Το ελληνικό αλφάβητο χρησιμοποίησε και η βακτριανή γραφή - του Γ. Λεκάκη

Το ελληνικό αλφάβητο

χρησιμοποίησε

και η βακτριανή γραφή

Του Γιώργου Λεκάκη

Η βακτριανή / αρια / arja[1] γραφή (αριανική > ιρανική) είναι σήμερα μια εξαφανισμένη ανατολική γλώσσα, η οποία ομιλείτο παλαιότερα στην περιοχή της αρχαίας Βακτρίας της Κεντρικής Ασίας (σημερινό Αφγανιστάν). Ήταν η επίσημη γλώσσα των Κουσάνων και των Εφθαλιτικών[2] αυτοκρατοριών.

Η βακτριανή, γράφτηκε κυρίως σε αλφάβητο βασισμένο στην ελληνική γραφή.

Μεταξύ των λεγομένων «ινδοϊρανικών γλωσσών», η χρήση της ελληνικής γραφής είναι μοναδική στην Βακτριανή.

Το γράμμα sho (Ϸ, ϸ) ήταν για το ς / ʃ. Το ξι και το ψι δεν χρησιμοποιήθηκαν. Ούτε τα συμπλέγματά τους (ks και ps). Ίσως, πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν για να αναπαραστήσουν αριθμούς (όπως και άλλα ελληνικά γράμματα).

Στην βακτριανή γραφή διακρίνονται επίσης το βραχύ και το μακρόν άλφα.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.8.2018.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Άριοι / Arya ελέγοντο γενικώς οι λαοί, που κατοικούσαν στα εδάφη όπου σήμερα η Ινδία και το Ιράν. Είναι επίσης γνωστοί στην ιστορία ως Ελληνοβακτριανοί ή Κουσάνοι ή ΚουσανοΒακτριανοί.

[2] Οι Ἐφθαλῖται / Εφθαλίτες ήταν ένας λαός, που έζησε στην Κεντρική Ασία κατά τον 5^ο - 8^ο αιώνα μ.Χ. Επισήμως θεωρούνται κλάδος των Ιρανών Ούννων (Huns).

Ζούσαν στις εκτάσεις των σημερινών Αφγανιστάν, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν, Πακιστάν, Ινδίας και Κίνας. Πρωτεύουσά τους ήταν στο Τοχαριστάν (αρχαία Βακτρία), στις βόρειες πλαγιές του Ινδοκούχ (νυν βορειοανατολικό Αφγανιστάν).

Και αυτοί χρησιμοποιούσαν την ελληνική βακτριανή γραφή. Το επωνύμιό τους στην τοπική ήταν ηβοδαλο > Ebodalo >  Εφθαλίτες > Abdel - Avdel > βυζ. Αβδέλες / αρμενικά Hephthal, Hep't'al και Tetal. Στα κινεζικά χρονικά, ονομάζονται Yàndàiyílìtuó ή [στην πιο συνηθισμένη συντομευμένη μορφή], Yèda (ή Hua, στο Βιβλίο του Liang του 635) / Ye-da και Yanda. Αντίστοιχα στα κορεατικά λέγονται Yipdaat και Yeoptal. Αποκαλούνται και Λευκοί Ούννοι / ιρανικά Spet Xyon (> Χιονίτες) / σανσκριτικά Sveta-huna. Από κάποιους ταυτίζονται με τους Kushans.

Σχημάτισαν την Αυτοκρατορία των Εφθαλιτών, και ήταν στρατιωτικά σημαντικοί από το 450 μ.Χ., όταν ενίκησαν τους Κιδαρίτες, έως το 560 μ.Χ., όταν οι συνδυασμένες δυνάμεις από το Πρώτο Τουρκικό Χαγανάτο και την Σασανική Αυτοκρατορία τους ενίκησαν.

αρχαιο ελληνικο αλφαβητο βακτριανη γραφη βακτρια αρια / arja γραφες ιρανικη εξαφανισμενη ανατολικη αρχαια γλωσσα, Κεντρικη Ασια Αφγανισταν επισημη Κουσανοι Εφθαλιτικες αυτοκρατορες αλφαβητος ελληνικη ινδοιρανικη αριανικη ελληνικο γραμμα σο sho Ϸ, ϸ σιγμα τελικο ς / ʃ ξ ξι ψ ψι συμπλεγμα κς κσ ks πς πσ ps αριθμος ελληνικα γραμματα βραχυ αλφα α μακρον μακρο μακρυ αριοι / αρυα Arya φυλη λαος Ινδια Ιραν Ελληνοβακτριανοι Κουσανοι ΚουσανοΒακτριανοι κουσαν εφθαλιται / Εφθαλιτες λαοι 5ος 6ος 7ος 8ος αιωνας μΧ Ιρανοι Ουννοι Τουρκμενισταν, Ουζμπεκισταν, Τατζικισταν, Κιργισταν, Πακισταν, Ινδιες Κινα Τοχαρισταν Ινδοκουχ Ινδοκους ηβοδαλο > εμπονταλο εβοδαλο Ebodalo > Επθαλιτες > αβδελ αμπντελ Abdel - Avdel βυζαντινα Αβδελες / αρμενικα εφθαλ Hephthal, επταλ Heptal τεταλ Tetal κινεζικα χρονικα Yandaiyílìtuo Yeda Hua, γιεντα χουα Βιβλιο λιανγκ Liang 635 Ye da γιαντα Yanda κορεατικα κορεα Yipdaat Yeoptal γιπνταατ γεοπταλ Λευκοι Ουνοι / ιρανικα σπετ ξυον ξιον Spet Xyon Χιονιτες σανσκριτικα σβετα χουμα Sveta huna Kushans Kushan 450 Κιδαριτες, 560 α Πρωτο Τουρκικο Χαγανατο Σασανικη Σασσανικη Σασανδες Σασσανιδες ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ ΣΟΥΡΚ ΚΟΤΑΛ Surkh Kotal ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΗ

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ