Του Γιώργου Λεκάκη
Το 2012 κυκλοφόρησε το βιβλίο μου
«Αρχαιοκαπηλίες των Γερμανών στην Ελλάδα επί Κατοχής». (Μετά ακολούθησαν άλλα 6)! - ΔΕΙΤΕ τα ΕΔΩ και ΕΔΩ. Μέχρι τότε όλα ήταν
ήσυχα και όλοι (στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κυρίως στην Γερμανία) κοιμόντουσαν ύπνο ήρεμο κι
ατάραχο (έχω επιστολές αρχαιολόγων και διευθυντών μουσείων γι’ αυτό)… Κάποιοι, μάλιστα, επίσημοι κι επισήμως έλεγαν πως δεν υπάρχουν (πλέον) ελληνικές αρχαιότητες κλεμμένες στα γερμανικά μουσεία... και πως το θέμα έχει λήξει... Στο
βιβλίο μου αυτό, λοιπόν, ετέθη για πρώτη φορά συγκροτημένα και συγκεντρωτικά η
κλοπή, λεηλασία και αρχαιοκαπηλία των Γερμανών κατακτητών (και άλλα πολλά, όχι
μόνο σε αρχαιότητες, αλλά και σε βιβλία, σε εικαστικά έργα τέχνης, σε
εκκλησιαστικά κειμήλια, κλπ.) και κάποιοι έχασαν τον ύπνο τους. Έκανα πολλές διαλέξεις
και έθετα πάντα το θέμα της διεκδικήσεώς τους, αναφαίρετο και άμεσο δικαίωμα,
ηθικό και νομικό, του λεηλατηθέντος, πρωτίστως δε ιστορικό και πολιτισμικό.
Μετά απ’ αυτό, ξεκίνησαν όλα…
Ο Georg Christian August
Kestner (1777 - 1853) ήταν Γερμανός διπλωμάτης και συλλέκτης έργων τέχνης. Συγκέντρωσε
αρχαία μικροαντικείμενα, από την ελληνική, την αιγυπτιακή, αλλά και την ελληνορρωμαϊκή
τέχνη. Αυτός, ο Th. Panofka και ο O. Magnus von Stackelberg ίδρυσαν το
«Instituto di Corrispondenza Archaeologica» το 1829, γνωστό σήμερα ως Γερμανικό
Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Από το 1838 ήταν γενικός γραμματέας του. Ο ίδιος έγραψε
ένα βιβλίο με τίτλο «Wem gehört die Kunst / Σε ποιον ανήκει η Τέχνη», το 1830…
Το Μουσείο του Αννόβερου, ίδρυμα του 1889, φέρει το όνομά του: «August Kestner». Έχει μια συλλογή νομισμάτων με περίπου 100.000 κομμάτια, την μεγαλύτερη του είδους της στην βόρεια Γερμανία. Ανάμεσά τους και πολλά ελληνικά… όπως και άλλα αρχαία ελληνικά, αγγεία, κλπ. Και δεν έχει αναλυτική αναζήτηση στην ιστοσελίδα του, για τα εκθέματά του, όπως οφείλει να κάνει κάθε μουσείο, που σέβεται τον εαυτό του και τον ρόλο που επιτελεί στην κοινωνία και τον πολιτισμό - όπως δεν έχουν ούτε τα ελληνικά μουσεία...
Τώρα, λοιπόν, το εν λόγω Μουσείο
του Αννόβερου μας επαναπάτρισε μια κλεμμένη αρχαία οινοχόη, από τον καιρό της Κατοχής!
Πιο συγκεκριμένα, κατά το
ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού:
«Αρχαιότητα που είχε
απομακρυνθεί (σ.σ.:!!!), κατά την περίοδο της γερμανικής Κατοχής, επιστράφηκε
στην Ελλάδα, από τον Δήμο του Αννόβερου
Γερμανίας και το Μουσείο A. Kestner.
Το αγγείο είχε περιέλθει στο
Μουσείο το 1986 από τον καθηγητή Γεωλογίας Δρ. H. Putzer και, σύμφωνα με
επιστολή που το συνόδευε, το είχαν βρει Γερμανοί το 1943 κατά την διάρκεια
εκσκαφών, στο νότιο άκρο της διώρυγας της Κορίνθου και του το είχαν παραδώσει.
Μαζί με την επιστολή υπήρχε και σκαρίφημα που έδινε την θέση ανεύρεσης του
αντικειμένου.
Η Υπουργος Πολιτισμού Λ. Μενδώνη για τον επαναπατρισμό της αρχαϊκής οινοχόης έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Το Μουσείο A. Kestner έρχεται να προστεθεί στην ομάδα των διεθνών μουσείων, τα οποία τα τελευταία χρόνια καταβάλλουν σημαντική προσπάθεια να ερευνήσουν ζητήματα προέλευσης των αντικειμένων των συλλογών τους. Μουσεία, που τα στελέχη τους έχουν το θάρρος να γνωστοποιήσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους και να επιστρέψουν στην Ελλάδα τα αντικείμενα, που διαπιστώνουν ότι συνδέονται με παράνομες πράξεις. Ο Δήμος του Αννόβερο σε εφαρμογή της δέσμευσής του να επιστρέψει πολιτιστικά αγαθά που κλάπηκαν, κατά την διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, επιστρέφει την αρχαιότητα στην Ελλάδα. Η απόφαση του Δήμου του Αννόβερου και του Μουσείου August Kestner είναι η έμπρακτη απόδειξη της βούλησής τους να συμβάλλουν στην αποκατάσταση της βλάβης που υπέστη η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, αλλά και να υπερασπιστούν τη φήμη του Μουσείο A. Kestner. Το ελληνικό κράτος, από τα πρώτα χρόνια, μετά την λήξη του πολέμου, κατέβαλε συστηματικές προσπάθειες να εντοπίσει και να επαναπατρίσει τις αρχαιότητες που αποτέλεσαν λάφυρα των κατοχικών δυνάμεων. Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται, άοκνη, μέχρι σήμερα (σ.σ.:!!!), από την αρμόδια Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟ, αποφέροντας σταθερά καρπούς. Μουσεία, όπως το Μουσείο A. Kestner, που αναλαμβάνουν τέτοιου είδους πρωτοβουλίες είναι πολύτιμοι σύμμαχοί μας, στην προσπάθεια αυτή. Εκφράζω τις θερμές ευχαριστίες στον Δήμαρχο B. Onay και την Διευθύντρια του Μουσείου A. Gemeinhardt, στον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στο Αμβούργο Ι. Βικελίδη και στα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟ που εργάστηκαν για τον επαναπατρισμό της οινοχόης».
Το Μουσείο August Kestner, σε
μια προσπάθεια ελέγχου της νομιμότητας προέλευσης των αντικειμένων των συλλογών
του, ανέθεσε στον Δρ. Johannes Schwartz να διερευνήσει την ιστορική αλήθεια της
πληροφορίας. Παράλληλα ζήτησε την συνδρομή της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και
Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟ για την αρχαιολογική τεκμηρίωση και την
επιβεβαίωση της προέλευσης του αντικειμένου, από την περιοχή που αναφερόταν στα
αρχεία του Μουσείου. Μετά από, σχεδόν, δύο χρόνια εξαντλητικών ερευνών
επιβεβαιώθηκε από το Μουσείο ότι πρόκειται για αντικείμενο που είχε παράνομα
απομακρυνθεί από την Ελλάδα την περίοδο της ναζιστικής κατοχής».
.......................
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η Διεύθυνση
Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟ έλεγξε την νομιμότητα
κατοχής των άλλων αρχαίων ελληνικών αντικειμένων του Μουσείου του Αννόβερου;
Και αν ναι, τι βρήκε;
Στην τελετή χθες στο Μουσείο August Kestner, σε κλίμα ιδιαίτερης
συγκίνησης, ο Δήμαρχος Belit Onay παρέδωσε την αρχαιότητα στον Γενικό Πρόξενο
της Ελλάδας στο Αμβούργο Ι. Βικελίδη, παρουσία της Γενικής Διευθύντριας
Αρχαιοτήτων Ολ. Βικάτου, της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και
Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Β. Παπαγεωργίου, της Διευθύντριας του
Μουσείου A. Kestner A.
Gemeinhardt, της Διευθύντριας των Συλλογών A.-V. Siebert και εκπροσώπων της ομογένειας».
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.4.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook