Το Κάστρο των Ελλήνων στην Απουλία, ίδρυμα Μινωιτών Κρητών, με τα Φρεάτια των Ελλήνων - του Γ. Λεκάκη

Το Κάστρο των Ελλήνων

στην Απουλία,

ίδρυμα Μινωιτών Κρητών,

με τα Φρεάτια των Ελλήνων

Του Γιώργου Λεκάκη

Σε τυπική μεσογειακή περιοχή, με ελιές, συκιές, αμυγδαλιές και αμπέλια, ευρίσκεται Κάστρο των Ελλήνων, στο μέσον της Ελλάδας της Σαλεντίας:

            - 26 χλμ. από το Λύκειο / Λέτσε,

            - 18 χλμ. από τον Υδρούντα / Οτράντο

και

            - 34 χλμ. από την Καλλίπολη,

στον 40^ό παράλληλο [40°12′N 18°18′E]… Οι ελιές και τα αμπέλια είναι οι κύριες καλλιέργειες, ακόμη και σήμερα…

To Κάστρο των Ελλήνων / Castrignano[1] de' Greci συνδέεται με πολλούς δημοφιλείς θρύλους.

Η ίδρυση της πόλης

            - αποδίδεται στους απογόνους των Ηρακλεωτών (< Ηράκλειο) / Κανδιωτών (< Κάντια) του Μίνωος ή στους Αθηναίους και Κρητικούς οπαδούς του Ιάπυγος[2] – βλ. ιστορικός C. de Giorgi.

            - Κατ’ άλλους, η ίδρυση έγινε με τον ελληνικό αποικισμό του Salento, κατά την περίοδο της Magna Graecia – βλ. D. de Rossi.

            - Τέλος, άλλοι λένε πως ιδρύθηκε από Ρωμαίους, όταν είχαν κατακτήσει την χερσόνησο του Σαλέντο, τον 3ο αιώνα π.Χ. (αλλά αυτό απορρίπτεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα) και λόγω των υδάτων του, εγκατέστησαν εδώ στρατιωτική τους φρουρά ("Praesidium Castrinianum" ή "Castrinius").

Τα νερά της περιοχής πρώτοι εκτίμησαν οι Έλληνες κάτοικοί της, γι’ αυτό και η περιοχή όπου ευρίσκονται οι δεξαμενές λέγεται Grico ta fréata / Φρεάτια των Ελλήνων. Πρόκειται για μια ομάδα μικρών δεξαμενών συλλογής νερού. Οι λακκούβες, λαξευμένες στον βράχο, καλύφθηκαν με διαπερατές ασβεστολιθικές πέτρες, για να φιλτράρεται το νερό της βροχής. Έχουν βάθος που κυμαίνεται από 4 - 6 μ. Και σχήμα ανεστραμμένου χωνιού. Στην κορυφή έχουν ένα μεγάλο πέτρινο ογκόλιθο διάτρητο στο κέντρο, από το οποίο έπαιρναν το νερό. Η καταβόθρα, όπου ευρίσκονται περίπου 100 μικρά πηγάδια, είναι σήμερα πάρκο, που λέγεται Pozzelle (Πάρκο Πόσης / Πόσιμο) σε άμεση γειτνίαση με το ιστορικό κέντρο. Σώζονται οι αυλακώσεις των αλυσίδων και των σχοινιών, των κουβάδων, οι κυκλικές κοιλότητες όπου τοποθετούσαν τις κανάτες, ποτίστρες αλόγων, κοπαδιών, κλπ. ζώων.

Μεταξύ του 9ου και του 10ου αιώνα μ.Χ., ήταν υπό την κυριαρχία των Βυζαντινών Ελλήνων, οι οποίοι διέδιδαν τους νόμους, τα έθιμα τους και την γλώσσα τους. Το Castrignano έγινε οχυρή αγροτική πολιτεία και εκτίσθη και το κάστρο. Η μακρά βυζαντινή παραμονή είναι ακόμα ορατή σε ορισμένα έθιμα και ιδιαίτερα στην τοπική γλώσσα, την grico, διάλεκτο της ελληνικής.

Με το Καστρινιάνο των Ελλήνων είχε ιδιαιτέρα σχέση και ο πρίγκηψ της Ηπείρου Γεώργιος Καστριώτης[3], που είχε και ιδιαιτέρα αλληλογραφία με τον πρίγκηπα του Τάραντα, Ι. ντε Ορσίνι. Η μνήμη του ήταν και είναι ζωντανή, μεταξύ των Αρμπερέσων (δηλαδή της αρβανιτόφωνης μειονότητας της νότιας Ιταλίας). 

Το κάστρο, ξανακτίσθηκε τον 16^ο αιώνα και φέρει ενδιαφέροντα ζωόμορφα γαργκόιλ.

Το Castrignano διατήρησε την ελληνικότητά του και την ελληνικές θρησκευτικές τελετές, μέχρι το 1614… Μετά ήρθαν οι Νορμανδοί, έγινε μέρος της κομητείας του Soleto, και φέουδο…

Στην μητροπολιτική εκκλησία της Annunziata (1878, κτισμένη στα θεμέλια προϋπάρχουσας, του 16^ου αιώνα) με βωμό της Παναγίας της Κωνσταντινούπολης, έχει μια κολυμβήθρα για βάπτισμα κατά την ελληνική ιεροτελεστία.

Ο ΙΝ Madonna dell'Arcona (= αρχόντισσα) στο νεκροταφείο εκτίσθη το 1731 μετά την ανακάλυψη μιας βυζαντινής εικόνας της Παναγίας και του Βρέφους και την θεραπεία ενός ανάπηρου, το 1725.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.3.2015.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

            - C. De Giorgi «Φυσική και περιγραφική χορογραφία της επαρχίας του Λέτσε», 1897.

            - D. De Rossi «Ιστορία των δήμων του Σαλέντο», 1972.

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Kascignàna / Cascignanu.

[2] Υιός του Δαιδάλου και ανώνυμης Κρητικιάς. Ηγήθηκε των Κρητικών του Μίνωος στην Σικελία, δύο γενεές πριν από τον Τρωϊκό εμφύλιο των Ελλήνων πόλεμο. Μετά τον θάνατο του Μίνωα οι Κρητικοί θέλησαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, αλλά τρικυμία τους έριξε στην Νότια Ιταλία. Εκεί, στον μετέπειτα Τάραντα (αποικία της Σπάρτης), ίδρυσαν αποικία, την Ιαπυγία – Στράβων (6.3.2).

Στα ρωμαϊκά κείμενα, με το ίδιο όνομα αναφέρεται και υιός του βασιλιά της Αρκαδίας Λυκάονα, γεννημένος πριν από τον κατακλυσμό! Με τα δυο αδέλφια του, Δαύνο και Πευκέτιο, συγκέντρωσε λαό και με άλλους εταξείδευσαν στην Ιταλία, όπου εγκαταστάθηκαν αφού εξέλασαν τους Αύσονες. Εκεί διεμοίρασαν την γη. Ο Αρκάς Ιάπυξ κατοίκησε στην Απουλία, ενώ το έθνος του επήρε το όνομα Ιάπυγες -  βλ. Αντωνίνος Λιβεράλις (31: Μεσσάπιοι).

Ενώ αναφέρεται και ένας άλλος Ιάπυξ, στους Αινειάδες, ως θεραπευτής. Ήταν υιος του Ιασίου και οπαδός-ιερεύς του Απόλλωνος, ο οποίος και του εδίδαξε την ιαματική τέχνη. Ο Ιάπυξ εθεράπευσε τον ίδιο τον Αινεία, εγχειρίζοντάς του τραύμα στον μηρό, με την βοήθεια της Αφροδίτης – βλ. Βιργίλιος «Αινειάς», 12, 391-402.

[3] βλ. G. M. Monti "La spedizione in Puglia di Giorgio Castriota Scanderbeg e i feudi pugliesi suoi della vedova e del figlio", στο Palaver, Jg. 4 n.s., έκδ. Università del Salento, Λέντσε, 2015. Και Γρ. Κοσσυβάκης "Διαχρονικός Ηπειρωτικός Ελληνισμός".

Καστρο των Ελληνων Απουλια, Μινωιτες Κρητες Φρεατια αρχαιοι Ελληνες μεσογειος ελια, συκια , αμυγδαλια αμπελι αρχαια Ελλαδα της Σαλεντια Λυκειο / Λετσε, Υδρουντας / υδρους Οτραντο Καλλιπολη, καλλιπολις 40ος παραλληλος καλλιεργεια Castrignano de Greci θρυλος πολη απογονος απογονοι ηρακλη Ηρακλεωτες ηρακλειδεις Ηρακλειο κρητης Κανδιωτες Καντια κανδια Μινωας μινως Αθηναιοι αρχαιοι Κρητικοι οπαδοι Ιαπυγας ιστορικος ντε Τζιωρτζι Giorgi ιδρυση ελληνικος αποικισμος σαλεντο Salento, μεγαλη ελλας Magna Graecia ροσι Rossi Ρωμαιοι χερσονησος 3ος αιωνας πΧ αρχαιολογια ευρημα υδατα στρατιωτικη φρουρα Praesidium Castrinianum Castrinius νερα δεξαμενη Grico ta freata / Φρεατια φρεαρ φρεατιο μικρες δεξαμενες συλλογη νερου λακκουβα, λαξευμα βραχος, διαπερατος ασβεστολιθος φιλτρο νερο βροχης χωνι πετρινος ογκολιθος διατρητος καταβοθρα, πηγαδι παρκο, ποζελε ποτσελε Pozzelle Ποση / Ποσιμο αυλακωσεις αυλακι αλυσιδα σχοινι κουβας κυκλικη κοιλοτητα κανατα ποτιστρα αλογο κοπαδι ζωο 9ος 10ος αιωνας μΧ Βυζαντινοι βυζαντιο νομος, εθιμα γλωσσα οχυρη αγροτικη πολιτεια βυζαντινη εθιμο γκρικο grico, διαλεκτος ελληνικη 16ος ζωομορφο γαργκοιλ ελληνικοτητα θρησκευτικη τελετη, 17ος 1614 Νορμανδοι κομητεια σολετο Soleto, φεουδο φεουδαρχια Μητροπολιτικη εκκλησια ιν ανουνζιατα Annunziata 1878, θεμελια 16ος βωμος Παναγια της Κωνσταντινουπολης, κολυμβηθρα βαπτισμα βαφτιση βαπτιση ιεροτελεστια Κωνσταντινουπολεως Κωνσταντινουπολις Κωνσταντινουπολη Ιερος Ναος μαντονα ντελ αρκονα Madonna dell Arcona αρχοντισσα νεκροταφειο 18ος 1731 εικονα θειο Βρεφος θεραπεια αναπηρος 1725 χωρογραφία επαρχια Kascignana / Cascignanu κασκινιανα κασκινιανου Δαιδαλος ανωνυμη Κρητικια Κρητικος Μινωος Σικελια, γενεα Τρωικος εμφυλιος πολεμος θανατο Μινωα τρικυμια Νοτια Ιταλια Ταραντας αποικια Σπαρτης σπαρτη λακωνια Ιαπυγια – Στραβων ρωμαικα κειμενα, βασιλιας Αρκαδια Λυκαονας, λυκαων κατακλυσμος Δαυνος Πευκετιος, λαος Αυσονες αυσονια Αρκας Ιαπυξ εθνος Ιαπυγες Αντωνινος Λιβεραλις Μεσσαπιοι Μεσσαπια Αινειαδες, θεραπευτης Ιασιος οπαδος ιερευς θεος Απολλωνας, απολλων ιαματικη τεχνη θεραπεια Αινειας, θεα Αφροδιτη Βιργιλιος Αινειας εγχειριση εγχειρηση τραυμα μηρος Καστριωτης σκεντερμπεης κοσσυβακης αλληλογραφια πριγκηπας Ταραντας, Ορσινι Αρμπερεσοι Αρμπερεζοι αρβανιτες αρβανιτοφωνη μειονοτητα αρβανιτοφωνοι ελληνοφωνοι ελληνοφωνα χωρια υδραυλικη μηχανικη ελληνοφωνο χωριο Καστρινιανο ντε γκρετσι

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ