Ο λιγότερο γνωστός κρατήρας του Δερβενίου Θεσσαλονίκης…

Ο λιγότερο γνωστός

κρατήρας του Δερβενίου

Θεσσαλονίκης…

Δερβένι, 15.1.1962:

Κατά τις εργασίες διαπλάτυνσης της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης - Καβάλλας, ένας μηχανικός εκσκαφέας προσέκρουσε στα τοιχώματα κιβωτιόσχημου τάφου, «ασφυκτικά γεμάτου» με πολύτιμα κτερίσματα, όπως γράφει χαρακτηριστικά στην δημοσίευση ο αείμνηστος Π. Θέμελης, ανασκαφέας του χώρου.

Στο κέντρο περίπου του τάφου - που είναι γνωστός με το συμβατικό όνομα «τάφος Α» - ανάμεσα σε πλήθος από χάλκινα, πήλινα, αλαβάστρινα και γυάλινα αγγεία, όπλα, στλεγγίδες και κοσμήματα, βρέθηκε πεσμένο το τεφροδόχο αγγείο, ένας μπρούντζινος κρατήρας με ελικοειδείς λαβές, ο οποίος περιείχε τα καμένα οστά του νεκρού μαζί με τμήματα από ένα χρυσό στεφάνι βελανιδιάς και από ένα δεύτερο, επίχρυσο στεφάνι. Ο τάφος στο Δερβένι, στην περιοχή που εκτείνεται το νεκροταφείο της αρχαίας Λητής, ανήκε σε άνδρα, του οποίου η ταφή υπολογίζεται ότι έγινε στα τέλη του 4ου ή στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. Από την απαράμιλλη αφθονία, πολυτέλεια και υψηλή ποιότητα των κτερισμάτων, αλλά και την παρουσία οπλισμού, τεκμαίρεται ότι ο νεκρός ανήκε στην μακεδονική ανώτερη τάξη, και ήταν ίσως ένας εταίρος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον νεκρό αυτού του τάφου ανήκε και ο περίφημος πάπυρος του Δερβενίου, ο οποίος βρέθηκε στα κατάλοιπα της πυράς που είχαν διασκορπιστεί πάνω από τον τάφο.

Το τεφροδόχο αγγείο, ο μετάλλινος ελικωτός κρατήρας με αρ. ευρ. Α 1 δηλαδή, είναι κατασκευασμένος από κράμα χαλκού με κασσίτερο, με χαρακτηριστική «χρυσαφένια» όψη (αποτέλεσμα της υψηλής περιεκτικότητας του κράματος σε κασσίτερο). Χείλος, λαβές και βάση κατασκευάσθηκαν με χύτευση, ενώ το σώμα με χύτευση και σφυρηλάτηση. Έχει ωοειδές σώμα, ακόσμητο, ενώ, αντίθετα, διακόσμηση φέρουν το χείλος (ιωνικό κυμάτιο, αστράγαλο), η βάση (γλωσσωτό κόσμημα, αστράγαλο) και οι περίτεχνες λαβές (έλικες, ανθέμια) που απολήγουν στον ώμο του αγγείου σε κεφαλές κύκνων.

Μπρούντζινοι ελικωτοί κρατήρες απαντούν ήδη από τον 6ο αι. π.Χ. Τα πολύτιμα αυτά σκεύη προορίζονταν για χρήση στο πλαίσιο επίσημων συμποσίων, ιδιωτικών ή δημόσιων, για την ανάμειξη του οίνου με νερό. Ο συγκεκριμένος κρατήρας χρονολογείται, με βάση την τυπολογία του, στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. Το γεγονός αυτό έχει διπλό ενδιαφέρον:

            - πρώτον γιατί βρέθηκε σε τάφο που χρονολογείται περίπου 100 χρόνια μετά, που σημαίνει ότι το αγγείο ήταν σε χρήση για έναν αιώνα περίπου πριν καταλήξει να συνοδεύσει τον επιφανή νεκρό στον τάφο του,

και

            - δεύτερον, διότι μας δίνει μία εικόνα της μεταλλοτεχνίας στην Μακεδονία της κλασσικής εποχής, πριν από την μεγάλη ανάπτυξή της στα χρόνια μετά το πέρας της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή.

Μπορείτε να δείτε από κοντά τον μπρούντζινο αυτόν κρατήρα στη μόνιμη έκθεση «Ο χρυσός των Μακεδόνων», προθήκη 53.

ΠΗΓΗ: ΑΜΘ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.4.2024.

κρατηρας του Δερβενιου Θεσσαλονικης Δερβενι, 1962 εθνικη οδος Θεσσαλονικη Καβαλλας, καβαλας καβαλα μηχανικος εκσκαφεας κιβωτιοσχημος αρχαιος ταφος ασφυκτικα γεματος πολυτιμα κτερισματα, Θεμελης, ανασκαφεας αρχαια χαλκινα, πηλινα, αλαβαστρινα γυαλινα αγγεια, οπλα, στλεγγιδες κοσμηματα, τεφροδοχο αγγειο, μπρουντζινος κρατηρ ελικοειδης λαβη καμενα οστα νεκρος χρυσο στεφανι βελανιδια επιχρυσο στεφανι νεκροταφειο αρχαια Λητη ανδρας, ταφη 2.700 2.600 χρονια πριν 4ος 3ος αιωνας πΧ αφθονια, πολυτελεια υψηλη ποιοτητα κτερισμα οπλισμος μακεδονικη ανωτερη ταξη, εταιρος παπυρος πυρα τεφροδοχος μεταλλινος ελικωτος κραμα χαλκος κασσιτερος, χρυσαφενια οψη χειλος, λαβες βαση χυτευση, σωμα σφυρηλατηση ωοειδες ωον ωο ακοσμητο, διακοσμηση ιωνικο κυματιο, αστραγαλος γλωσσωτο κοσμημα, ελικα, ανθεμιο κεφαλη κεφαλι κυκνος αρχαιο χαλκινο, πηλινο, αλαβαστρινο υαλινα οπλο, στλεγγιδα κοσμημα αλαβαστρο υαλι γυαλι μπρουτζινος ελιξ 6ος σκευος συμποσιο ιδιωτικο δημοσιο αναμειξη μειξη οινος νερο 5ος μεταλλοτεχνια Μακεδονια κλασσικη εποχη εκστρατεια Μεγας Αλεξανδρος Ανατολη χρυσος Μακεδονες αρχαιολογικο μουσειο θεσσαλονικης

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ