεταξύ αυτών και ο Σάτυρος, λένε πως [ο Πλάτωνας] έγραψε στον Δίωνα στη Σικελία για να του αγοράσει τρία πυθαγόρεια βιβλία του Φιλολάου προς εκατό μνά».

 Οπότε, εάν αυτό αληθεύει, και δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μη το πιστέψουμε, η μορφή του Φιλολάου υπερέχει ως μεγαλοφυής θεωρητικός θεμελιώδους σπουδαιότητας στην αστρονομική επιστήμη.

 Μαζί του εν τούτοις δικαιωματικά μια κεντρική θέση πρωτοπορίας κατέχουν και οι ειρημένοι Ηράκλειτος Ποντικός και Έκφαντος Συρακούσιος για τους οποίους ο Αέτιος δεν διστάζει να πιστοποιήσει (Aet. III, 13, 3) ότι «υποστηρίζουν πως η Γη κινείται, όχι μετακινούμενη απ’ τη θέση της στο διάστημα, αλλά περιστρεφόμενη γύρω από τον άξονά της, από δυσμάς προς ανατολάς, γύρω από το κέντρο της».

 Μια ανάλογη πληροφορία εξ άλλου μας δίνει και ο Αριστοτέλης (388-322 π.Χ.) στο έργο του Περὶ ουρανοῦ, όπου αναφέρει: «Στο κέντρο λένε [οι Πυθαγόρειοι] πως υπάρχει το πυρ, ενώ η Γη, που είναι ένα από τα άστρα, κινείται κυκλικά γύρω από το κέντρο και παράγει την μέρα και τη νύχτα» (Ar. De coelo B, 13, 293°a, 21-23). Στο ίδιο κείμενο επιβεβαιώνεται πως οι Πυθαγόρειοι υποστηρίζουν μια πυροκεντρική θεωρία του Κόσμου βάσει της οποίας η Γη περιστρέφεται γύρω από ένα κεντρικό πυρ ονομαζόμενο Διὸς Φυλακὴ («Φρούριο του Δία»).

 Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημάνουμε πως κιόλας στον 6^ο αιώνα π.Χ. και πριν από τους Πυθαγόρειους ο πρόδρομος Έλληνας επιστήμονας που πρόβαλε την ύπαρξη της κίνησης της Γης στο κενό, στη μέση του Κόσμου, και ίσως να υπονοούσε «γύρω από τον Ήλιο, υπήρξε ο Αναξίμανδρος (611-547 π.Χ.).

 Η διδασκαλία του κηρύσσει το λεγόμενο μεμονωμένον της Γης, ήτοι η απομονωμένη θέση της, «μετέωρη» μέσα στο διάστημα. Στο έργο του Θεώνη Σμύρνης (70-135 μ.Χ.) Τὰ κατὰ μαθηματικὸν χρήσιμα εἰς Πλάτωνος ανάγνωσιν γίνεται ρητή αναφορά στον Αναξίμανδρο ο οποίος στην διδασκαλία του «[λέει] ότι η γη μένει μετέωρη και περιστρέφεται γύρω από το κέντρο του κόσμου»: Ἀναξίμανδρος δὲ ὅτι ἡ γὴ μετέωρος καὶ κινείται περὶ τὸ τοῦ κόσμου μέσον, ένας επιστημονικός προσανατολισμός εξ άλλου που ακολουθείται επίσης και από τους φιλόσοφους άμεσα μεταγενέστερους, από τον Εμπεδοκλή (494-434 π.Χ.), όταν δηλώνει πως τὴν γὴν εἶναι μετέωρον, και τον Παρμενίδη (515-474 π.Χ.) έως τον Κλεομήδη (μέσα 2^ου αιώνα μ.Χ.).

 Φυσικά την αναξιμάνδρεια διαδρομή σχετικά με την κίνηση της Γης γύρω από τον άξονα της ακολούθησαν και οι επόμενοι Πυθαγόρειοι, όπως γνωρίζουμε, όπως και έγινε ευνοϊκά δεκτή από τον ίδιο τον Πυθαγόρα ο οποίος ήδη δήλωνε την σφαιρικότητα της Γης. Υπό αυτή την έννοια επομένως ο Αναξίμανδρος και η Πυθαγόρεια Σχολή υπήρξαν οι πρώτοι που ουσιαστικά αμφισβήτησαν την τότε επικρατούσα γεωκεντρική θεωρία του Σύμπαντος.

 Στη συνέχεια συναντάμε τον πρώτο αληθινό «επεξεργαστή» και προωθητή της ηλιοκεντρικής θεωρίας, τον Αρίσταρχο τον Σάμιο, στον 3^ο αιώνα π.Χ. (310-230 π.Χ.).

 Η μεγαλειώδης καινοτομία του Αριστάρχου συνίσταται στο ότι αυτός πρώτος τοποθέτησε στο κέντρο ολόκληρου ρου συστήματος τον Ήλιο ξεκινώντας απ’ την ιδέα ότι οποιοδήποτε αστρονομικό γεγονός μπορεί να βρει την ερμηνεία του μέσα στον συναπτό συνδυασμό δύο κινήσεων: την κίνηση περιστροφής γύρω από τον Ήλιο και την κίνηση περιστροφής της Γης γύρω από τον άξονα της.

 Οι προϋποθέσεις της έρευνάς του και τα πορίσματα στα οποία κατέληξε ήταν βέβαια υπερβολικά ανατρεπτικά ώστε να μη προκαλέσουν μια βαθύτατη ταραχή, αλλά και μάνητα, στους συγχρόνους και συντοπίτες του, προ παντός στο ιερατικό περιβάλλον, ως συνήθως με μεγάλη επιρροή στον πληθυσμό αλλά και άκαμπτο στις ιδέες του.

 Το έργο του Αριστάρχου που προκάλεσε τόσο αναστάτωση δεν βρέθηκε ποτέ. Άμεση όμως και προ παντός μεγάλου κύρους αναφορά σε αυτό κάνει όχι ένας τυχαίος, αλλά ο ίδιος ο Αρχιμήδης, πολύ λίγο μεταγενέστερός του (287-212 π.Χ.), ο οποίος στο βιβλίο του Ψαμμίτης γράφει: Ἀρίσταρχος δὲ ὁ Σάμιος ὑποθεσίων τινῶν ἐξέδωκεν γραφὰς ἐν αἷς ἐκ τῶν ὑποκειμένων συμβαίνει τὸ κόσμον πολλαπλάσιον εἶμεν τοῦ νῦν εὐρημένου. Ὑποτίθεται γὰρ τὰ μἐν ἀπλανέα τῶν ἂστρων καὶ τὸ ἂλιον μένειν ἀκίνητον, τὰν δὲ γὰν περιφέρεσθαι περὶ τὸν ἂλιον κατὰ κύκλου περιφέρειαν, ὄς ἐστιν ἐν μέσῳ τῳ δρόμῳ κείμενος, τὰν δἐ τῶν ἀπλανέων ἂστρων σφαίραν περὶ τὸ αὐτὸ κέντρον τῷ αλίῷ κειμέναν τῷ μεγέθι τηλικαῦταν εἶμεν…, δηλαδή: «αλλά ο Αρίσταρχος από τη Σάμο συνέταξε ένα βιβλίο που περιέχει προτάσεις από τις οποίες εξάγεται πως ο πραγματικός κόσμος είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. Κι μετά θεωρεί πως τα άστρα και ο Ήλιος είναι ακίνητα και η Γη γυρίζει γύρω απ’ τον Ήλιο που μένει στο κέντρο, με μια κυκλική τροχιά, και επίσης πως η σφαίρα των ακίνητων πλανητών βρίσκεται στο ίδιο κέντρο του Ήλιου και είναι μεγάλη…»

 Ο Αρχιμήδης όμως δεν είναι ο μόνος, γιατί και ο Ψευδο-Πλούταρχος στο έργο του Περὶ τῶν ἀρεσκούντων τοῖς φιλοσόφοις φυσικῶν δογμάτων ως εξής αναφέρεται στον Αρίσταρχο: Αρίσταρχος τὸν ἢλιον ἳστησι μετἀ τῶν ἀπλανῶν, τὴν δὲ γὴμ κινεῖ περὶ τὸν ἡλιακὸν κύκλον ἐξελίττεσθαι δὲ κατὰ λοξὸν κύκλον τἡν γἡν, ἅμα δὲ καὶ περὶ τὸν αὐτῆς ἂξονα δινουμένην, δηλαδή: «Ο Αρίσταρχος έθεσε τον Ήλιο ακίνητο μαζί με τα άλλα άστρα, κι κάνει να γυρίζει η Γη γύρω από τον κύκλο του Ήλιου σε μια λοξή τροχιά ενώ συνάμα η ίδια γυρίζει γύρω από τον άξονά της», για να καταλήξει μετά ότι ο Αρίσταρχος θεωρεί πως ο Ήλιος ανήκει «στα ακίνητα άστρα», ἐν τοῖς ἀπλανέσιν ἂστρασιν.

 Αλλά και ο Ιωάννης ο Στοβαίος (5^ος αιώνας μ.Χ.) στο έργο του Ἀνθολόγιον γράφει ότι Ἀρίσταρχος τὸν ἣλιον ἲστασι, δηλαδή «ο Αρίσταρχος έβαλε τον Ήλιο ψηλά», ενώ ο Αέτιος (ΙΙ 24, 8) δεν διστάζει να υπενθυμίσει πως «ο Αρίσταρχος τοποθετεί τον Ήλιο μεταξύ των ακίνητων άστρων και θεωρεί πως η Γη περιστρέφεται σε κύκλο γύρω απ’ τον Ήλιο». Παρομοίως ο Σέξτος Εμπειρικός (±160 - ±210 μ.Χ.) στο έργο του Πρὸς δογματικοὺς(Πρὸς Φυσικοὺς)(ΙΙ 174,6) αναφέρεται σε εκείνους που «υποστηρίζουν πως η Γη κινείται, όπως ο μαθηματικός Αρίσταρχος»: τὴ δὲ γὴν κινείσθαι δοξάσαντες ὡς οἱ περὶ Ἀρίσταρχον τὸν μαθηματικὸν.

 Εκτός από το σύνολο των θεμάτων σχετικά με την ηλιοκεντρική θεωρία που ο Αρίσταρχος ρητώς εξετάζει και ειδικά βεβαιώνει, θα πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε πως ο ίδιος, συμπληρωματικά, φαίνεται πως πιστεύει ότι τα άστρα βρίσκονται σε τεράστιες αποστάσεις, όπερ και θεωρεί ως ικανή εξήγηση του γεγονότος της απουσίας μιας ορατής παράλλαξης, δηλαδή παρατήρησης κίνησης των άστρων μέσα στη κίνηση της Γης γύρω απ’ τον εαυτό της και γύρω απ’ τον Ήλιο.

 Βέβαια η τέλεια απόδειξη αυτού του φαινόμενου της παράλλαξης θα πραγματοποιηθεί πολύ αργότερα, με την εφεύρεση του τηλεσκοπίου.

 Στην επιστολή που έστειλε «προς την αγιότητα ο Πάπας Παύλος ο Γ’» και θα αποτελέσει τον Πρόλογο του έργου του de Revolutionibus orbium coelestium Libri Vο Κοπέρνικος υποστηρίζει πως δεν βρήκε πουθενά την ηλιοκεντρική θεωρία την οποία αυτός εκθέτει, υπονοώντας πως είναι μια δική του προσωπική εφεύρεση. Παρά ταύτα στο χειρόγραφο του έργου αναφέρεται στους αρχαίους Έλληνες που προέβλεψαν τη κίνηση της Γης γύρω απ’ τον εαυτό της, χωρίς όμως να υπαινιχθεί τίποτα για την ηλιοκεντρική «εφεύρεση» του Αριστάρχου(!):

 Γι’ αυτό το λόγο θεώρησα χρέος μου να μελετήσω πάλι τα έργα όλων των φιλόσοφων που μπόρεσα να βρω, για να μάθω εάν ποτέ κάποιος είχε προτείνει, σχετικά με τις σφαίρες του σύμπαντος, διαφορετικές κινήσεις από εκείνες που παρουσιάζουν οι δάσκαλοι της αστρονομίας στις διάφορες σχολές. Και πράγματι στον Κικέρωνα βρήκα ότι ο Ικέτας είχε διατυπώσει την υπόθεση πως η Γη κινείται. Αργότερα στον Πλούταρχο ανακάλυψα ότι μερικοί άλλοι είχαν συμφωνήσει με αυτή τη γνώμη. Αποφάσισα λοιπόν να εκθέσω εδώ τις κρίσεις τους ώστε να μπορούν όλοι να σις διαβάσουν

 Μερικοί θεωρούν πως η γη μένει ακίνητη. Ο Φιλόλαος ο Πυθαγόρειος όμως πιστεύει ότι, όπως ο Ήλιος και η Σελήνη, έτσι και η Γη γυρίζει γύρω από το πυρ χαράσσοντας έναν λοξό κύκλο. Ο Ηρακλείδης Ποντικός και ο Έκφαντος ο Πυθαγόρειος θεωρούν πως η Γη κινείται, όχι όμως μετατοπιζόμενη στο διάστημα, αλλά όπως η ρόδα που γυρίζει από δυσμάς προς ανατολάς γύρω από το κέντρο της.

 Μέσα σε ετούτες τις εκφράσεις είναι πρόδηλες δύο προθέσεις του Κοπέρνικου, και δηλαδή:

            1) ενώ από τη μια μεριά σίγουρα αναγνωρίζει πως η κίνηση της Γης ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες πάρα πολύ καιρό πιο πριν και μνημονεύει τα ονόματα του Φιλολάου, του Ηρακλείδη και του Έκφάντου, και επομένως δεν πρόκειται για δική του εφεύρεση, αλλά για εφεύρεση που έγινε 17 αιώνες πριν από τον ίδιο,

          2) ωστόσο όχι λιγότερο κρύβεται πίσω από τις «υποθέσεις» και τις θέσεις των αρχαίων για να μη δείξει πως:

                        α) τους αντιγράφει, και

                    β) συναινεί με τις θεωρίες τους τις οποίες όμως αυτός πολύ απλά εκθέτει «για να διαβαστούν», χωρίς καμμία ευθύνη για ό, τι είπαν οι άλλοι οι «παλιοί».

 Επί πλέον ο Κοπέρνικος αναφερόμενος στον Πλούταρχο δεν το λέει, αλλά σίγουρα έχει στο μυαλό του εκείνο που ο αρχαίος Έλληνας είπε στο κείμενο Περὶ τῶν ἀρεσκόντων τοῖς Φιλοσόφοις φυσικῶν δογμάτων, όπου όμως ο Πλούταρχος (που στην πραγματικότητα είναι ο Ψευδο-Πλούταρχος) εκθέτει και και προ παντός, θα έλεγα, τον συλλογισμό του Αριστάρχου και της ηλιοκεντρικής ερμηνείας του η οποία – τί σύμπτωση! – είναι και η ίδια με εκεί νη που ο ίδιος ο Κοπέρνικος εννοεί να διατυπώσει και όντως μετά διατυπώνει και δημοσιεύει σαν να είναι δική του!

 Μόνο που στο προειρημένο κείμενο ο Κοπέρνικος αγνοεί πλήρως, και σίγουρα εκούσια, τις πιστοποιήσεις του (Ψευδο)Πλουτάρχου αναφορικά με τον Αρίσταρχο και την θεωρία του, υπερβολικά «δυνατή» μη τυχόν και προκαλέσει κάποιες υποψίες για την «πρωτοτυπία» του Γερμανο-πολωνού επιστήμονα.

 Αυτός θα αναφερθεί στον Αρίσταρχο μόνο και μόνο ως κάποιος που δεχόταν την πραγματικότητα της κίνησης της Γης. Τίποτα άλλο ή περισσότερο! Καμμία παραπομπή στην μεγαλύτερη αξία, δηλαδή στη δική του «ηλιοκεντρική δομή».

 Έτσι κι αλλιώς, όμως, αυτό το «απόσπασμα» για τον Αρίσταρχο, όπως είπαμε πιο πάνω, θα σβηστεί στ χειρόγραφο και οριστικά θα εξαφανιστεί στη σύνταξη της τελικής έκδοσης.

 Μια άλλη «φροντίδα» του Κοπέρνικου φανερώνεται και στη προσπάθεια του να πείσει τους πάντες, και πρώτο και καλύτερο τον Πάπα, ότι το βιβλίο του δεν εννοεί να προτείνει κοσμολογικά ζητήματα/προβλήματα, αλλά μόνο ορισμένες μαθηματικές δοκιμές και επομένως δεν αφορά φιλόσοφους και θεολόγους (!), οι οποίοι σίγουρα δεν μπορούν να επιδοκιμάσουν ένα κατά φαντασία ηλιοκεντρικό μοντέλο, αλλά μόνο τους αστρονόμους και μαθηματικούς στις αφηρημένες τους πράξεις υπολογισμών, - κάτι που φυσικά συνέφερε και στην Εκκλησία με τον βιβλικό δογματισμό της σχετικά με τη Γένεση ο οποίος έτσι δεν κινδύνευε να διαστρευλωθεί εκ βάθρων και οδυνηρά να διαψευστεί.

 Υπ’ αυτούς τους όρους η διαγραφή της αρχικής, έστω και ελλιπής, αναφοράς στον Αρίσταρχο (ενώ ο Κοπέρνικος άψογα γνώριζε όλες τις ηλιοκεντρικές πτυχές του Έλληνα), είναι απολύτως φυσιολογική και κατανοητή, θα λέγαμε ακόμη και επιβεβλημένη.

 Γιατί μόνο «αποσιωπώντας» τον Αρίσταρχο ο Κοπέρνικος θα μπορούσε αργότερα, έστω και μετά θάνατον, να παρουσιαστεί στο έργο του σε ολόκληρο τον κόσμο και να θεωρηθεί ως ο πρώτος και μοναδικός «εφευρέτης» του ηλιοκεντρικού συστήματος, ο «πατέρας» του ηλιοκεντρισμού αποκομίζοντας τους καρπούς του, ο αυτουργός ούτε λίγο ούτε πολύ της «επανάστασης» με το όνομά του ρίχνοντας στην άδικη, αιώνια λήθη τον αληθινό και μόνο δημιουργό αυτού του συστήματος, τον Αρίσταρχο τον Σάμιο, πρακτικά το δικό «του» σύστημα το οποίο, έναν αιώνα μετά ο Σέλευκος Σελεύκιας θα είχε και μαθηματικά αποδείξει, άμεσα έτσι επικυρώνοντας το αξίωμα του αριστάρχειου έργου που δεν έφτασε ως τις ημέρες μας γιατί πολύ πιθανόν καταστράφηκε (πυρπολήθηκε;) από τον θρησκευτικό φανατισμό των συγχρόνων του με αρχηγό τον στωικό φιλόσοφο Κλεάνθη, μαθητή του Ζήνωνα, γνωστό για ένα λίβελο ακριβώς εναντίον του Αρίσταρχου (Πρὸς Ἀρίσταρχον) όπου, αμφισβητώντας τις θεωρίες του Αριστάρχου, παρακινούσε «όλους τους Έλληνες» να τον τιμωρήσουν όντας κατηγορούμενος για ασέβεια ὡς κινὼν τὴ τοῦ κόσμου ἐστίαν καὶ ταράσσων οὕτως τὴν τῶν Ὀλυμπίων ἡρεμίαν! 

 Μετά από όσα προηγήθηκαν, είναι απολύτως προφανές ποιος πρέπει να θεωρείται ως ο προάγγελος και ο πρώτος διδάξας της ηλιοκεντρικής σύλληψης και ως εκ τούτου σε ποιον πρέπει να αποδοθεί η τιμή του σχετικού ονομαστικού τίτλου.

 Και ασφαλώς αυτός δεν μπορεί να είναι ο Κοπέρνικος, αλλά δικαιωματικά ο Αρίσταρχος.

 Θα έπρεπε να είμαστε τελείως αμαθείς για να μη καταλάβουμε ότι ο Κοπέρνικος εκτεταμένα αντέγραψε τον Αρίσταρχο, και όχι μόνο, ισχυριζόμενος μετά πως οι προτεινόμενες από τον ίδιο διατυπώσεις αποτελούσαν μια δική του θεωρία μη έχοντας βρει (δήθεν) πουθενά οποιαδήποτε ένδειξη προηγούμενων αναφορών γι’ αυτή τη θεωρία, κάτι βεβαίως που είναι παντελώς αναληθές!

 Ουσιαστικά το έργο περί ηλιοκεντρισμού που ο Κοπέρνικος δημοσίευσε είναι κα το μόνο έργο του αποδεδειγμένης επιστημονικής αξίας, αλλά – τί Παράξενο! – δυστυχώς είναι υπονομευμένο από θεματικά «δάνεια» (κλοπιμαία, θα λέγαμε πιο σωστά) ανήκοντα σε άλλους, πάλι τί παράξενο!, χρονικά πάρα πολύ μακρινούς Έλληνες επιστήμονες οι οποίοι δεν μπορούν να αξιώσουν δικαιώματα πατρότητας!

 Δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία πως το opus magnum του Κοπέρνικου παρουσιάζει πολλά κείμενα αντιγραμμένα από αρχαία ελληνικά έργα. Σε αυτό το έργο δεν λείπουν επίσης και οι αντιγραφές από τον Πτολεμαίο, για την απόσταση Γης-Ήλιου, και από τον Ίππαρχο (190-120 π.Χ.), για την απόσταση Γης-Σελήνης. Αλλά και ούτε λίγο ούτε πολύ αντιγραφές από αραβικά κείμενα για την παραλλαγή της κλίσης της ελλειπτικής.

 Μόνο για όσο αφορά την έννοια της σφαιρικότητας, τα «δάνεια», αντιγραφές είναι αρκετά και αφορούν τον Διογένη Λαέρτιο, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Στοβαίο. Συν όλες οι άλλες.

 Βεβαίως, με όλα αυτά τα «δάνεια», εκτός από εκείνα από τον μέγιστο Αρίσταρχο μέσω του Εκφάντου, του Ηρακλείδη και προ παντός του Φιλολάου, ο Κοπέρνικος πανεύκολα μπόρεσε να οργανώσει ένα ολόκληρο σύνολο διατυπώσεων που παρουσίασε ως «αλεύρι του σάκκου του», ελλείψει οποιασδήποτε αντίρρησης, αντίθεσης ή τουλάχιστον αμηχανίας.

 Παραμένει μια αμφιβολία. Ποιος ξέρει εάν γνώριζε ή όχι και τις επιστημονικές κατακτήσεις του κορυφαίου Ιππάρχου Ρόδιου, ενός εκ των μεγίστων αστρονόμων όλων των εποχών (μεσαία παράλλαξη της Σελήνης, περίμετρος της Γης, διαφορά μεταξύ αστρικού έτους και ηλιακού έτους, παράλλαξη του Ήλιου, ανισότητα των εποχών και των ωρών του έτους, μετάπτωση των μεσημβρινών, κατάλογος με 1000 άστρα)!

 Στην ουσία ο Κοπέρνικος στηρίζει την ηλιοκεντρική επιστημονική σύνταξή του στις ακόλουθες αλήθειες:

        - ο Ήλιος και όχι η Γη είναι το κέντρο του Σύμπαντος (έως τότε γνωστού)

        - η Γη και οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο

        - η Γη γυρίζει γύρω απ’ τον εαυτό της στον άξονά της σε 24 ώρες

        - η Γη περιστρέφεται γύρω απ’ τον Ήλιο σε έναν χρόνο.

 Ακριβώς αυτούς τους ίδιους κανόνες διατυπώνει και ο Αρίσταρχος τον 3^ο αιώνα π.Χ.!!

 Οπότε, πρωτοτυπία και πρωτόλεια γι’ αυτές τις διατυπώσεις ανήκουν δικαιωματικά στον Αρίσταρχο και μόνο στον Αρίσταρχο. Οι ενδεχόμενοι «άλλοι» που δηλώνουν τα ίδια αυτά στοιχεία αιώνες μετά, είναι απλοί αντιγραφείς και δεν μπορούν να δίνουν το όνομά τους στην θεωρία που τα συμπυκνώνει και τα εκφράζει.

 Γι’ αυτούς τους λόγους τιμιότητα και ηθική νομίζουμε πως απαιτούν και επιβάλλουν η επιστημονική κοινότητα, και όχι μόνο, - αλλά προ παντός η επιστημονική κοινότητα – να έχει το ηθικό κουράγιο να ενεργήσει ώστε αυτή η αναγνώριση της αριστάρχειας πρωτοτυπίας να πραγματοποιηθεί με τρόπο ρεαλιστικό και εποικοδομητικό σε βιβλία, συνέδρια, διαλέξεις, στη πράξη, στη διδασκαλία και στη μνήμη.

 Έστω κι αν παραδεχόμαστε πως ο ίδιος ο Κοπέρνικος δεν θέλησε να δώσει το όνομά του στην «ηλιοκεντρική επανάσταση», αλλά ήταν οι άλλοι επόμενοι επιστήμονες που την αποφάσισαν και την επέβαλαν ως «κοπερνικανική», οι σύγχρονοι, σήμερα, πρέπει να αναλάβουν τις ηθικές τους ευθύνες και να διορθώσουν το λάθος που έγινε στο παρελθόν και ως τώρα μεταδίδεται!

 Επομένως, όπως ορίζει η δικαιοσύνη, δεν μένει παρά να αντικατασταθεί στη πράξη erga omnes η λεγόμενη «κοπερνικανική επανάσταση» - ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ με την «αριστάρχεια επανάσταση» - ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ!

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.7.2023.

(*) ΔΙΑΒΑΣΤΕ:

        - Ανώνυμα σχόλια στον Αίλιο Αριστείδη «Υπέρ των τεττάρων» 125,14.1 – 125,14.5.

        - Γαληνός «Περί ειδών φιλοσοφίας» 1.1 – 2.8.

        - Πλάτων «Γοργίας» 507.a.7 – 508.a.8.

        - Penrose R. «Ο Νέος Αυτοκράτορας» σελ 111-134, εκδ. Γκοβόστη.

        - Penrose R. «Ο Νέος Αυτοκράτορας» εκδ. Γκοβόστη.

        - Πρόκλος «Υπόμνημα εις τον Τίμαιον Πλάτωνος» 2.198.14 – 2.198.28.

Yπερ Αρισταρχου Σαμιου λογος παρανομη ιδιοποιηση κοπερνικανη επανασταση παραποιηση της αληθειας Σαντζιλιο Αρισταρχος Σαμιος κοπερνικος ηλιοκεντρικο γεωκενατρικο συστημα χειρογραφο 10ος αιωνας μχ βατικανο επιστημονες επιστημονας, Πολωνος Κοπερνικ 1473 1543 γερμανικης καταγωγης Κοπερλιγκ ντε Τορν, Ιταλια, Μπολονια, Γερμανοι φοιτητες εφευρετης ηλιοκεντρικη θεωρια Ηλιος κεντρο ηλιακο συστημα πλανητες γεωκεντρικη Ελληνας αστρονομος Κλαυδιος Πτολεμαιος 100 - 178 μΧ Θεωνας θεων Σμυρνης, σμυρνη Γη Συμπαν πλανητης 6ος αιωνας πΧ αντιλογια διαψευση δογμα αριστοτελης ipse dixit, αυτος το ειπε Διαφωτισμος αρχαια ελληνικα λατινικα, ελληνικη γλωσσα ηλιοκεντρικα ελληνικη αρχαιοτητα κειμενα αραβες μεταφραση προοιμιο εργο De revolutione orbium coelestium Libri VI ηλιοκεντρισμος χειρογραφο Βιβλιοθηκη της Βαρσοβιας, βαρσοβια κινηση Γης βιβλιο γραπτα αρχαιοι Ελληνες αστρονομοι αστρονομια Credibile est, αληθοφανες αληθινο αληθεια Φιλολαος αμφιβολια αναγνωριση αντιγραφο ανακαλυψη αυτογραφη εκδοτης κακια φημη Πολωνια κατηγορια αντιγραφεας εκδοση μαθηματικα Σελευκος Σελευκειας 150 Στραβων, Πλουταρχος Πλατωνικα ζητηματα Ιερα Εξεταση διωξη αφορισμος ιδεες αιρετικος κινησεις Ηλιου Γαλιλαιος αποκηρυξη ιερωμενος, ιερεας κληρικος καθολικος ιερευς σκανδαλο Καθολικη Εκκλησια Διαμαρτυρομενοι Παπας παππας επιστολη καψιμο Σελευκεια 18ος 2ος ψευδοεπιστημονικο σφαλμα Μαθηματικη Συνταξις, αραβικο Kitab al Mijisti, ελληνικο Μεγιστον μεγιστο αλμαγεστη μοντελο κοσμος Ευδοξος 408 355 27 ομοκεντροι κυκλοι σφαιρα σταθερο αστρο Σεληνη τεσσαρεις 4 Ερμης, Αφροδιτη, Αρης και Κρονος κυκλικη κανονικοτητα μαθηματικη Απολλωνιος Περγαμου περγαμος 240 190 συναρμολογημενο ανθρωποτητα επιστημονικη κοινωνια λογικη πολιτισμικη στασιμοτητα αστροφυσικη φυση, ανθρωπινα θυματα αρχαιοτητα χριστιανικη περιοδος, 3ος ενοχοποιηση ιερατικο establishment θρησκευτικη νομενκλατουρα σκοταδιστικη στασιμοτητα, αναχρονιστικη ιστορια ψευτικη Θεοδοσιου, Δανεζης, Δακαναλης, Ορφικουι υμνοι αυτοκρατορας Ιουλιανος, Φυσικη Πανεπιστημιο Αθηνων υμνος Ορφεας ορφευς Μουσαιος 87 ποιηματα δακτυλικο εξαμετρο, ποιηση θρησκεια λατρεια Υπερτατο Ον μονοθεισμος δημιουργος συμπαντος πραγματικη υπαρξη του Φωτος φως Ολο ολον Λαμπρον αγων φαος αγνον, Φανητα φανης κεκλησκω αστρονομικα Τιταν τιτανας χρυσαυγης τετραβαμασι ποσσοι χορευων ρομβον ρομβος απειρεσιον δινευμασιν οιμον ελαυνων, κοσμου τον εναρμονιον δρομον ελκων, κοσμοκρατωρ κυκλοελικτε, Τιτανες χρυσος, κυκλικα τεσσερα ποδια τεσσερις εποχες απεραντος ρομβος ελλειπτικη διαστημα τροχια στρογγυλη, κυριαρχος των παντων τροχιες ζωδιακη ζωνη ποιητικος Εστια, η μεσον οικον εχεις πυρος αεναοιο μεγιστου, κατοικια αιωνια μεγιστη φωτια 470 385 πρατον αρμοσθεν, το ε εν μεσω τας σφαιρας εστια καλειται Περι Φυσιος Στοβαιος αρχεγονο Ενα εστιακο δοξογραφος ελληνιστικη Αετιος Θεοφραστος πυρ παντος οικος του Δια ουρανια σωματα Κροτωνιατης Πυθαγορας 570 495 υποθεσεις Πυθαγορειοι 6ος Σχολη Κροτωνας κροτων Καλαβρια ορφικες κοινοτητες ανατροπη φιλοσοφια διδασκαλια δασκαλος ακινητη σφαιρα ουρανος, σφαιρικοτητα σωμα ουρανια Ηρακλειτος Αναξαγορας 500 - 428 σφαιρικος σχολιο Διογενης Λαερτιος αρχη Δημιουργιας πυροκεντρικη ουρανια υλικα σχηματισμος καταστατικος νομος συνολο φλεγον παραδοξο μαγικη λεξη Ηρακλειδης Ποντικος 388 310 Εκφαντος Συρακουσιος 4ος Ικετας Συρακουσες 400 335 ποντος σπερματικη λογικη κυκλω περιφερεσθαι κυκλον λοξον λοξο θεικη δυναμη κινητηρια νους ψυχη, εικονα αξονας Ανατολη 6ος περιστροφικη επαναστατικη, δοξασια κρατικη πολιτικη θρησκευτικη εξουσια βεβηλη κρατος αγανακτησης ιερεις αθεισμος αθεος αιρεση ιερατικο θρησκευτικο δογματισμο, οπαδοι δημος δημοκρατικοι, εχθροι αριστοκρατια εξεγερση Χειλωνας, χειλων Θηβα ιαμβλιχος Περι πυθαγορικου βιου βοιωτιας βοιωτια τεχνες γραμματα Ιταλια Πλατωνας 427 347 Τιμαιος Πλατων μεση χωρα cum grano salis Πλατωνα Σατυρος, Διων Σικελια ωνησασθαι τρια βιβλια Πυθαγορικα παρα Φιλολαου μνων εκατον, Διωνας αγορα πυθαγορεια βιβλια μνα θεωρητικος 388 322 ουρανου αστρα, μερα νυχτα» Διος Φυλακη Φρουριο του Δια Ελληνας 7ος 611 547 μετεωρη Θεωνης 70 135 κατα μαθηματικον χρησιμα εις Πλατωνος αναγνωσιν μετεωρος μεσο Εμπεδοκλης 494 434 Παρμενιδης 515 474 Κλεομηδης αναξιμανδρεια 310 230 καινοτομια πορισμα Αρχιμηδης, 287 212 Ψαμμιτης Σαμος γραφη πολλαπλασιος ευρημενος απλανεα αστρων ακινητον, αλιον αλιος περιφερεια απλανη ακινητα κυκλικη τροχια, ακινητοι ΨευδοΠλουταρχος αρεσκουντων τοις φιλοσοφοις φυσικων δογματων ακινητος 5ος ανθολογιον ψηλα Σεξτος Εμπειρικος 160 - 210 Προς δογματικους Φυσικους μαθηματικος ορατη παραλλαξη τηλεσκοπιο Παυλος ο Γ δασκαλοι Κικερωνας ροδα δυση ανατολη αντιγραφη ερμηνεια Γερμανοπολωνος δομη κοσμολογικα ζητηματα προβληματα, φιλοσοφος θεολογος βιβλικος Γενεση μετα θανατον, πατερας επανασταση αρισταρχειο καταστροφη πυρποληση καψιμο θρησκευτικος φανατισμος στωικος φιλοσοφος Κλεανθης, Ζηνωνας, ζηνων λιβελος αρισταρχον αμφισβητηση τιμωρια ασεβεια ολυμπια ηρεμια αποσταση Ιππαρχος 190 120 αραβικα παραλλαγη κλιση ελλειπτικη Ροδιος ροδος περιμετρος αστρικο ετος ανισοτητα εποχη ωρα ωρες μεταπτωση των μεσημβρινων, μεσημβρινος 24 περιστροφη χρονος ρητον Ακαδημια Πλατωνος αγεωμετρητος μηδεις εισιτω ρητο γεωμετρια

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ