Οι τρεις αρχαιότητες που μας επεστράφησαν από την Ατλάντα εκτίθενται στο… Φετιχιέ Τζαμί!!!

Οι τρεις αρχαιότητες,

που μας επεστράφησαν,

από την Ατλάντα

εκτίθενται στο…

Φετιχιέ Τζαμί!!!

Το Φετιχιέ Τζαμί(*) των Αθηνών υποδέχεται την έκθεση «ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΑΙΣΙΟ ΤΕΛΟΣ. Η επιστροφή τριών αρχαιοτήτων από την Ατλάντα», η οποία διοργανώθηκε από τη Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών του Υπουργείου Πολιτισμού.

Η έκθεση πραγματεύεται τη μακρά και δύσκολη πορεία επαναπατρισμού τριών ελληνικών αρχαιοτήτων:

            - μιας πήλινης μινωικής λάρνακας στον τύπο του λουτήρα, με γραπτή διακόσμηση (ΥΜ ΙΙΙΑ - μέσα 14ου αι. π.Χ.),

            - μιας μαρμάρινης καθιστής ανδρικής μορφής από τον διάκοσμο επιτύμβιου ναΐσκου (350-325 π.Χ.)

και

            - ενός μαρμάρινου αγάλματος της θεάς Αρτέμιδος (δεύτερο μισό του 2ου αι. π.Χ.).

ΑΓΑΛΜΑ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ

Σύμφωνα με το ιστορικό απόκτησης του Μουσείο Carlos, το άγαλμα, με αρ. καταλόγου 2002.031.001Α/Β, αγοράστηκε το 2002 από τον Robert Hecht, έμπορο τέχνης με έδρα την Νέα Υόρκη. Για να επιτύχει την πώληση, ο Hecht παρουσίασε στο Μουσείο στοιχεία κατοχής του αγάλματος από το 1974, τα οποία εν συνεχεία αποδείχθηκαν πλαστά.

Την άνοιξη του 2007, οι αρχαιολόγοι του Υπουργείου Πολιτισμού ταύτισαν το άγαλμα του Μουσείου Carlos με αυτό που απεικονιζόταν σε φωτογραφίες που διακινούσε κύκλωμα αρχαιοκάπηλων στην Ελλάδα από το 1997. Λίγους μήνες αργότερα, εστάλη στο Μουσείο η πρώτη επίσημη επιστολή διεκδίκησης του αγάλματος από το ελληνικό Δημόσιο. Παράλληλα, υποβλήθηκε από πλευράς Υπουργείου Πολιτισμού στην Αστυνομία έκθεση με όλα τα στοιχεία που τεκμηρίωναν ότι το άγαλμα ήταν προϊόν παράνομης διακίνησης. Η υπόθεση παραπέμφθηκε στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών και σχηματίστηκε δικογραφία.

Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης αποκάλυψαν ότι το άγαλμα είχε βρεθεί το 1997 σε λαθρανασκαφή, στην περιοχή της Δωδώνης Ιωαννίνων. Οι αρχαιοκάπηλοι το είχαν κρύψει σε αποθήκη και διακινούσαν πολαρόιντ φωτογραφίες του στα κυκλώματα, αναζητώντας αγοραστή. Φαίνεται ότι παρέμεινε εκεί έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οπότε εξήχθη παρανόμως από την Ελλάδα.

Τόσο οι πολαρόιντ φωτογραφίες όσο και τα στοιχεία της δικογραφίας απέδειξαν την πέραν πάσης αμφιβολίας παραποιημένη προέλευση του αγάλματος που παρουσίασε ο Hecht στο Μουσείο Carlos και λειτούργησαν καταλυτικά για την επιστροφή του.

Κατά την παραλαβή τους από το Πανεπιστήμιο της Ατλάντα, Emory, η Υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη είχε δηλώσει: «Το Μουσείο Carlos έρχεται να προστεθεί σε έναν κατάλογο μουσείων σε όλο τον κόσμο που τα τελευταία χρόνια καταβάλλουν σημαντική προσπάθεια να ερευνήσουν ζητήματα προέλευσης των αντικειμένων των συλλογών τους. Μουσεία που τα στελέχη τους έχουν το θάρρος να γνωστοποιήσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους και να επιστρέψουν στις χώρες προέλευσης τα αντικείμενα, που διαπιστώνουν ότι συνδέονται με παράνομες πράξεις. Όταν, μάλιστα, η κίνηση αυτή γίνεται από ένα Μουσείο άμεσα συνδεδεμένο με ένα Πανεπιστημιακό Ίδρυμα, η πράξη αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Ευαισθητοποιεί τους φοιτητές για την παγκόσμια μάστιγα αρπαγής και παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών από κυκλώματα αρχαιοκαπήλων, που προσδοκούν μόνον στο κέρδος, οδηγώντας στην απώλεια αναντικατάστατων και πολύτιμων αρχαιολογικών, ιστορικών και επιστημονικών πληροφοριών. Διδάσκει στους νέους επιστήμονες υψηλές αξίες, όπως ο σεβασμός στον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά της κάθε χώρας, αναπόσπαστα στοιχεία της ταυτότητας κάθε λαού. Με τον επαναπατρισμό των τριών αρχαιοτήτων εγκαινιάζεται μια νέα σελίδα πολιτιστικής συνεργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας με το Μουσείο Μ.C. Carlos και το Πανεπιστήμιο του Emory της Ατλάντα. Το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας θα συμβάλλει με κάθε τρόπο, ώστε η συνεργασία αυτή να αποτελέσει την αφετηρία ενός γόνιμου επιστημονικού διαλόγου των δύο πλευρών και να δώσει την ευκαιρία μέσα από περιοδικές εκθέσεις και δανεισμούς αρχαιοτήτων να προβληθεί ο ελληνικός πολιτισμός. Αυτό που θα πρέπει να συγκρατήσουμε από τη σημερινή ημέρα είναι ότι ο καλοπροαίρετος διάλογος ανάμεσα στους φορείς θα πρέπει να είναι η βάση για κάθε διεκδίκηση και κάθε επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στη χώρας προέλευσής τους».

Οι αρχαιότητες, παρ’ ότι εντάσσονται σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, 'δένονται' με κοινή μοίρα: Εντοπίστηκαν σε λαθρανασκαφές, κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990, και διακινήθηκαν εντός και εκτός Ελλάδας από μεγάλα αρχαιοκαπηλικά κυκλώματα, πριν καταλήξουν στο Μουσείο Michael C. Carlos του Πανεπιστημίου Emory, στην Ατλάντα των ΗΠΑ. Κοινή και η μοίρα της επιστροφής τους, αφού οι συνεχιζόμενες από το 2007 προσπάθειες των αρμοδίων Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού κατέληξαν στον επαναπατρισμό τους, στις 22 Ιανουαρίου 2024.

Ο επισκέπτης της έκθεσης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει, σε πρώτο επίπεδο, τρία μοναδικά έργα τέχνης, 'γεννήματα' διαφορετικών τόπων και εποχών. Σε δεύτερο επίπεδο, ωστόσο, μπορεί να διαπιστώσει τον αγώνα που απαιτείται από πλευράς Υπουργείου Πολιτισμού, τη συνεχή και ενδελεχή έρευνα σε φωτογραφικά και έντυπα αρχεία, τη συνεργασία με διεθνείς διωκτικές, δικαστικές και διπλωματικές αρχές, για την επίτευξη του αυτονόητου, που δεν είναι άλλο από την επιστροφή των ξενιτεμένων μνημείων στον τόπο που τα δημιούργησε.

ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.4.2024.

(*) Φετιχιέ Τζαμί Αρχαιολογικός Χώρος Ρωμαϊκής Αγοράς Αθηνών. Διάρκεια έκθεσης 5 Απριλίου - 31 Μαΐου 2024 - Ώρες Κοινού 8:00 - 20:00. Η έκθεση δεν θα είναι επισκέψιμη κατά το διάστημα 28 - 30 Απριλίου, λόγω παράλληλης εκδήλωσης στον χώρο.

Το Φετιχιέ Τζαμί ή Τζαμί του Πορθητή, το οποίο οικοδομήθηκε στο β΄ μισό του 17ου αι., ονομαζόταν από τους Έλληνες κατοίκους της πόλης Τζαμί του Σταροπάζαρου, λόγω της θέσης του μέσα στο παζάρι των σιτηρών στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς. Αποτελείται από μία μεγάλη τετράγωνη αίθουσα και από ένα προστώο (ρεβάκ). Στο εσωτερικό του τζαμιού, στο κέντρο της ανατολικής του πλευράς υπάρχει μια μικρή κόγχη, το μιχράμπ, προσανατολισμένο προς την Μέκκα. Στο κέντρο της αίθουσας υπάρχουν τέσσερις κίονες, στους οποίους εδράζονται τα τέσσερα τόξα που στηρίζουν τον κεντρικό τρούλο. Στον περιμετρικό του τοίχο εφάπτονται τέσσερα τεταρτοσφαίρια, ενώ τέσσερις μικρότεροι τρούλοι αντιστοιχούν στις γωνίες του οικοδομήματος. Το προστώο φέρει στην όψη πέντε τόξα, στηριζόμενα σε δύο κτιστούς πεσσούς στις γωνίες και τέσσερις κίονες μεταξύ αυτών. Τέλος, καλύπτεται από πέντε μικρούς τρούλους (φουρνικά).

Ύστερα από την κήρυξη της επανάστασης για την απελευθέρωση από τους Τούρκους, το Φετιχιέ Τζαμί γνώρισε διάφορες χρήσεις: στρατιωτική φυλακή του φρουραρχείου της πόλης, στρατώνας, ενώ το 1824 λειτούργησε ως σχολείο της αλληλοδιδακτικής μεθόδου. Στην συνέχεια, πριν το 1890, μετατράπηκε σε αλευραποθήκη, ενώ στους εξωτερικούς του τοίχους προσκολλήθηκαν οι κλίβανοι του στρατιωτικού αρτοποιείου. Την τελευταία του χρήση, η οποία ήταν και η περισσότερο μακρόχρονη από τις μεταγενέστερες, διατήρησε έως και το 1935, οπότε και απελευθερώθηκε από τις εξωτερικές προσθήκες.

ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ. Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις".

επαναπατρισμος αρχαιοτητων αρχαιοτητες επιστροφη Ατλαντα ηπα Φετιχιε Τζαμι Τζαμια αθηνων Φετιχε μουσουλμανικο τεμενος ΑΓΑΛΜΑ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ αποκτηση Μουσειο καρλος Carlos, αγορα 2002 χεκτ Hecht, εμπορος τεχνης Νεα Υορκη ΗΠΑ πωληση, κατοχη 1974, πλαστα 2007, αρχαιολογος Υπουργειο Πολιτισμου κυκλωμα αρχαιοκαπηλια Ελλαδα 1997 διεκδικηση ελληνικο Δημοσιο Αστυνομια εκθεση προιον παρανομη διακινηση Εισαγγελεας Πρωτοδικων Αθηνων δικογραφια δικαστικη διερευνηση λαθρανασκαφη, Δωδωνη νομος Ιωαννινων αρχαιοκαπηλος αποθηκη πολαροιντ φωτογραφια κυκλωματα, αγοραστης 2000, παρανομια παραποιηση επιστροφη Πορθητη, Πορθητης 17ος αιωνας μΧ ελληνες Τζαμί του Σταροπαζαρου, Σταροπαζαρο παζαρι σιτηρα ρωμαικη Αγορα τετραγωνη αιθουσα προστωο ρεβακ κογχη, μιχραμπ, προσανατολισμος Μεκκα κιονας, τοξο τρουλος τρουλλος περιμετρικος τοιχος τεταρτοσφαιριο οικοδομημα προστωον τοξα, κτιστος πεσσος φουρνικο επανασταση 1821 απελευθερωση Τουρκοι στρατιωτικη φυλακη φρουραρχειο στρατωνας, 1824 αλληλοδιδακτικο σχολειο αλληλοδιδακτικη μεθοδος 1890, 19ος αλευραποθηκη, κλιβανος στρατιωτικο αρτοποιειο 1935

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ