1."Άμα είχα κόμα τρία
βόδια, ηνα φκιάσου δυό ζιβγάρια".
Άμα είχε ακόμη τρία βόδια, θα
έφτιαχνα δυο ζευγάρια.
{η υπέρμετρη αισιοδοξία
αντιστρέφει την πραγματικότητα}
2."Αυτός που ουρκίζιτι
στου Θιο, λέει ντίπ τα πουά τα ψέματα".
{Αυτός που ορκίζεται στον Θεό
λέει τα πιο πολλά ψέματα}
3."Δε δα ρουτάς ιατρό,
δα ρουτάς παθό".
Δεν θα ρωτάς γιατρό, θα ρωτάς
παθό, δηλ. αυτόν που έχει πάθει.
{Η ανεκτίμητη αξία της
εμπειρικής γνώσης}
4. "Η τρανή η φανταξιά
είνι ντίπ του τρανό του κ΄σούρ".
{Η πολλή φαντασιοπληξία {να
"παίρνουν τα μυαλά αέρα", η "ύβρις"} είναι τα μεγαλύτερο κουσούρι
/ ελάττωμα}
5."Θιός να σι φλάγ΄ απού
όψιμου νοικουκύρ΄ κι απού γκουτζιούκου σ΄κλί".
Ο Θεός να σε φυλάγει από όψιμο νοικοκύρη και από κολοβό σκυλί.
{Η πάροδος του χρόνου και οι σωματικές
κακώσεις φέρνουν σκληρότητα και κακία}
6."Μη θαμάζισι, να
τμάζισι".
Μη θαυμάζεσαι, να
ετοιμάζεσαι. Μην σπαταλάς χρόνο σε θαυμασμούς.
{Σε έκτακτες καταστάσεις
ακόμα και η απορία ή θαυμασμός καθυστερούν την ενεργοποίηση}
7."Οι Τούρκ΄ντά φκιάν
ραμαζάν΄ ΄ς κατσιφέλ΄δε ΄ς ρουτούν".
Όταν οι Τούρκοι κάνουν
ραμαζάνι, δεν ρωτούν τους κατσίβελους.
{Όταν ο ανώτερος επιχειρεί
κάτι σοβαρό, δεν ζητά την γνώμη του κατώτερου}
8."Του γαϊδούρ΄να του
πινάς {παινεύεις}, αλλά στ΄ άλγου ν΄αναβαίνς"
Να επαινείς το γαϊδούρι, αλλά
ν’ ανεβαίνεις σε άλογο.
{Καλός ο καλός ο λόγος
καλύτερο όμως το συμφέρον}
9."Του κιρέτσ {ασβέστης}
ζβά μι πουλύ νιαρό κι του βάσανου μι πουλύν γκιρό".
Ο ασβέστης σβήνεται με πολύ
νερό, και το βάσανο με πολύ καιρό.
{Ο χρόνος γιατρεύει τα βάσανα
της ψυχής}
10."Τουν ταραλιόσ΄κυου
{σκατζόχοιρο} τουμ μπήγιναν στα χαλιά κι αυτός τραβούσιν στα τσιαλιά".
Τον σκατζόχοιρο τον πήγαν στα χαλιά, κι αυτός τραβούσε στα τσαλιά (τσαλί = αγκαθωτός θάμνος, ξερά χόρτα).
κυου < κύων
{ματαιόπονη η προσπάθεια για
αλλαγή ενστίκτων και φυσικών τάσεων}
ΠΗΓΗ: Π. Αλμπανούδης «Το
γλωσσικό ιδίωμα της Ανατολικής Ρωμυλίας». Ανατολική Ρωμυλία Έβρου, ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 28.3.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook