Αφορισμός
και σάτυρα
κατά νεωτεριστικών ιδεών!
Φρικτό συνοδικό,
«δαπάνη φιλοχρίστων»…
Του Γιώργου Λεκάκη
Στο πλαίσιο
της εντεινόμενης διαμάχης μεταξύ Ελλήνων διαφωτιστών και αντιδιαφωτιστών και της όλο και σκληρότερης στάσης του εκκλησιαστικού κατεστημένου απέναντι στις
νεωτεριστικές ιδέες - ξανά η ιστορία με τα "καινά δαιμόνια" του Σωκράτους... - με φυλλάδια, αφορισμούς και καταδίκες, την προεπαναστατική περίοδο, και δη κατά την δεκαετία
1790-1800, ξαναρχίζει η δίωξις του Χριστόδουλου Παμπλέκη.
Για τον Χριστόδουλο Παμπλέκη σας είχα ενημερώσει σε προηγούμενο άρθρο μου. ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ.
Το 1800 ἐκδίδεται
ἀπό τόν Δημήτριο Γοβδελᾶ (1780-1831)[1]
τό ἔργο «Ὁ ἐξωστρακισμός τοῦ ἀσεβοῦς Χριστοδούλου τοῦ μονοφθάλμου τοῦ ἐξ Ἀκαρνανίας,
ἤτοι τό κατά τῆς ἀσεβείας αὐτοῦ ἐξενεχθέν, καί ἐν πάσαις ταῖς τῶν ὀρθοδόξων ἐκκλησίαις
ἀναγνωσθέν φρικτόν συνοδικόν, ἤδη πρῶτον τυπωθέν μετά τοῦ προοιμίου δαπάνῃ
φιλοχρίστων», στην Βούδα, από το τυπογραφεῖο τοῦ Βασιλικοῦ Πανδιδακτηρίου. Ήταν
σε σχήμα 8ο, και είχε 42 σελίδες.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για ΑΦΟΡΙΣΜΟΥΣ, ΕΔΩ.
Το βιβλίο
περιλαμβάνει τόν ἀφορισμό τοῦ Παμπλέκη καί μία σατυρική ἀκολουθία στό πρότυπο τῶν
ἐκκλησιαστικῶν ἀκολουθιῶν.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΣΑΤΥΡΑ, ΕΔΩ.
Σέ αὐτό διαφαίνεται τό προσωπικό μένος τοῦ Γοβδελᾶ ἐναντίον
τοῦ Παμπλέκη, τό ὁποῖο εἶχε τίς ρίζες του στίς κατηγορίες πού εἶχε ἐξαπολύσει ὁ
Παμπλέκης ἐναντίον τοῦ ἰδίου καί τοῦ θείου του, Διονυσίου, επισκόπου Πλαταμῶνος[2],
στό ἔργο του «Ἀπάντησις ἀνωνύμου πρός τούς αὐτοῦ ἄφρονας κατηγόρους» (1793).
Ἡ «Ἀπάντησις»,
ἕνα ἐκρηκτικό ἀντικληρικό καί ἀντιχριστιανικό κείμενο, ὑπαίτιο γιά τόν ἀφορισμό
τοῦ Παμπλέκη τό ἴδιο ἔτος, εἶχε ἐκδοθεῖ ὡς ἀπάντηση στό «Ἀκολουθία τοῦ ἑτεροφθάλμου
καί ἀντιχρίστου Χριστοδούλου», ἐπίσης, τοῦ 1793, ἕνα ὑβριστικό κείμενο ἐναντίον
τοῦ Παμπλέκη καί τοῦ Κινήματος τοῦ Διαφωτισμοῦ γενικότερα, τοῦ ὁποίου
συγγραφέας ἦταν ὁ επίσκοπος Πλαταμῶνος, Διονύσιος.
ΠΗΓΕΣ-ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:
Γκίνης & Μέξας, 31, Ἑλληνική Βιβλιοθήκη, 1143, Γ. Σ. Μπαρμπαρούσης «Οἱ
φιλοσοφικές ἀπόψεις τοῦ Χριστοδούλου Παμπλέκη» [διδακτορική διατριβή], Αθήνα,
2011. ΒΕΡΓΟΣ. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 14.12.2019.
Γ. Λεκάκης "Αγία Πετρούπολη και Κωνσταντινούπολη".
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΒΙΒΛΙΑ, ΕΔΩ.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Καθηγητής από την Ραψάνη Λαρίσης, έκανε ανώτερες
σπουδές στα Φυσικομαθηματικά στην Πέστη Ουγγαρίας, όπου το 1822 αναγορεύτηκε
διδάκτωρ της φιλοσοφίας. Αρνήθηκε την έδρα της φιλοσοφίας από την Βασιλική
Ακαδημία της Πέστης και από την Ακαδημία του Ιασίου και πήγε στην Βιέννη, στο
Παρίσι και το 1808 εδίδαξε για στην Αυθεντική Ακαδημία του Ιασίου, Φιλοσοφία
και Φυσικομαθηματικά. Εταξίδεψε στην Πολωνία και σε γερμανόφωνες περιοχές και
πέθανε στο Ιάσιο, το 1831. Έγραψε πολλά. Ανάμεσα σε αυτά και το «Τύχαι Τηλεμάχου,
υιού τε Οδυσσέως, συντεθείσαι μεν γαλλιστί, παρά του σοφωτάτου κυρίου Φραγκίσκου
Σαλινιάκ δε λα Μοττέ Φενελόν, μεταφρασθείσα δε πλείστοις σημειώμασιν
επηυξήνθησαν παρά Δημητρίου Παναγιώτου του Γοβδελά», έκδοσις στην Βενετία, το 1803.
[2] Λόγιος επίσκοπος, Διονύσιος Μιχαήλ (1763-1794), πιθανότατα
εκ Ραψάνης, γόνος επιφανούς οικογένειας, με δραστηριότητα εμπορική στην Λειψία,
στην Μολδοβλαχία, ίσως και στην Βιέννη. Ένας αδελφός του, στην Αυστρία, χορήγησε
την έκδοση ελληνικών βιβλίων (μεταξύ άλλων και τις «Επιστολές του Συνεσίου του
Κυρηναίου», του γνωστού επισκόπου, φιλόσοφου και συγγραφέως του 5ου αι.
μ.Χ.).
Το 1789 συμμετείχε
στην μυστική συνέλευση της Νάουσας, όπου αποφασίστηκε η εξέγερση κατά των
Τούρκων … Μαθητής του, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, ο επίσκοπος Ρωγών, Ιωσήφ, που
πρωτοστάτησε στην Έξοδο του Μεσολογγίου και αποκεφαλίσθηκε, εν συνεχεία, από
τους Τούρκους, κ.ά.…
Όλοι τους πάντως μορφές,
που με τον τρόπο τους
βοήθησαν τα προεπαναστατικά χρόνια…
ΛΕΞΕΙΣ: Αφορισμος, σατυρα, Παμπλεκης, Φρικτο συνοδικο, φιλοχριστος, νεωτεριστικες ιδεες, διαμαχη, Ελληνες, διαφωτισμος, αντιδιαφωτισμος, εκκλησια, φυλλαδιο, αφορισμος, καταδικξ, 1790, 1800, διωξη, Γοβδελας, εξωστρακισμος, ασεβης, μονοφθαλμος, Ακαρνανια,
εσεβεια, ορθοδοξια, Βουδα, τυπογραφειο, Βασιλικο Πανδιδακτηριο, βιβλιο, σατυρικη ακολουθια, εκκλησιαστικη ακολουθια, μενος, Διονυσιος επισκοπου Πλαταμωνος, Απαντησις ανωνυμου προς τους αυτου αφρονας κατηγορους, αντικληρικο, αντιχριστιανικο, ακολουθια, ετεροφθαλμος, αντιχριστος, υβρις, Κινημα Διαφωτισμου, συγγραφεας, Πλαταμωνας, Γκινης, Μεξας, Ελληνικη Βιβλιοθηκη, Μπαρμπαρουσης, φιλοσοφια, Ραψανη, νομος Λαρισας, Λαρισα, Φυσικομαθηματικα, Πεστη, Ουγγαρια, 1822 Βασιλικη
Ακαδημια Πεστης, Ακαδημια Ιασιου, Βιεννη, Παρισι, Αυθεντικη Ακαδημια Ιασιου, Πολωνια, γερμανοφωνοι, Ιασιο, 1831, Τυχαι Τηλεμαχου, Τηλεμαχος, Οδυσσεας, Σαλινιακ δε λα Μοττε Φενελον, Βενετια, 1803, Λογιος, επίσκοπος, Διονυσιος Μιχαηλ, εμποροι, Λειψια, Μολδοβλαχια, Αυστρια, χορηγια, ελληνικα βιβλια, Επιστολες Συνεσιου του
Κυρηναιου, Συνεσιος, Κυρηνη, 1789, μυστικη συνελευση, Ναουσα, Τουρκοι, επισκοπος Ρωγων, Ρωγοι, Ιωσηφ, Εξοδος Μεσολογγιου, αποκεφαλίσμος, προεπαναστατικα χρονια, προεπαναστατικη περιοδος
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook