Του Γιώργου Λεκάκη
Τα σαλάχια είναι μια απόκλιση
από τους στενότερους συγγενείς τους, τα panrays, η οποία έγινε κατά την Ύστερη
Ιουρασική περίοδο. Διαφοροποιήθηκαν κατά την διάρκεια της Κρητιδικής περιόδου
στις διάφορες οικογένειες, που σώζονται έως σήμερα…
Απολιθωμένα δόντια τους έχουν
βρεθεί σε ιζηματογενή κοιτάσματα σε όλον τον κόσμο, ήδη από την Πρώιμη
Κρητιδική. Το αρχαιότερο γνωστό ταξινομικό σαλάχι είναι το "Dasyatis"
speetonensis από το Hauterivian της Αγγλίας, του οποίου τα δόντια ομοιάζουν
περισσότερο με εκείνα του σωζόμενου σαλαχιού (Hexatrygon). Ενδιαφέρον έχουν τα
απολιθώματα του παράξενου Λεσσινιαβάτη / Lessiniabatis της Ιταλίας (είχε
εξαιρετικά κοντή και λεπτή ουρά, απολίθωμα του Πρώιμου Ηώκαινου) και του
Ηλιοβάτη / Heliobatis radians (της ιδίας περιόδου).
Ολόσωμα απολιθώματα σαλαχιου
είναι πολύ σπάνια. Το εξαφανισμένο είδος του Λιβάνου Κυκλοβάτης / Cyclobatis είναι
του Κρητιδικού, είχε ίσως κεντρί, αν και η ακριβής ταξινομική του τοποθέτηση
είναι ακόμα αβέβαιη. Απολιθώματα σαλαχιών είναι πιο κοινά στο Ηώκαινο, με τα
εξαφανισμένα Ηλιοβάτη / Heliobatis και Αστεροτρυγών / Asterotrygon, που είναι
γνωστοί στον Πράσινο ποταμό (Colorado, Wyoming, και Utah, ΗΠΑ). Άλλα απολιθώματα
(από τον Ηώκαινο) βρέθηκαν στο Monte Bolca της Ιταλίας, όπως το πρώιμο σαλάχι Αρεκία
/ Arechia, καθώς και του Dasyomyliobati, που πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει μια
μεταβατική μορφή…
Αλλά τώρα ευρέθη η αρχαιοτέρα
του απεικόνιση από άνθρωπο!
Αντικείμενο από ψαμμίτη, που
ανακαλύφθηκε το 2018, στην ακτογραμμή Still Bay, περίπου 330 χλμ. ανατολικά του
Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής ίσως είναι μια εικόνα ένα σαλάχι, εγγενές στην
νότια ακτή της Αφρικής!
Χρονολόγηση με φωταύγεια έδειξε
ότι η άμμος, που σχηματίζει την πέτρα, της οποίας η επιφάνεια είναι περίπου 35 εκατ.
μήκος και 30 εκατ. πλάτος, εκτέθηκε για τελευταία φορά στο φως του ήλιου πριν
από περίπου 130.000 χρόνια!
Για να ελεγχθεί η ομοιότητα
του αντικειμένου με ένα σαλάχι, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Ch. W. Helm (του
Πανεπιστημίου Ν. Μαντέλα) έβαλε πάνω του εικόνες από ένα μπλε σαλάχι (Dasyatis
chrysonata) και διαπίστωσε ότι τα δύο ταίριαζαν πολύ σε μέγεθος και αναλογία,
εκτός από την ουρά, η οποία λείπει από το αρχαίο τεχνούργημα.
Ο κ. Helm και οι συνάδελφοί
του πιστεύουν ότι το αντικείμενο θα μπορούσε να είχε απεικονιστεί, όταν ένας
πρώιμος άνθρωπος, το συνάντησε στην παραλία.
«Αυτό είναι το πρώτο και
μέχρι στιγμής το μοναδικό παράδειγμα που προτείνει ίχνη από αυτή την χρονική
περίοδο», είπε ο κ. Helm. «Οι πιθανότητες κάτι τέτοιο να διατηρηθεί και να
επιδέχεται την ερμηνεία μας είναι ελάχιστες, επομένως είναι πιθανόν αυτό να
είναι το μόνο παράδειγμα που έχει εντοπιστεί ποτέ, αλλά μπορούμε πάντα να
ελπίζουμε ότι θα γίνουν εμφανή περισσότερα», κατέληξε.
ΠΗΓΗ: Ch. W. Helm, κ.ά. «A PURPORTED PLEISTOCENE SANDSCULPTURE FROM SOUTH AFRICA», Rock Art Research 2024, vol. 41, αρ. 1, σελ. 58-73. Και «A 130,000-Year-Old "Stingray Sand Sculpture" May Be World's Oldest Animal Art - This is 90,000 years before cave paintings started to emerge in Europe», IFL Science, 3.4.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.4.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook