Η πήλινη προτομή γυναικείας
μορφής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, προέρχεται από οικία της
Ολύνθου Χαλκιδικής, και χρονολογείται στον 5ο αι. π.Χ.
Είναι κατασκευασμένη με μήτρα,
σε δύο ξεχωριστά τμήματα, ένα για το πρόσωπο και τον λαιμό και ένα για τα
μαλλιά, τα οποία έχουν συναρμοστεί. Η πίσω πλευρά είναι κοίλη, πιθανώς ήταν
τοποθετημένη σε κάποιον τοίχο της ιδιωτικής οικίας, όπου βρέθηκε.
Αποδίδεται, κατ’ ενώπιον,
γυναικεία μορφή έως το μέσον του στέρνου, σε μέγεθος λίγο μεγαλύτερο του
φυσικού (40 εκατ.). Στο ήρεμο πρόσωπο της μορφής με τα καλοσχηματισμένα βλέφαρα
και τα τοξωτά φρύδια, με το μικρό στόμα και το έντονο πηγούνι, αποτυπώνεται ένα
αμυδρό χαμόγελο. Τα μαλλιά σχηματίζοντας κυματοειδείς βοστρύχους, χωρίζονται
στην μέση και μαζεύονται με κυκλικό κόσμημα επάνω από το μέτωπο. Τα αυστηρά
χαρακτηριστικά του προσώπου, τα οποία θα ήταν αρχικά τονισμένα με βαφή, και τα
κυματιστά μαλλιά, τοποθετούν την προτομή στον 5ο αιώνα π.Χ.
Οι προτομές, τμηματικές
αναπαραστάσεις του γυναικείου κυρίως σώματος, μπορεί να έχουν μία μόνο όψη, ή
να είναι περίοπτες. Οι προτομές χωρίς πλάτη έχουν οπή στο επάνω μέρος του
κεφαλιού για να κρεμαστούν. Οι περίοπτες, τοποθετούνταν συνήθως σε ράφια.
Προτομές βρίσκουμε σε ιερά γυναικείων θεοτήτων ως αναθήματα, σε τάφους κυρίως
νέων γυναικών, εφήβων και παιδιών ως κτερίσματα και σε οικίες, όπου είναι
πιθανόν να χρησιμοποιούνταν ως λατρευτικές εικόνες, ως φυλακτά ή για
διακόσμηση. Άλλοτε θεωρείται ότι εικονίζουν απλές θνητές, αναθέτριες ή
προσωποποιήσεις νεκρών και άλλοτε ερμηνεύονται ως θεότητες.
Η προτομή της Ολύνθου Χαλκιδικής
εικονίζει πιθανότατα την θεά Αφροδίτη ή την Δήμητρα, ίσως ακόμη και την
Περσεφόνη, καθώς βρίσκεται σε νεαρή ηλικία. Τον συγκεκριμένο τύπο προτομής δεν
τον συναντούμε συχνά στην Μακεδονία. Παρόμοιοι τύποι έχουν βρεθεί στην
Κυρηναϊκή, την Σικελία και την Ιβηρική χερσόνησο. Η προτομή της Ολύνθου είναι
προϊόν τοπικού εργαστηρίου και έχει δεχτεί ισχυρότατες επιρροές από τα
εργαστήρια της Σικελίας, γεγονός που καταδεικνύει τις σχέσεις των δύο περιοχών.
Μπορείτε να δείτε την προτομή
(ΜΘ 6677) στην μόνιμη έκθεση «Η Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. ως την ύστερη
αρχαιότητα»
ΠΗΓΗ: ΑΜΘ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.7.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook