Οι γυναίκες στην αρχαιότητα είχαν δικό τους όνομα, ήταν έμποροι, ταξείδευαν, έβλεπαν αθλητικούς αγώνες, παραστάσεις, συμμετείχαν σε συμπόσια, παιγνίδια, κατείχαν ιερατικές θέσεις και, ίσως, και δικαστικές - Στους ελληνικής καταγωγής Ετρούσκους - του Γ. Λεκάκη

Οι γυναίκες στην αρχαιότητα

είχαν δικό τους όνομα,

ήταν έμποροι, ταξείδευαν,

έβλεπαν αθλητικούς αγώνες,

παραστάσεις,

συμμετείχαν σε συμπόσια, παιγνίδια,

κατείχαν ιερατικές θέσεις

και, ίσως, και δικαστικές

Στους ελληνικής καταγωγής Ετρούσκους

Του Γιώργου Λεκάκη

Ο τάφος των Λεοπαρδάλεων στην Ταρκινία / Tarquinii[1] (Viterbo), του πολιτισμού των ελληνικής καταγωγής Ετρούσκων - ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ - που χρονολογείται στο 480 π.Χ., δείχνει ένα συμπόσιο, στο οποίο όμως  συμμετείχαν πολλές γυναίκες!

Οι φιγούρες τους είναι φιλοτεχνημένες με ανοιχτόχρωμα χρώματα.

Στην Ταρκινία, οι τάφοι ήταν λαξευμένοι σε πολύ σκληρό βράχο, το σχέδιο και το χρώμα χαρακτηρίζει τα δωμάτια, από τα ξύλινα δοκάρια ή τις οροφές, τις κολώνες, από τις κουρτίνες μέχρι τα έπιπλα και πόρτες! Ο νεκρός απεικονίζεται με ένα αυγό στο χέρι, σύμβολο της αναγέννησης μετά τον θάνατο. Μια μεγάλη ποικιλία αφρικανικών αιλουροειδών φρουρεί τους τάφους. «Η παρουσία των δελφινιών που βουτούν στην θάλασσα συμβολίζει, ωστόσο, την είσοδο σε μια νέα διάσταση, όπου δεν υπάρχει πλέον η ανάγκη να αναπνεύσει κανείς, αλλά δεν εγκαταλείπει τις απολαύσεις και την καθημερινότητα», επισημαίνει η κ. αρχαιολόγος Santarelli: «Όλοι οι χαρακτήρες σχεδιάζονται σε προφίλ, οι άντρες φαίνονται σκούροι και οι γυναίκες χιονόχρωμες, όπως στην αρχαία Αίγυπτο» - αλλά και στην Ελλάδα ήταν πρότυπον ωραιότητος το λευκό δέρμα.

Η αρχαία ετρουσκική κοινωνία έτρεφε μεγάλη εκτίμηση για τις γυναίκες.

Η Ταρκινία[1] (ετρουσκικά Tarchuna / Tarchna) ήταν μια από τις πιο αρχαίες και σημαντικές ετρουσκικές πόλεις. Με το μαντείο του Τάγη, που έδωσε στους Ετρούσκους το disciplina etrusca. Στην αρχαιότητα είχε μεγάλη πολιτιστική σημασία. Με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα, η Ταρκινία επισκίασε τους γείτονές της, πολύ πριν από την έλευση των γραπτών. την ίδρυσε ο Ταρχών - υιός ή αδελφός του Τυρρηνού[2]. Ο Δημάρατος της Κορίνθου έφερε Έλληνες εργάτες στην πόλη. Στους ετρουσκικούς τάφους (από Ταρκινία έως Κλύσιον[5]), στο Cerveteri οι γυναίκες απεικονίζονται, να παίρνουν μέρος σε συμπόσια, παιγνίδια και παραστάσεις.

«Οι Ετρούσκοι κράτησαν το όνομα της μητέρας ως ευγενές, μαζί με αυτό του πατέρα, σε αντίθεση με τις Ρωμαίες, που ονομάζονταν μόνο με το γένος που ανήκαν, ή της οικογένειας – λ.χ. Tullia prima, Tullia Seconda, Iulia major, Iulia minor, κλπ.

Οι γυναίκες των Ετρούσκων είχαν, αντίθετα, ένα δικό τους «σωστό» όνομα (Velelia, Ramutha, Thania, Larthia), ήταν ιδιοκτήτριες εμπορικών καταστημάτων, πιθανότατα ταξείδευαν και μετακινούνταν ανεξάρτητα, παρακολουθούσαν αθλητικούς αγώνες και συμπόσια, κατείχαν ιερατικές θέσεις και, ίσως, ήταν επίσης και δικαστικοί.

Ένα πραγματικά μοναδικό γεγονός στους αρχαίους πολιτισμούς.

Οι νεκροπόλεις θεωρούνταν «πόλεις των νεκρών». Στην Sovana[3], «οι τάφοι ήταν τα σπίτια τους, όπου τα κτερίσματα εγγυώνται άνεση στη μετά θάνατον ζωή. Μια έννοια δανεισμένη από τους Έλληνες και Αιγύπτιους με τους οποίους οι Ετρούσκοι συναλλάσσονταν». Αλλά και στην πιο αρχαϊκή φάση, στο Villanovano[4] (11^ος - 8^ος αιώνας π.Χ.), αυτή της καύσης, προέκυψε η έννοια της μεταθανάτιας κατοικίας: «Οι τεφροδόχοι κατασκευάζονταν σαν μια “καλύβα”, ξεκινώντας από την αρχή ότι, το σώμα δεν έχει σημασία, επειδή επέζησε η ψυχή».

Οι Ετρούσκοι είχαν επίσης και ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥΣ ΘΕΟΥΣ:

            - Ο Marigold, θεός που αποκάλυψε την τέχνη της μαντείας, της πρόβλεψης του μέλλοντος - παράλληλος του Απόλλωνος των λοιπόν Ελλήνων, 

            - Η θεά της Σελήνης, Losna (> Luna), σημαντική για τους γεωργικούς κύκλους,

            - Ο θεός της Ετρουσκικής Συνομοσπονδίας των 12 πόλεων-κρατών, Voltumna,

            - Ο θεός της βλάστησης, της ζωτικότητας και της χαράς, Fufluns – παράλληλος του Διόνυσου των λοιπόν Ελλήνων, αλλά με ακόμη ευρύτερα χαρακτηριστικά.

            - ο θεός του δάσους, ο Selvans, στους Ρωμαίους έγινε Silvanus.

            - Η τριάδα - αρχαία ορφική ελληνική σύλληψη - του Καπιτωλίου 

        - Ζευς - Ήρα - Αθηνά

        - Jupiter, Juno - Minerva

προέρχεται από μια ιδέα των Ετρούσκων - την οποία δανείστηκαν οι Ρωμαίοι - που αποτελείται από τους

        - Tinia (< Zinia, Ζευς) - Uni (Ήρα) - Menvra (> Minerva = Αθηνά).

Τα ιστορικά γεγονότα των Ετρούσκων έγιναν πιο περίπλοκα από το 474 π.Χ., από την ήττα τους στην Κύμη, από τον στόλο των Συρακουσών, που αφαίρεσε την κυριαρχία τους στην Μεσόγειο και οδήγησε στο εμπάργκο του εμπορίου τους. Η κρίση είχε επίσης επιπτώσεις και στην αντίληψή τους για την μετά θάνατον ζωή. Από την «σπιτική» και ξέγνοιαστη, η μετά θάνατον ζωή γίνεται ένα είδος Καθαρτηρίου, ένα όλο και πιο μυστηριώδες τέλος, που οι ψυχές δεν μεταφέρονταν πλέον από μια ευγενική γοργόνα, αλλά από την ζοφερή Χαρούν… έναν επίσης φτερωτό δαίμονα, με γαλαζωπό χρώμα, μύτη γύπα και μυτερά αυτιά, που συνόδευε τους πεθαμένους με κάρο, πεζός ή έφιππος στο τελευταίο τους ταξείδι, και που μετά φύτευε ένα καρφί στο μέτωπό τους, για να καταστήσει το σώμα, άχρηστο πια, και να βγάλει την ψυχή.

Ο κλαδευτής των ψυχών Θουκούλτσα, με δρεπανοφίδια.

Αυτό τον αναλάμβανε ο Tuchulcha, με φτερά και ράμφος αρπακτικού πουλιού, αυτιά γαϊδάρου, κιτρινωπό δέρμα, δύο γενειοφόρα φίδια στα χέρια του, ο οποίος υπέβαλε το νεκρό σώμα σε μια σειρά από κτυπήματα και με ένα δρεπάνι, που «κλάδευε» (ή καθάριζε με αυτό) όλες τις αμαρτίες του. Τότε η ψυχή, πέρναγε την πόρτα και δεν φαινόταν τίποτα πια… Ο «κλαδευτής των ψυχών», με τα δρεπανοφίδια, Tuchulcha, πρέπει να είχε κακή φήμη - η έκφραση "chulcare di botte" παραμένει ακόμα και σήμερα στο Λάτιο / Λάτσιο.

Οι Ετρούσκοι επιβεβαιώνουν ένα κοινωνιολογικό παράδειγμα: Οταν μια κοινωνία είναι χλιδάτη και ελεύθερη, έχει για τον εαυτό της μια λιγότερο αρνητική ιδέα του θανάτου. Αντίθετα, όταν βρίσκεται σε παρακμή, κυριαρχεί ο φόβος για το τέλος και το άγνωστο…

Τέλος, η ετρουσκική γλώσσα απέκτησε γραπτή μορφή προσαρμόζοντας τα φωνήματά της στα ελληνικά γράμματα, που πήγαινε, σε αντίθεση με την δική μας, από δεξιά προς τα αριστερά και που αργότερα έγινε βουστροφηδόν, δηλαδή άλλαζε κατεύθυνση σε κάθε άκρο / γραμμή.

ΠΗΓΗ: «Storia Tra demoni e tombe: una storia degli Etruschi - L'idea dell'aldilà degli Etruschi, dalle pitture nelle necropoli all'organizzazione delle sepolture, racconta l'ascesa e la caduta di questo popolo», φωτ. Φρ. Καπόνε, Focus, 25.8.2021. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.8.2021.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Στο Λάτιο, στον 42^ο παράλληλο [42°14′57″N 11°45′22″E].

[2] Ιδρυτής της Ετρουσκικής Ένωσης των δώδεκα πόλεων, μαζί με τον αδελφό του Ταρχώνα. Σωτήρας των Ετρούσκων, επειδή τους οδήγησε από την Λυδία στην ιταλική χερσόνησο στην περιοχή που εξ αυτών ονομάσθηκε Ετρουρία. - βλ. Ηρόδοτος, I.94. Και Διόνυσος Αλικαρνασσεύς «Antiquities Romanae», 1.30.

[3] Η Σοβάνα στην νότια Τοσκάνη στον 42^ο παράλληλο [42°39′25″N 11°38′40″E] στην περιφέρεια του Σοράνο, επαρχίας του Γκροσέτο, ήταν πόλη των Ετρούσκων.

Η πτερωτή γοργόνα Σκύλλα.

Στην νεκρόπολη της Σοβάνα στον «Τάφο των πτερωτών δαιμόνων», βλέπουμε ένα φτερωτό θαλάσσιο τέρας, την Σκύλλα, με γυναικείο σώμα από την μέση και πάνω και το κάτω μέρος σε σχήμα ψαριού με δύο ουρές- δαίμονας, με την αρχαία, την  καλή έννοια του όρου – ο οποίος κατά τους Ετρούσκους έφερε ευγενικά τις ψυχές στην πλάτη του, στη μετά θάνατον ζωή. Η Σκύλλα μαζί με την Χάρυβδη ζούσαν στο Στενό Καλαβρίας – Μεσσήνης Σικελίας. Οι ψυχές μετά καταλαμβάνονταν από έναν άλλο θηλυκό δαίμονα, τον Vanth, επίσης φτερωτό, ο οποίος τις καθοδηγούσε στο σκοτάδι με έναν πυρσό. Ο τάφος έχει και γλυπτά-φύλακες λιοντάρια, επιφορτισμένα με μαγικές δυνάμεις από ισχυρούς ιερείς.

[4] Στην νεκρόπολη της Villanova, του Δήμου Castenaso της Μπολόνια, μεταξύ 1853 και 1855, ο G. Gozzadini έφερε στο φως 193 τάφους - 179 σε αποτέφρωση και 14 σε ταφή.

Ο πολιτισμός του Villanovan, μέρος του ευρύτερου ετρουσκικού πολιτισμού, αναπτύχθηκε στην Τυρρηνική Ετρουρία (Τοσκάνη και Λάτσιο), την Εμίλια-Ρομάνια (Μπολόνια, Βερούτσιο, Ρίμινι), το Μάρκε (Fermo), την Καμπανία (Capua, Capodifiume, Pontecagnano, Eboli, Sala Consilina).

[5] Αρχαίο ελληνικό Κλύσιον > Chiusi, ετρουσκικά Clevsin, Umbrian, Camars, λατινικά: Clusium. Πόλη στην επαρχία της Σιένα, στην Τοσκάνη, στην Ιταλία.

Αρχαιο ελληνικο Κλυσιον Κλυσιο κιουσι Chiusi, ετρουσκικα κλεβσιν Clevsin, ουμπριαν Umbrian, καμαρς Camars, λατινικα κλουσιουμ Clusium πολη επαρχια Σιενα, Τοσκανη αρχαια Ιταλια αρχαιες γυναικες αρχαιοτητα ονομα, εμποροι, ταξειδι αθλητικοι αγωνες, συμποσια, ιερατικη θεση δικαστικος αθλητισμος δικη δικαστηριο ταφος των Λεοπαρντι λεοπαραδαλεων / Tomba dei Leopardi Tarquinia Viterbo Ταρκινια Βιτερμπο πολιτισμος ελληνικη καταγωγη Ετρουσκοι 5ος αιωνας 480 πΧ συμποσιο, γυναικα ανοιχτοχρωμη φιγουρα χρωμα ταφοι λαξευμενος σκληρος βραχος, χρωμα δωματιο ξυλινο δοκαρι οροφη κολωνα κουρτινα επιπλα πορτα νεκρος εικονα αυγο ωο ωον χερι, συμβολο αναγεννηση μετα θανατον αφρικανικα αιλουροειδη φρουρος ταφος δελφινι θαλασσα εισοδος νεα διασταση, αναγκη αναπνοη απολαυση καθημερινοτητα αρχαιολογια χαρακτηρες σχεδιο προφιλ, αντρες σκουροχρωμο χιονοχρωμη Αιγυπτος ετρουσκικη κοινωνια εκτιμηση Tarquinii Tarchuna μαντειο Ταγης / Tages, πολιτιστικη αρχαιολογικά ευρηματα, Tarchna Ταρχων Ταρχωνας / Tarchon Τυρρηνος / Tyrhenus Δημαρατος Κορινθος ελληνες εργατες σερβετερι Cerveteri παιγνιδι παρασταση μητερα ευγενες, πατερα, Ρωμαια γενος οικογενεια βαλελια Velelia, ραμουδα Ramutha, θανια Thania, λαρθια Larthia, ιδιοκτητρια εμπορικο καταστημα ιερατικη θεση δικαστινες δικαστινα δικαστης μοναδικο νεκροπολις νεκροι σοβανα Sovana σπιτια κτερισματα ανεση θανατο Αιγυπτιοι συναλλαγες αρχαική φαση, εποχη βιλανοβανο Villanovano 11ος 10ος 9ος 8ος αιωνας πΧ κατοικια τεφροδοχος καλυβα σωμα ψυχη μεταθανατια ωραιοτητα λευκο δερμα ΘΕΟΙ μαριγκολντ Marigold, θεος αποκαλυψη μαντικη τεχνη προβλεψη μελλον μαντεια θεα Σεληνης, σεληνη λοσνα λουνα Losna, γεωργια Συνομοσπονδια 12 πολεις κρατη, Voltumna βολτουμνα 12πολις 12πολη δωδεκαπολις δωδεκαπολη βλαστηση ζωτικοτητα χαρα, φουφλουνς Fufluns Διονυσος, απολλων απολλωνας δασος, σελβανς Selvans, Ρωμαιοι σιλβανους Silvanus αγια τριαδα Καπιτωλιο Διας ζευς ηρα Αθηνα Jupiter, Juno και Minerva ιδεα Ρωμαιοι τινια ουνι μενβρα Tinia - Uni - Menvra Zinia, ζινια Ζευς θεα ηρα Menvra Minerva μινερβα Αθηνα 474 ηττα Κυμη / Cumae, κουμα στολος Συρακουσες Μεσογειος εμπαργκο εμποριο κριση θανατος ξεγνοιαστη, καθαρτηριο μυστηριωδες τελος, ψυχες ευγενικη γοργονα, ζοφερη Χαρουν χαρων φτερωτος δαιμονας, γαλαζωπο γαλαζιο μυτη γυπας γυψ μυτερα αυτια πεθαμενος καρο, πεζος ή εφιππος τελευταιο ταξειδι, καρφι μετωπο Αχρηστο ψυχη θουκουλτσα θουκουλκα θουτσουλτσα θουτσουλκα Tuchulcha, φτερα ραμφος αρπακτικο πουλιο αυτι γαιδαρος κιτρινωπο κιτρινο γενειοφορο φιδι οφις χερια νεκρο κτυπημα δρεπανι, κλαδευτηρι καθαρμος αμαρτιες αμαρτια πορτα πυλη κλαδευτης των ψυχων δρεπανοφιδι παροιμιωδης φραση εκφραση chulcare di botte Λατιο / Λατσιο κοινωνιολογια κοινωνια χλιδη ελευθερη, αρνητικη παρακμη φοβος αγνωστο γλωσσα γραπτη φωνημα ελληνικα γραμματα, βουστροφηδον, κατευθυνση ακρο / γραμμη 42ος παραλληλος ιδρυτης ενωση δωδεκα σωτηρας Λυδια ιταλικη χερσονησος Ετρουρια Ηροδοτος, Διονυσιος Αλικαρνασσευς Σοανα νοτια Τοσκανη Σορανο, Γκροσετο, νεκροπολη πτερωτων δαιμονων πτερωτο θαλασσιο τερας, Σκυλλα, γυναικειο σχημα ψαρι ουρα δαιμονας, δαιμων ευγενης πλατη Χαρυβδη Στενο Καλαβρια Μεσσηνη Σικελια θηλυκος βανθ Vanth, φτερο σκοταδι πυρσος γλυπτο φυλακας λιονταρι μαγεια μαγικη δυναμη ιερευς ιερεας μαγεια Δημος καστενασο Castenaso Μπολονια, 1853 1855, αποτεφρωση 19ος μχ πολιτισμος Τυρρηνικη Εμιλια Ρομανια Μπολωνια, Βερουτσιο, Ριμινι Μαρκε φερμο Fermo Καμπανια / Campania καπουα καπουη Capua, καποντιφιουμε καπο ντι φιουμε Capodifiume, Capo di fiume, ποντεκανιανο ποντε κανιανο Pontecagnano, Ponte cagnano εμπολι Eboli, σαλα κονσιλινα Sala Consilina ορφικη ορφικα

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ