Του Γιώργου Λεκάκη
Οι άνθρωποι που ζούσαν κατά
την Εποχή των Παγετώνων ίσως είχαν ασκήσει τελετουργικό καννιβαλισμό.
Μεταξύ 23.500 και 13.500 χρόνων,
αυτοί οι κυνηγοί άφησαν ίχνη του πολιτισμού τους, γνωστού ως Μαγδαληναίος, σε διάφορα
μέρη, όπως τα σπήλαια. Λ.χ. οστέινα καμάκια, βελόνες ραπτικής και ειδώλια ζώων,
σμιλεμένα από ελεφαντόδοντο μαμούθ.
Κατά την εξέταση των οστών της
Μαγδαληναίας εποχής, στο Σπήλαιο Gough στην Αγγλία, η παλαιοανθρωπολόγος S.
Bello (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου), ανακάλυψε ανθρώπινα κρανία, διαμορφωμένα
σε… κύπελλα, και μέρη ανθρώπινων σκελετών, που είχαν σφαγιαστεί, και μασηθεί,
και ένα οστούν βραχίονα χαραγμένο με σχέδιο με γραφή ζιγκ-ζαγκ.
Δεδομένης της διακοσμητικής
άνθησης στα ανθρώπινα λείψανα και της παρουσίας οστών από ζώα, κατέληξε στο
συμπέρασμα ότι οι κάτοικοι του σπηλαίου είχαν πραγματοποιήσει κηδείες με καννιβαλισμό.
«Δεν έτρωγαν ο ένας τον άλλον
επειδή πεινούσαν», λέει η κ. Bello. «Το έκαναν ως μέρος μιας τελετουργίας».
Τα ερωτήματα παρέμειναν
σχετικά με το εάν ο καννιβαλισμός εμφανίσθηκε μόνον στο σπήλαιο του Gough ή ευρύτερα
στον πολιτισμό της εποχής και της περιοχής.
«Ήταν απλώς μια μόνη πράξη;»
ρωτά η κ. Μπέλο.
Για να κατανοήσουν καλύτερα
πώς συμπεριφέρονταν αυτοί οι άνθρωποι στους νεκρούς τους, η κ. Bello και ο αρχαιογενετιστής
W. Marsh (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας), εξέτασαν αρχαιολογικά στοιχεία από 59
τοποθεσίες της Μαγδαληναίας εποχής, όπου έχουν αποκαλυφθεί ανθρώπινα λείψανα.
Η μελέτη τους απεκάλυψε ότι
οι τοποθεσίες με ενδείξεις καννιβαλισμού ήταν περισσότερες από εκείνες όπου
έχουν βρεθεί σκόπιμες ταφές με μη τροποποιημένα οστά. Επί πλέον, σε ορισμένες
τοποθεσίες όπου φαινόταν να έχει λάβει χώρα καννιβαλισμός, η ανάλυση DNA,
έδειξε ότι οι κάτοικοι είχαν παρόμοια καταγωγή, που διέφερε από εκείνη των
συγχρόνων, που έθαβαν, αντί να καννιβαλίζουν τους νεκρούς τους.
ΠΗΓΗ: «Ice Age Cannibalism», AJA, Ιαν./Φεβρ. 2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 10.1.2024.
Το σπήλαιο Gough ευρίσκεται
στο φαράγγι του Cheddar στους λόφους Mendip, στο Cheddar του Somerset στην Αγγλία,σ
τον 51ο παράλληλο [51°16′53″N 2°45′51″W]. Έχει βάθος 115 μ. και
μήκος 3,4 χλμ. Γνωστό για το λεγόμενο Cheddar Yeo, το μεγαλύτερο υπόγειο
σύστημα ποταμών στην Βρετανία.
Αρχικώς τμήματα του σπηλαίου, ήταν γνωστά ως Sand Hole. Ήταν γνωστά και προσβάσιμα πριν από τον 19ο αιώνα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Bello S., κ.ά. «Earliest Directly-Dated Human Skull-Cups», PLOS ONE,
6 (2), e17026. doi:10.1371/journal.pone.0017026, 16.2.2011.
- Charlton S. κ.ά. «Dual ancestries and ecologies of the Late Glacial
Palaeolithic in Britain», Nature Ecology & Evolution, 6 (11), 1658-1668,
doi:10.1038/s41559-022-01883-z, 24.10.2022.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook