Του Γιώργου Λεκάκη
Ένας υπόγειος βραχώδης οικισμός 5.500 χρόνων, που περιείχε ανθρώπινα ίχνη, που κατοικήθηκε αδιαλείπτως από την Χαλκολιθική έως και την Βυζαντινή περίοδο, ευρέθη στην αρχαία ελληνική πόλη Αδριανούπολη(*) Παφλαγονίας Πόντου, στην περιοχή που σήμερα λέγεται Εσκίπαζαρ του Καραμπιούκ, στον 40ό παράλληλο [40.9258°N 32.4913°E].
Ο δρ. E. Çelikbaş (Πανεπιστήμιο Karabük, Σχολή Τεχνών και Επιστημών, Τμήμα Αρχαιολογίας), είπε: «Ξεκινήσαμε τις ανασκαφές φέτος σε αυτόν τον βραχώδη οικισμό, που εντοπίσαμε το 2022. Πρώτα, φτάσαμε σε μια αίθουσα με μια θολωτή στοά. Από αυτήν είδαμε ότι το εσωτερικό ήταν πυκνά γεμάτο με χώμα. Νέες στοές που οδηγούσαν σε διαφορετικά σημεία αναδύθηκαν από την πρώτη αίθουσα, στην οποία φθάσαμε αφού αφαιρέσαμε το χώμα πλήρωσης. Διαπιστώσαμε ότι χρησιμοποιήθηκε από την Χαλκολιθική έως και την Βυζαντινή εποχή. Χρησιμοποιήθηκε δε εκτενώς κατά την ρωμαϊκή περίοδο. Και στις δύο πλευρές των στοών κατασκευάσθηκαν κόγχες για φωτισμό. Συναντήσαμε και πολλά ανάγλυφα με απεικονίσεις ζώων σε αυτές τις στοές», είπε.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ, ΕΔΩ.
ΠΗΓΗ: DHA, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 14.9.2023.
(*) Αδριανούπολις εν Παφλαγονία, η Ζεύγμα της Μαύρης Θάλασσας
Πόλη – ίδρυμα του Αδριανού.
Στα χρόνια έφερε επίσης τα ονόματα Καισάρεια / Καισαρεία και Προσιλίμενος[1]. Άλλοτε ανήκε στην
Είχε οικισμούς από την ύστερη
ελληνιστική, ρωμαϊκή και πρώιμη βυζαντινή περίοδο.
Όταν ο αυτοκράτωρ Βυζαντίου
Θεοδόσιος Α΄ (347 – 395 μ.Χ.) ένωσε τμήματα της Παφλαγονίας και της Βιθυνίας σε
μια νέα επαρχία, την Ονωρία, η Αδριανούπολη έγινε γνωστή ως Αδριανούπολη στην
Ονωριάδα, το όνομα με το οποίο είναι γνωστή και η αρχαία επισκοπική έδρα στον κατάλογο
των σημερινών τιτουλαρικών εδρών στο Annuario Pontificio.
Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 2003. Οι αρχαιολογικές επιφανειακές έρευνες έχουν αποκαλύψει 14 δημόσια κτήρια και άλλες κατασκευές στην αρχαία πόλη. Μεταξύ αυτών των δημόσιων κτηρίων είναι:
- δύο λουτρά,
- δύο εκκλησίες[2],
- μια αμυντική κατασκευή,
- βραχώδεις τάφοι,
- ένα θέατρο [ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης «Τα αρχαία ελληνικά θέατρα στην Μ. Ασία», στο ημερολόγιο «Ελληνικό Θέατρο & Μικρασιατική Καταστροφή», του ΤΑΣΕΗ, 2021]
- μια τοξωτή και θολωτή κατασκευή,
- μια μνημειακή λατρευτική κόγχη,
- τοίχοι,
- μια έπαυλη,
- άλλα μνημειακά κτήρια και μερικά θρησκευτικά κτήρια!!!
Τα δάπεδα της εκκλησίας είναι διακοσμημένα με ψηφιδωτά και έχουν αποτυπωμένες εικόνες των ποταμών Γύγη > Γιώνος / Gihon, Πισώνος / Φισώνος / Pishon, Τίγριτα και Ευφράτη ("οι 4 ποταμοί του Παραδείσου της Εδέν / Εδέμ", όπως αναφέρονται στην εβραϊκή Βίβλο). Απεικονίζονται επίσης και διάφορα ζώα στα ψηφιδωτά της, τόσο που έχει παρομοιαστεί με την επίσης αρχαία ελληνική πόλη Ζεύγμα και αποκαλείται πλέον η Ζεύγμα της Μαύρης Θάλασσας ("Zeugma of the Black Sea").
Τον Δεκέμβριο του 2019, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια ασβεστολιθική πλάκα 1.800 χρόνων, με μια γυναικεία μορφή, που πιθανότατα απεικονίζει την θεά Δήμητρα. Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο E. Çelikbaş, στην επιφάνεια της πλάκας υπήρχε επιγραφή - στα ελληνικά φυσικά - «Ηρακλείδης, ο γιος του Γλαύκου». «Η πλάκα έχει μια μορφή γυναίκας, που φορά παραδοσιακό φόρεμα, κρατά στάχυα στο δεξί της χέρι και φορά μια ζώνη με ένα φίδι στην μέση της. Πιθανότατα, αυτή είναι η θεά του θερισμού και της γεωργίας των Ελλήνων, Δήμητρα», είπε ο κ. E. Çelikbaş.[3]Το 2022 βρέθηκαν νέα ψηφιδωτά
με πολύχρωμες φιγούρες παγωνιού και αμφορέα με διακοσμητικά καλαθιού σταφυλιού
σε οχυρό ρωμαϊκών χρόνων.
Είναι η γενέτειρα των χριστιανών αγίων Αλυπίου του Στυλίτη και Στυλιανού της Παφλαγονίας.
[1] Proseilemmene / Proseilimmene
[2] Μάλιστα μία εξ αυτών, είναι από τις αρχαιότερες
γνωστές εκκλησίες στην Ανατολία!
[3] Βλ. "Ancient slab unearthed in Karabük",
Hürriyet Daily News, 27.12.2019. Και "Possible
Carving of Demeter Unearthed in Turkey», Archaeology Magazine, 30.12.2019.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook