Του Γιώργου Λεκάκη
Η επιγραφή είναι πολύτιμο
στοιχείο γραπτό κείμενο της ιστορικής έρευνας. Ανοίγει συχνά ένα παράθυρο στην καθημερινή ζωή
των λαών που τις άφησαν πίσω, και δη των αρχαίων Ελλήνων…
Όπως με αυτήν την στήλη του 3ου
αιώνα π.Χ, η οποία ανακαλύφθηκε – ανάμεσα σε άλλα σπουδαία πλούσια αρχαιολογικά
ευρήματα - στην Κύρρο (νυν Νέα Αραβησσός[1] Πέλλας) μια
μικρή αρχαία μακεδονική ελληνική πόλη, γνωστή για τον ναό της Αθηνάς Αλκιδήμου,
που βρίσκεται βορειοδυτικά της Πέλλης, και κατά μήκος της μακεδονικής Βασιλικής
Οδού, επάνω στην οποία χαράχθηκε μελλοντικά η Via Egnatia…
Εκμεταλλευόμενοι την μακρά
περίοδο αναταραχών και κενού εξουσίας που ακολούθησε την επιδρομή των Γαλατών
του Βρέννου και τους εσωτερικούς πολέμους των πολυάριθμων διεκδικητών του
θρόνου της Πέλλας (Αντίγονος Γονατάς, Πύρρος της Ηπείρου, Πτολεμαίος Κεραυνός),
στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ, φαίνεται πως ορισμένοι πολίτες της πόλεως
έκαναν πολεοδομικές παραβάσεις…
Σύντομα όμως, υπό την βασιλεία
του Αντιγόνου Γονατά, οι δημοτικές Αρχές εκκαθάρισαν τις… καταχρήσεις και
επέβαλαν μια σειρά από μέτρα, όπως:
- Ο Αγάθων θα πρέπει να
διαλύσει το… χοιροστάσιο, που εγκατέστησε παράνομα, στην μέση της αγοράς.
- Οι Λεοννάτος, Συμμίας,
Κριτόβουλος, Φιλώτας και άλλοι, πρέπει να αφαιρέσουν τα σκέπαστρα που έστησαν και
καταπατούν την αγορά χωρίς άδεια,
- ένας άλλος πρέπει να διαλύσει
ένα… φράγμα που εγκατέστησε και που στηρίζεται στο… θέατρο,
- ο Αρχέπολις και ο Αμύντας θα
πρέπει να διαλύσουν τους πάγκους τους, που είναι κτισμένοι πάνω στον δρόμο, και
πρέπει να τον καθαρίσουν και να τον επισκευάσουν - κάτι που, παρεμπιπτόντως,
μας επιτρέπει να γνωρίζουμε το πλάτος της Βασιλικής Οδού, που ήταν 10 - 12 μ…
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
1.2.2020.
Πολεμιστές του Μεγάλου Αλεξάνδρου
από την Κύρρο Πέλλας ίδρυσαν και την ομώνυμο αρχαία ελληνική πόλη, Κύρρο[2], στον 36ο
παράλληλο [36°44′39″N 36°57′33″E], στην επαρχία που εξ αυτής ονομάσθηκε Κυρρηστική[3] της
βορείου Συρίας, και η οποία άκμασε και στην βυζαντινή περίοδο (γνωστή και ως Αγιούπολη). Η πόλις ιδρύθηκε είτε από τον Αντίγονο Μονόφθαλμο, ή
τον Σέλευκο (300 π.Χ.), στον παραπόταμο του Ορόντη, Μαρσύα (νυν Αφρίν). Οι
Μακεδόνες της Κυρρηστικής στελέχωναν τον μακεδονικό σελευκιδικό στρατό. Πρόκειται
για την νυν Μουχαφαζάτ, 70 χλμ. ΒΔ από το Χαλέπι, κοντά στα
τουρκικά σύνορα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Κείται στους πρόποδες του βουνού Αράχνη / Πάικου, 12 χλμ.
βορειοδυτικά των Γιαννιτσών, στον 40ό παράλληλο [40°50′35″N 22°18′12″E].
Σήμερα η πλειοψηφία των
κατοίκων του προέρχεται από την Καππαδοκία (από τα χωριά Ενεχίλ και Αραβησσός
(Παλαιά Αραβησσός, εξ ης και η νέα ονομασία του τόπου), καθώς και από χωριά της θρακικής Καλλίπολης (Ταϊφίρ, Γαλατά) και βλάχοι Έλληνες από τα Μεγάλα Λιβάδια.
Οι πηγές της Αραβησσού υδροδοτούν
την πόλη της Θεσσαλονίκης. Γι’ αυτό και κάποτε ελέγετο Δεκάπηγος > Ompor / Όμπορ / Όμπαρ (= 10 πόροι > μπόροι > μπάρες νερό). Έχουν χαρακτηριστεί ως υγρότοπος. Απέχουν μισό χιλιόμετρο
νοτιοανατολικά του χωριού. Έχουν εμβαδόν 50 στρ.
Λίγο πιο νότια του χωριού, ευρίσκονται
τα ερείπια της αρχαίας πόλης Κύρρου.
[2] Κύρρος > Kyrrhos, Cyrrhus ή Coricium, Corice, Khoros, αραβ. Nebi Huri. Κακώς κάποιοι την συνδέουν με τον Κύρο της Περσίας.
[3] Στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια (330 - 350, πιθανότατα το 341 μ.Χ.), μετονομάσθηκε Αυγούστα Ευφρατησία, μετέπειτα επαρχία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην Συρία, και τμήμα της βυζαντινής Διοίκησης Θέμα Ανατολής.
Περιελάμβανε εδάφη της
Κοίλης Συρίας, κατά μήκος της δυτικής όχθης του ποταμού Ευφράτη, της Κομμαγηνής
και της Κυρρηστικής. Πρωτεύουσα της επαρχίας ήταν η Κύρρος.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook