από τον Ζωγράφο του Πτώου Βοιωτίας,
στο… Βατικανό!
Του Γιώργου Λεκάκη
Η σκηνή του συμποσίου, που
απεικονίζεται σε αυτόν τον ωοειδή μελανόμορφο
αμφορέα, του 560 π.Χ. είναι ένα θέμα ιδιαιτέρως αγαπητό, και δη σε αυτόν
τον ζωγράφο που, λέγεται γενικώς «Ο ζωγράφος του Πτώου» (the Ptoion
ή Ptoon Painter)!
Το όρος Πτώον της Πελαγίας ευρίσκεται στην Βοιωτία και είχε ένα αψευδές μαντείον του Πτώου – μετέπειτα Απόλλωνος - που απαντούσε σε όποια γλώσσα τον ρωτούσε ο επισκέπτης του! Μαζί με τον Ορχομενό Βοιωτίας των Μινυών, έδωσαν μια περίοδο γλυπτικής αρχαϊκών κούρων (καλείται «ομάδα Ορχομενού-Θήρας, το 590–570 π.Χ.), έργα της οποίας φιλοτεχνήθηκαν στην Βοιωτία, τις Κυκλάδες, την Αττική, κ.ά. – βλ. Γ. Λεκάκης «Οι 88 αρχαίες πόλεις της Βοιωτίας». Κούροι - αριστουργήματα αυτής της ομάδας, ευρίσκονται στο Αρχ. Μουσείο Θηβών, αλλά κυρίως παρανόμως σε αλλοδαπά μουσεία, επίσης με τα ονόματα των κλεπτών (λ.χ. «ο Κούρος του Μονάχου»)[1]!!!
Ο Ζωγράφος του Πτώου, ήταν αρχαίος Έλλην ζωγράφος / αγγειογράφος μελανόμορφων αγγείων, που φιλοτέχνησε εν Αθήναις τον 6ο αιώνα π.Χ. Το πραγματικό του όνομα είναι άγνωστον. Φιλοτέχνησε κυρίως αμφορείς με ωοειδή λαιμό, σφαιρικές «υδρίες» και κύπελλα τα λεγόμενα «Siana». Τα πιο ξεχωριστά χαρακτηριστικά του είναι τα φοινικόφυλλα και τα εντυπωσιακά μαύρα και κόκκινα σχέδια στα φτερά των πουλιών. Μαζί με τον «ζωγράφο Camtar», ήταν ένας από τους τελευταίους ζωγράφους που ζωγράφισαν ζωφόρους με ζώα. Συχνάκις χρησιμοποιούσε διακεκομμένες ροζέττες για φόντο. Η χρονολόγηση των έργων του μαρτυρείται από ορισμένες λεπτομέρειες των φυτικών μοτίβων και μορφών του, που ομοιάζουν με το έργο του Λυδού. Το πιο διάσημο έργο του είναι η υδρία… «Hearst» (!!! – άλλο τέχνεργο ονοματισθέν από τον κλέφτη – όπως κακώς λέμε «ελγίνεια μάρμαρα»!!!), η οποία ευρίσκεται και εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο στην… Νέα Υόρκη!
Η σκηνή είναι η καθαρά
ελληνικού τύπου εκδοχή αυτού που αργότερα ζωγραφίστηκε με ιδιαίτερη δημοφιλία σε
ετρουσκικούς τάφους, συχνά από τους ίδιους Έλληνες «μετανάστες» στην ιταλική
χερσόνησο καλλιτέχνες.
Εικονίζει 4 καλεσμένους ανά δύο, ο ένας νεότερος και ο άλλος γενειοφόρος, που παρευρίσκονται σε ένα
συμπόσιο, ξαπλωμένοι σε κλίνες, τυλιγμένοι με στολισμένες κάπες, που αφήνουν το
σώμα ακάλυπτο. Στο εμπρός μέρος κάθε κλίνης, εικονίζεται ένα υποπόδιον (suppedaneum), και υπάρχει
ένα τραπέζι φορτωμένο με τρόφιμα και δοχεία. Στο βάθος υπάρχουν δύο έγχορδα
(4χορδο και 5χορδο) μουσικά όργανα και δύο ταινίες ή κεφαλόδεσμοι!
 |
| Η κρίσις του Πάριδος. |
Στην πίσω σκηνή, ως φόντο
στον κόσμο του ανθρώπου, υπάρχει ο μύθος και ο κόσμος των θεών, με την κρίση
του Πάριδος, που απεικονίζει τρεις πλούσια ντυμένες, αν και μη διακριτές θεές, των
οποίων προηγείται ο Ερμής (με πέτασο) και τις περιμένει ο γενειοφόρος Πάρις
(παρόμοια φιγούρα ανδρός ολοκληρώνει την πομπή).
Από κάτω υπάρχει μια ζωφόρος
από ζώα, με πάνθηρες και αίγες που βοσκούν.
Στον λαιμό μαίανδρος. Και κάτω από αυτόν αμετάφραστο σχέδιο...
Ευρέθη στο Vulci. Βαμμένο
κεραμικό, ύψους 38,1 εκατ. διαμέτρου 16,4 εκατ. και διαμέτρου βάσης 13,7 εκατ.
Παλαιότερα ανήκε στην συλλογή Giacinto Guglielmi! Τώρα στο Μουσείο του Βατικανού (αρ. 39515). Πώς, πότε και γιατί, άγνωστον...
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
5.5.2019.
- Beazley J. D. «Attic Black-figure Vase-painters», Οξφόρδη 1956, σελ. 83-84.
- Boardman J. «Schwarzfigurige Vasen aus Athen. Ein Handbuch», εκδ. von Zabern, Μάιντς / Mainz, 1977 (στο «Kulturgeschichte der Antiken Welt», vol 1). Του ιδίου: Boardman J. «Les vases athéniens à figures noires (en francés)», εκδ. Thames & Hudson, Παρίσι, 1996.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Βλ. Richter Gis. M. A. «Kouroi, Archaic Greek Youths. A Study of the Development of the Kouros Type in Greek Sculpture», εκδ. Phaidon, Λονδίνο, 1960.
Wünsche R. «Glyptothek, Munich: Masterpieces of Greek and Roman Sculpture», εκδ. C. H. Beck, 2007.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook