Στο ιερό του Μαλόεντος Απόλλωνος στην Μυτιλήνη, βρέθηκε γραπτός αμφορέας με διακόσμηση 3.100 χρόνων!

Στο ιερό του Μαλόεντος Απόλλωνος

στην Μυτιλήνη,

βρέθηκε γραπτός αμφορέας

με διακόσμηση

3.100 χρόνων!

Της Θάλειας Κυριακοπούλου, αρχαιολόγου

Το πώρινο κρηπίδωμα που αποκαλύφθηκε στο πλαίσιο του έργου ανάδειξης “Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της πόλεως της Μυτιλήνης” (ΕΣΠΑ 2007 - 2013), αποτελεί τη θεμελίωση ευμεγέθους οικοδομήματος, ναού ή βωμού, κτισμένου με ισόδομη τοιχοποιία.

Το σημαντικό μνημειακό σύνολο του Ιερού του Μαλόεντος Απόλλωνος, αποκαλύφθηκε το 1986 στην συμβολή των οδών Λόγγου και Λορέντζου Μαβίλη στην Επάνω Σκάλα Μυτιλήνης.

Βωμικό ή ναϊκό κρηπίδωμα...

Ως προς την χρονολόγησή του σημαντικά στοιχεία παρέχουν τα ευρήματα από το φρέαρ και τον αποθέτη που ερευνήθηκαν παλαιότερα στην παρακείμενη προς βορρά ιδιοκτησία. Το φρέαρ, κατασκευασμένο εντός λιθόκτιστου περιβόλου, πληρώθηκε ταυτόχρονα με υλικό απόρριψης έπειτα από την εξυγίανση του χώρου τον 2ο αι. μΧ. Περιείχε κυρίως ακέραια αγγεία (πρόχοες, λεκάνες, κύπελλα), νομίσματα και ειδώλια, που χρονολογούνται από τον 1ο αι. μ.Χ.

Ο αποθέτης από επάλληλες στρώσεις χαλικιών, άμμου, τροφικών υπολειμμάτων και κεραμικής σφράγισε κατάλοιπα καμπυλόγραμμων κτηρίων, πιθανόν της γεωμετρικής εποχής (9^ος - 8^ος αι. π. Χ.). 

Αγγεία γκρίζας αιολικής κεραμικής βρέθηκαν τοποθετημένα σε λαξεύματα του βραχώδους εδάφους ή σε ορθογώνιες κτιστές θήκες. Μοναδικό παράδειγμα ανάμεσά τους ο γραπτός πρωτογεωμετρικός αμφορέας με διακόσμηση αλληλοτεμνόμενων ημικυκλίων (10^ος αι. π. Χ.).

Η θέση του χώρου κοντά στον βόρειο λιμένα και το είδος των ευρημάτων, σε συνδυασμό με τις τοπογραφικές μαρτυρίες του Θουκιδίδη και του Αριστοτέλη για την περιοχή, δημιουργούν την ελκυστική υπόθεση ότι το μνημειακό σύνολο σχετίζεται με το Ιερό του Μαλόεντος Απόλλωνος.

ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΕΦΑ ΛΕΣΒΟΥ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.2.2024.

ΣΧΟΛΙΟ Γιώργου Λεκάκη:

Πρόκειται για τον ναό, που ίδρυσε η Θηβαία ιέρεια του Απόλλωνος μάντισσα Μαντώ(***), όταν χορεύοντας εδώ, έχασε ένα μήλο / μάλο, από το περιδέραιό της. Η ιέρεια παρακάλεσε τον θεό να το βρει, και όταν το βρήκε εκπλήρωσε το τάμα της, να του κτίσει έναν ναό προς τιμήν του…

Ετυμολογικώς, ο ναός συνδέεται με τον αρχαιότερο ναό του θεού στην Επίδαυρο, του ιαματικού Μαλεάτα Απόλλωνα, καθώς και τον ίδιο στην Λακωνία.

Ο θεραπευτής ασθενών Μαλέας παγκοσμιοποιήθηκε εξ Ελλάδος και έδωσε λέξη για τον ασθενή σε πολλές γλώσσες του κόσμου: malato (ιταλ.), malade (γαλλ.), κλπ.

Προς τιμήν του Απόλλωνος στον Μαλέα, εόρταζαν τα Μαλεάτεια.

Η Μάλια / Μάλεια / Μαλέη / Μαλεάτις ήταν / είναι περιοχή της νότιας Αρκαδίας (Ξεν.) > σχετικά τα Μάλια / Μαλλιά Ηρακλείου της Κρήτης.

Ακρωτήριο στην νότια ακτή της νήσου Λέσβου (Θουκ., Ξεν.).

Ακρωτήριο, στην νοτιοανατολική άκρη της Πελοποννήσου (Ηρόδ.).

Στο όρος Μαλέας Λακωνίας "ἔθρεψε, Ναΐδος ἀκοίτας [= σύζυγος] Σιληνός" - (Wil.: μαλέγορος codd.) fr. 156.

    Αποικία Μαλιέων και το Maglie / Màje (στην ελληνική διάλεκτο grico του Salento) / Μάḍḍιαι(***) / Màḍḍie(***) στην επαρχία Λυκείου / Λέτσε / Lecce στην Απουλία της Κάτω Ιταλίας / Μεγάλης Ελλάδος. Η λατινοποιημένη μορφή (Malliae) αντιστοιχεί στο Mallia, τοπωνύμιο του νησιού της Σύρου Κυκλάδων, και τα Μάλια Κρήτης(**) 

        Αρχαία αποικία Ελλήνων και το Μαλόεντον Καμπανίας > Maloendus > Maleventum > Beneventum > Benevento, που ίδρυσε ο Διομήδης μετά τον Τρωικό πόλεμο - βλ. H. Chisholm στην εγκυκλ. Britannica, Vol. 3 (11η έκδ.). Cambridge University Press, 1911.

- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ...

Εκ του μήλου / μάλου > μήλον της έριδος > μαλιά, μαλέα, μαλία = έριδα, φιλονικία, διένεξη, ένοπλη σύγκρουση, συμπλοκή, πόλεμος > μαλώνω, μάλωμα(*) > επίπληξη, επιτίμηση. Υπάρχει η αρχαία παροιμιώδης φράση «κάνω μαλέα» — επιπλήττω, μαλώνω > που λέγεται ακόμη και σήμερα από τους Έλληνες "γίναμε μαλιά-κουβάρια", μπερδεύοντας όμως την μαλία, με τα... μαλλιά!

(*) Έχει σημασία ότι το μαλώνω, προέρχεται από το ομαλώνω < ομιλώ (= μιλώ, ομολογώ > μολογώ). Δηλ. η αρχική σημασία της λέξεως «κάνω κάτι ομαλό, διορθώνω» εξελίχθηκε σε «επιπλήττω, επιτιμώ» εξ αιτίας της παιδευτικής αξίας της επίπληξης!

        > ὁμαλία > ομαλός τόπος, πεδίο πολεμικών συγκρούσεων. Γνωστός ο Ομαλός Κρήτης.

         > Μάλιος / Μαλιακός κόλπος (Πλούτ.) μεταξύ Θεσσαλίας και Λοκρίδος, όπου οι Επικνημίδειοι Λοκροί - νυν Φθιώτιδα. Από τους Μαλιείς, θεσσαλική φυλή στην βόρεια ακτή του Μαλίου Κόλπου - Δημ.

          > Η Μαλιά / Μαλλιά είναι κοινότητα της επαρχίας Λεμεσού στην Κύπρο.

             > Σχετική και η Μαλλός Κιλικίας αποικία από την Μάλλα της Ανατ. Κρήτης – νυν Μάλλες Ιεράπετρας Λασυθίου.

            > μαλιώ = ζητώ (Ησύχ.).

(**) ΠΗΓΗ: Derivato da Μάλλιαι, cfr. Rohlfs 1964, σελ. 22

Και Salv. Tommasi "Katalisti o kosmo, Calimera", εκδ. Ghetonia, 2001, σελ. 273.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Τάματα και αναθήματα".  Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος Περιήγησις", 1.2.2024.

ναος, ιδρυση Θηβαια ιερεια Απολλωνος Απολλωνα μαντισσα Μαντω χορος μηλο / μαλο, περιδεραιο θεος απολλων απολλωνας ταμα ετυμολογια αρχαιοτερος Επιδαυρος αργολιδα ιαματικος Μαλεατας Λακωνια θεραπευτης θεραπεια ασθενης Μαλεας παγκοσμιοποιηση Ελλαδα λεξη ασθενεια γλωσσες μαλατο malato ιταλικα malade γαλλικα εορτη Μαλεατεια Μαλια / Μαλεια / Μαλεη / Μαλεατις χωρα περιοχη νοτια Αρκαδια Μαλλια Ηρακλειο Κρητης ακρωτηριο ακτη νησος Λεσβος ακρωτηρι νοτιοανατολικη ακρη Πελοποννησος ορος Λακωνιας Ναιδα ναις ακοιτας συζυγος Σιληνος σειληνος μαλεγορος αποικια Μαλιεων Maglie / Maje ελληνικη διαλεκτος γκρικο grico σαλεντο Salento Μαddιαι Maddie επαρχια Λυκειο / Λετσε / Lecce Απουλια Κατω Ιταλια Μεγαλη ελλας Ελλαδα λατινοποιημενη Malliae Mallia, τοπωνυμιο νησι Συρος Κυκλαδων, κυκλαδες Κρητη μηλο / μαλος μηλον της εριδος > μαλια, μαλεα, εριδα, ερις φιλονικια, διενεξη, ενοπλη συγκρουση, συμπλοκη, πολεμος > μαλωνω, μαλωμα επιπληξη, επιτιμηση αρχαια παροιμιωδης φραση κανω μαλεα επιπληττω, μαλωνω > αρχαιοι ελληνες κουβαρια ομαλωνω < ομιλω μιλω, ομολογω > μολογω ομαλο, διορθωνω επιτιμω παιδεια παιδευτικη αξια ομαλια > ομαλος τοπος, πεδιο πολεμικων συγκρουσεων Μαλιος / Μαλιακος κολπος Θεσσαλια Λοκριδα, λοκρις Επικνημιδειοι Λοκροι Φθιωτιδα φθιωτις Μαλιεις, θεσσαλικη φυλη βορεια επαρχια Λεμεσου Κυπρου Λεμεσος Κυπρος κοινοτητα Μαλλος Κιλικια αποικια Μαλλα Ανατολικη Μαλλες Ιεραπετρα Λασυθιου Λασιθιου Λασυθι Λασιθι μαλιω ζητω Ρολφς Rohlfs ιερο Μαλοεντος Μυτιληνη, γραπτος αμφορεας διακοσμηση 3.100 χρονια πριν 3.000 πωρινο κρηπιδωμα αρχαιολογικος χωρος πολη Μυτιληνης θεμελιο ευμεγεθες οικοδομημα βωμος, ισοδομη τοιχοποιια ευρημα φρεαρ αποθετης φρεατιο λιθοκτιστος περιβολος υλικο απορριψης 2ος αιωνας μΧ ακεραιο αγγειο προχους, λεκανη, κυπελλο νομισμα ειδωλιο 1ος επαλληλες στρωσεις χαλικιων, αμμος τροφικα υπολειμματα κεραμικη καταλοιπα καμπυλογραμμο κτηριο γεωμετρικη εποχη 9ος - 8ος πΧ αγγεια γκριζα γκρι αιολικη κεραμικη λαξευμα βραχωδες εδαφος βραχος ορθογωνια κτιστη θηκ μοναδικο γραπτη πρωτογεωμετρικος αμφορευς αλληλοτεμνομενα ημικυκλια 10ος βορειος λιμενας βορειο λιμανιι ευρηματα Θουκιδιδης Αριστοτελης μνημειακο συνολο μνημειο 1986 οδος Λογγου Μαβιλη Επανω Σκαλα λεσβου αρχαιες αποικιες Ελληνων Μαλοεντον Μαλοεντο Καμπανια μελεβεντουμ Maleventum > Μπενεβεντο Διομηδης τροια Τρωικος πολεμος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ