Ανακαλύφθηκαν αρχαίοι δηλητηριώδεις σπόροι υοσκύαμου, που προκαλούσε παράνοια! - του Γ. Λεκάκη

Ανακαλύφθηκαν

αρχαίοι δηλητηριώδεις σπόροι

υοσκύαμου,

που προκαλούσε παράνοια!

Του Γιώργου Λεκάκη

Εκατοντάδες σπόροι μαύρου υοσκύαμου(*) / black henbane (Hyoscyamus niger) ανακαλύφθηκαν σε ένα κούφιο κόκκαλο μηρού κατσίκας ή προβάτου, που είχε σφραγιστεί με φλοιό μαύρης σημύδας!

Το κόκκαλο-δοχείο ανακαλύφθηκε σε έναν λάκκο στο Houten-Castellum[1], έναν οικισμό στην Ολλανδία, και χρονολογείται μεταξύ 70 και 100 μ.Χ., με βάση το στυλ των κεραμικών και μια συρμάτινη καρφίτσα, που ανακτήθηκαν επίσης από τον λάκκο.

Ο Ρωμαίος φυσιοδίφης Πλίνιος ο Πρεσβύτερος του 1^ου αιώνα μ.Χ. έγραψε ότι οι μικροσκοπικοί, εξαιρετικά δηλητηριώδεις σπόροι θα μπορούσαν να προκαλέσουν παράνοια και ίλιγγο.

Τέτοιοι σπόροι είχαν βρεθεί προηγουμένως και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους στην Ευρώπη. Αλλά επειδή το φυτό αναπτύσσεται ως ζιζάνιο, δεν ήταν σαφές εάν είχε χρησιμοποιηθεί για ιατρική χρήση. Όλα τα μέρη του φυτού μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φάρμακο ή ναρκωτικό.

«Το εύρημα είναι μοναδικό και παρέχει αδιαμφισβήτητη απόδειξη για την σκόπιμη χρήση σπόρων μαύρης υοσκύαμου στην ρωμαϊκή εποχή στην νυν έκταση της Ολλανδίας», κατέληξε η ζωοαρχαιολόγος M. Groot (του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου).

ΠΗΓΗ: M. Groot «Evidence of the intentional use of black henbane (Hyoscyamus niger) in the Roman Netherlands», Antiquity, Cambridge University Press, 8.2.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.2.2024. Και Live Science.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

---

(*) Στα ελληνικά λαϊκά λέγεται γερούλι. Είναι φυτό της οικογένειας των Στρυχνοειδών (Solanaceae). Στην Ελλάδα απαντούν αυτοφυή τρία είδη του γένους Hyoscyamus (H. albus, H. niger, H. aureus). Είναι δε γνωστά με τα ονόματα: γέροντας, γέρος, γιατρός, δαιμοναριά κ.ά. ενδεικτικά της γνώσεως των ιδιοτήτων τους.

Το αρχαίο όνομά του υοσκύαμος (που υιοθετήθηκε σε όλον τον κόσμο – Hyoscyamus) προέρχεται από το αρχαίο υός (ὗς = χοίρος) + κύαμος (= κουκι), επειδή ο χοίρος μπορούσε να τραφεί με το φυτό, χωρίς δυσάρεστες συνέπειες, ενώ αντίθετα για τον άνθρωπο, είναι τοξικό. Επίσης, η κάψα του υοσκύαμου και της κουκιάς ομοιάζουν.

Το Hyoscyamus albus L., είναι πολύ τοξικό σε όλα τα μέρη του, με κύριο αλκαλοειδές την σκοπολαμίνη και η κατάποση από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Οι αρχαίοι το χρησιμοποιούσαν και ως ηρεμιστικό και ως δηλητήριο.

[1] Οικισμός στον 52^ο παράλληλο [52°2′N 5°10′E]. Τα ερείπια μιας ρωμαϊκής εποχής βίλας έχουν βρεθεί στο παλαιό κέντρο του Χάουτεν, την δεκαετία του 1950.

αρχαιος δηλητηριωδης σπορος υοσκυαμος παρανοια σποροι μαυρος υοσκυαμου / black henbane Hyoscyamus niger δοχειο, κουφιο κοκκαλο μηρος κατσικα προβατο φλοιος μαυρη σημυδα λακκος Houten Castellum οικισμος αρχαια Ολλανδια, 70 και 100 μΧ 1ος αιωνας κεραμικη συρματινη καρφιτσα, συρμα Ρωμαιος φυσιοδιφης Πλινιος ο Πρεσβυτερος μικροσκοπικοι εξαιρετικα δηλητηριωδεις ιλιγγος αρχαιολογικος χωρος Ευρωπη φυτο ζιζανιο, ιατρικη χρηση φυτου φαρμακο ναρκωτικο ευρημα μοναδικο σκοπιμη χρηση σπορων ρωμαικη εποχη ζωοαρχαιολογια αρχαιοβοτανικη αρχαιοβοτανολογια παλαιοβοτανικη βοτανικη βοτανο βοτανα αρχαιοβοτανολογια 52ος παραλληλος ρωμαικήηεποχη βιλα Χαουτεν, επαυλις επαυλη χουτεν καστελουμ 1950 ελληνικα λαικα γερουλι οικογενεια Στρυχνοειδων Στρυχνοειδη Solanaceae Ελλαδα αυτοφυες ειδη ειδος γενους γεροντας, γερος, γιατρος, δαιμοναρια διαμονας δαιμων ιδιοτητες υος υς = χοιρος κυαμος κουκι συνεπειες, τοξικο καψα κουκια τοξικα αλκαλοειδες σκοπολαμινη καταποση θανατος αρχαιοι ηρεμιστικο δηλητηριο

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ