Του Γιώργου Λεκάκη
Μια φαινομηρίς[1] κόρη, φιλοτεχνημένη από πεντελικό μάρμαρο, ένα αρχαίο ελληνικό άγαλμα, που βρέθηκε στην νησίδα Γαύδο της Κρήτης…
Η κόρη φορά ένα χαλαρό φόρεμα, στέκεται στο
αριστερό της πόδι, ενώ το δεξί πόδι είναι προς τα εμπρός, έτσι ώστε να
επιδεικνύεται ο καλλίγραμμος μηρός της – είναι γνωστές οι φαινομηρίδες[1].
Το κεφάλι, το οποίο φιλοτεχνήθηκε ξεχωριστά, ταιριάζει στην υποδοχή. Λείπουν οι
πήχεις και το περισσότερος από τα κάτω πόδια της…
Πρόκειται
για ένα κορμί ελληνικού στυλ, για γυναικεία ανάγλυφη εικόνα του 1ου αιώνα
(ρωμαϊκής εποχής)! Και έχει ύψος 1,6764 μ.!
Γεννώνται
δυο ερωτήματα:
Α. Ποιος θα
μπορούσε να ήταν τόσο πλούσιος ή τόσο επίσημος ώστε να κατέχει ένα τέτοιο
μαρμάρινο άγαλμα σε μια τόσο μικρή νησίδα, στην Γαύδο;
Β. Δεδομένου
ότι η Γαύδος αναφέρεται και ως Ωγυγία (Καλλίμ.)
Δεν θα το
μάθουμε ποτέ, διότι έχει και η Γαύδος τον… Έλγιν της…
Είναι ο
Άγγλος αντιναύαρχος Th. Spratt[2],
που φαίνεται δεν νοιαζόταν μόνο για την φυσικό πλούτο, αλλά και τον
αρχαιολογικό…
Γι’ αυτό σήμερα
ευρίσκεται παρατύπως στο Βρετανικό Μουσείο (αρ. 1854.0509,1), όπου και δεν
εκτίθεται, διαπράττοντας το ευαγές αυτό ίδρυμα και ένα άλλο έγκλημα: Αποστερεί
από τους λίγους, μικρούς αδύναμους κατοίκους του νοτιώτερου εδάφους της
Ευρώπης, τους Γαυγιώτες, την μοναδική ευκαιρία που έχουν να ιδούν την
πολιτιστική τους κληρονομιά – και φυσικά, μαζί με αυτούς, και όλους τους Κρητικούς
και τους λοιπούς Έλληνες…
Βέβαια οι
Κρητικοί δεν έχουν κάμει καμμιά διαμαρτυρία για την απαχθείσα Κόρη τους…
Φαίνεται έχουν σοβαρότερα πράγματα να κάνουνε…
ΠΗΓΗ: Γ.
Λεκάκης «Γαύδος, η ομηρική Ωγυγία;» έκδ. «Αέροπος», 2006. Γ. Λεκάκης «Η Γαύδος
και τα κεδρόμηλα», έκδ. Δήμου Χανίων «Εν Χανίοις», Χανιά 2008. Γ. Λεκάκης «Γαύδος,
η Γαίας αυδή - Η Ωγυγία αποκαλύπτεται» (υπό έκδ.). Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης
Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.4.2014.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- «Κατάλογος
Ελληνικής Γλυπτικής στο Βρετανικό Μουσείο», 2062.
- Spratt Th. «Remarks on the Supposed Situation of Minoa
and Nisaea», στο The Journal of the Royal
Geographical Society of London, 8: 205–209, doi:10.2307/1797796, 1838.
- «Travels in Lycia, Milyas, and the Cibyratis: In
Company with the Late Rev.» (με Forbes Edw.), εκδ. E. T. Daniell. J. Van Voorst, 1847.
- «Ταξείδια
και έρευνες στην Κρήτη», 2 τόμοι, Λονδίνο, 1865.
- «Sailing directions for the island of Candia or Crete
/ Οδηγίες πλου για το νησί της Κάντιας ή της Κρήτης», β΄ έκδ., εκδ. Hydrographic Office of the Admiralty, Λονδίνο, 1866.
- Severin T. «The Ulysses Voyage: Sea Search for the
Odyssey», εκδ. E. P. Dutton, 1987.
[1] Φαινομηρίς = ἡ δεικνύουσα τὸν μηρόν, ἡ ἔχουσα γυμνὸν
τὸν μηρόν, ὡς ὁ Ἴβυκος (57) καλεῖ τὰς κόρας τῶν Λακεδαιμονίων ὡς φορούσας σχιστὸν
χιτῶνα: «Λάκαινα φανόμηρις», «παρέφαινον τοὺς μηροὺς μάλιστα αἱ Σπαρτιάτιδες, ἃς
διὰ τοῦτο φαινομήριδας ὠνόμαζον» βλ. Müller Dor. 4. 2, 3, Πολυδ. (Β΄, 187, Ζ΄,
55.
Αυτές
φορούσαν ένα «πλάγιο ένδυμα» ώστε να φαίνονται οι μηροί τους.
Είναι
γνωστές επίσης και οι Χιώτισσες φαινομηρίδες, επειδή φορούσαν κοντά φορέματα,
από τα οποία φαίνονταν και πι δυο μηροί τους – σήμερα γνωστά ως μίνι φορέματα.
[2] Ο Thomas Abel Brimage Spratt (1811 - 1888) ήταν
Άγγλος αντιναύαρχος, υδρογράφος και γεωλόγος. Ασχολήθηκε μέχρι το 1863 με την
τοπογραφία της Μεσογείου(*). Με τον Ed. Forbes
εδημοσίευσαν το βιβλίο «Ταξείδια στην Λυκία, κλπ.» (1847). Με το οποίο εξελέγη
μέλος της Βασιλικής Εταιρείας ως συγγραφέας των Ταξιδιών στην Λυκία.
Ο
Spratt εξερεύνησε τις σπηλιές στην Μάλτα, «απέκτησε» λείψανα πυγμαίου ελέφαντα
(Elephas melitensis - βλ. Hugh Falconer.
Ερεύνησε την γεωλογία αρκετών ελληνικών νησιών, των ακτών της Μικράς Ασίας και
του Δέλτα του Νείλου. Διακρίθηκε ιδιαιτέρως για τα ταξείδια και τις έρευνές του
στην Κρήτη (εξεδόθησαν σε 2 τόμους, το 1865), όπου περιέγραφε εκτός από την
φυσική γεωγραφία, την γεωλογία, και αρχαιολογικά θέματα (όπως λ.χ. την Γέφυρα της
Ελεύθερνας) και την φυσική ιστορία του νησιού. Δυτικά της Κρήτης ήταν ο πρώτος
που ανακάλυψε το Ελληνικό Χάος, το βαθύτερο μέρος της Μεσογείου. Ο υιός του
William Devereux πέθανε στην Κρήτη (12 Νοεμβρίου 1852) σε ηλικία μόλις 3 ετών
και 6 μηνών. Τρία απολιθωμένα είδη ονομάσθηκαν προς τιμήν του.(**) Ένας από
τους χάρτες που έφτιαξε ο Th. Spratt γνωστός ως "Spratt's Map"
χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαιολόγους H. Schliemann, W. Dorpfeld και
C. Blegen, οι οποίοι συνέβαλαν στην ανακάλυψη της Τροίας. Παρατηρώντας αυτόν
τον χάρτη, ο Σλήμαν αποφάσισε να αρχίσει την ανασκαφη, κάτι που οδήγησε στην
ανακάλυψη της Τροίας…
(*) Αποστολή του το 1851-1853 ήταν να χαρτογραφήσει την Ανατολική Κρήτη (1851 - 1852),
την Ρόδο (Ιούλιος 1853), την Σκύρο (Οκτώβριος 1853), την Κωνσταντινούπολη
(Νοέμβριος 1853), την είσοδο στην θάλασσα του Μαρμαρά (Δεκέμβριος 1853), τα
Δαρδανέλλια (Δεκέμβριος 1853) και, τέλος, την Θεσσαλονίκη και τον Βόλο.
(**) Το Geochelone spratti
ή Testudo spratti, το Studeria spratti, και το Trochoidea spratti ή Helix (Jacosta) spratti.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook