Το πώρινο κρηπίδωμα που αποκαλύφθηκε στο πλαίσιο του έργου ανάδειξης “Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της πόλεως της Μυτιλήνης” (ΕΣΠΑ 2007 - 2013), αποτελεί τη θεμελίωση ευμεγέθους οικοδομήματος, ναού ή βωμού, κτισμένου με ισόδομη τοιχοποιία.
Το σημαντικό μνημειακό σύνολο του Ιερού του Μαλόεντος Απόλλωνος, αποκαλύφθηκε το 1986 στην συμβολή των οδών Λόγγου και Λορέντζου Μαβίλη στην Επάνω Σκάλα Μυτιλήνης. |
| Βωμικό ή ναϊκό κρηπίδωμα... |
Ο αποθέτης από επάλληλες στρώσεις χαλικιών, άμμου, τροφικών υπολειμμάτων και κεραμικής σφράγισε κατάλοιπα καμπυλόγραμμων κτηρίων, πιθανόν της γεωμετρικής εποχής (9ος - 8ος αι. π. Χ.).
Αγγεία γκρίζας
αιολικής κεραμικής βρέθηκαν τοποθετημένα σε λαξεύματα του βραχώδους εδάφους ή
σε ορθογώνιες κτιστές θήκες. Μοναδικό παράδειγμα ανάμεσά τους ο γραπτός
πρωτογεωμετρικός αμφορέας με διακόσμηση αλληλοτεμνόμενων ημικυκλίων (10ος
αι. π. Χ.).
Η θέση του χώρου κοντά στον βόρειο λιμένα και το είδος των
ευρημάτων, σε συνδυασμό με τις τοπογραφικές μαρτυρίες του Θουκιδίδη και του
Αριστοτέλη για την περιοχή, δημιουργούν την ελκυστική υπόθεση ότι το μνημειακό
σύνολο σχετίζεται με το Ιερό του Μαλόεντος Απόλλωνος.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΕΦΑ ΛΕΣΒΟΥ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.2.2024.
ΣΧΟΛΙΟ Γιώργου Λεκάκη:
Πρόκειται για τον ναό, που ίδρυσε η Θηβαία ιέρεια του Απόλλωνος μάντισσα
Μαντώ(***), όταν χορεύοντας εδώ, έχασε ένα μήλο / μάλο, από το περιδέραιό της. Η ιέρεια
παρακάλεσε τον θεό να το βρει, και όταν το βρήκε εκπλήρωσε το τάμα της, να του
κτίσει έναν ναό προς τιμήν του…
Ετυμολογικώς, ο ναός συνδέεται με τον αρχαιότερο ναό του θεού στην Επίδαυρο, του ιαματικού Μαλεάτα Απόλλωνα, καθώς και τον ίδιο στην Λακωνία.
Ο θεραπευτής ασθενών Μαλέας παγκοσμιοποιήθηκε εξ Ελλάδος και έδωσε λέξη για τον ασθενή σε πολλές γλώσσες του κόσμου: malato (ιταλ.), malade (γαλλ.), κλπ.
Προς τιμήν του Απόλλωνος στον Μαλέα, εόρταζαν τα Μαλεάτεια.
Η Μάλια / Μάλεια / Μαλέη / Μαλεάτις ήταν / είναι περιοχή της νότιας Αρκαδίας (Ξεν.) > σχετικά τα Μάλια / Μαλλιά Ηρακλείου της Κρήτης.
Ακρωτήριο στην νότια ακτή της νήσου Λέσβου (Θουκ., Ξεν.).
Ακρωτήριο, στην νοτιοανατολική άκρη της Πελοποννήσου (Ηρόδ.).
Στο όρος Μαλέας Λακωνίας "ἔθρεψε, Ναΐδος ἀκοίτας [= σύζυγος] Σιληνός" - (Wil.: μαλέγορος codd.) fr. 156.
Αποικία Μαλιέων και το Maglie / Màje (στην ελληνική διάλεκτο grico του Salento) / Μάḍḍιαι(***) / Màḍḍie(***) στην επαρχία Λυκείου / Λέτσε / Lecce στην Απουλία της Κάτω Ιταλίας / Μεγάλης Ελλάδος. Η λατινοποιημένη μορφή (Malliae) αντιστοιχεί στο Mallia, τοπωνύμιο του νησιού της Σύρου Κυκλάδων, και τα Μάλια Κρήτης(**)
Αρχαία αποικία Ελλήνων και το Μαλόεντον Καμπανίας > Maloendus > Maleventum > Beneventum > Benevento, που ίδρυσε ο Διομήδης μετά τον Τρωικό πόλεμο - βλ. H. Chisholm στην εγκυκλ. Britannica, Vol. 3 (11η έκδ.). Cambridge University Press, 1911.
- ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ...
Εκ του μήλου / μάλου > μήλον της έριδος > μαλιά, μαλέα, μαλία = έριδα, φιλονικία, διένεξη, ένοπλη σύγκρουση, συμπλοκή, πόλεμος > μαλώνω, μάλωμα(*) > επίπληξη, επιτίμηση. Υπάρχει η αρχαία παροιμιώδης φράση «κάνω μαλέα» — επιπλήττω, μαλώνω > που λέγεται ακόμη και σήμερα από τους Έλληνες "γίναμε μαλιά-κουβάρια", μπερδεύοντας όμως την μαλία, με τα... μαλλιά!
(*) Έχει σημασία ότι το μαλώνω, προέρχεται από το ομαλώνω < ομιλώ (= μιλώ, ομολογώ > μολογώ). Δηλ. η αρχική σημασία της λέξεως «κάνω κάτι ομαλό, διορθώνω» εξελίχθηκε σε «επιπλήττω, επιτιμώ» εξ αιτίας της παιδευτικής αξίας της επίπληξης!
> ὁμαλία > ομαλός τόπος, πεδίο πολεμικών συγκρούσεων. Γνωστός ο Ομαλός Κρήτης.
> Μάλιος / Μαλιακός κόλπος (Πλούτ.) μεταξύ Θεσσαλίας και Λοκρίδος, όπου οι Επικνημίδειοι Λοκροί - νυν Φθιώτιδα. Από τους Μαλιείς, θεσσαλική φυλή στην βόρεια ακτή του Μαλίου Κόλπου - Δημ.
> Η Μαλιά / Μαλλιά είναι κοινότητα της επαρχίας Λεμεσού στην Κύπρο.
> Σχετική και η Μαλλός Κιλικίας αποικία από την Μάλλα της Ανατ. Κρήτης – νυν Μάλλες Ιεράπετρας Λασυθίου.
> μαλιώ = ζητώ (Ησύχ.).
(**) ΠΗΓΗ: Derivato da Μάλλιαι, cfr. Rohlfs 1964, σελ. 22
Και Salv. Tommasi "Katalisti o kosmo, Calimera", εκδ. Ghetonia, 2001, σελ. 273.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Τάματα και αναθήματα". Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος Περιήγησις", 1.2.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook