Έθαβαν τα παιδιά δίπλα στο Ωδείο, σε αρχαία ελληνική πόλη Ροδίων - Σαμίων!.. - του Γ. Λεκάκη

Έθαβαν τα παιδιά δίπλα στο Ωδείο,

σε αρχαία ελληνική πόλη

Ροδίων - Σαμίων!..

Του Γιώργου Λεκάκη

Η αρχαία ελληνική πόλις Κελενδερίς (> Kelenderis / Celenderis > τουρκ. παραφρασμένα… Gilindere), στην Τραχεία Κιλικία, ιδρύθηκε από τον Σάνδοκο ή Σάνδακο / Σάντοκο ή Σάντακο. Λένε κατά την 2η χιλιετία π.Χ. αλλά μάλλον πολύ αρχαιότερα. Αυτός ήταν υιός του Αστυνόου (υιού του Φαέθοντα της Ρόδου, άρα δισεγγονός του Ηλίου - άλλωστε το λέει και το όνομά του "Σαν + τόκος" < Ζαν δωρ. < Ζευς Ήλιος), ο οποίος από την ελληνική επαρχία της Συρίας μετοίκησε στην Κιλικία. Νυμφεύθηκε την Φαρνάκη, κόρη του βασιλιά των Υριέων Βοιωτών, Μεγάσσαρου - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Γ. Λεκάκης ¨Οι 88 αρχαίες πόλεις της Βοιωτίας". Απέκτησαν, με την συνδρομή του Απόλλωνος, τον Κινύρα, τον μετέπειτα βασιλιά της Κύπρου.[1] Ο Σάνδακος αργότερα λατρεύθηκε ως θεός στην Λυδία, με το παραφρασμένο του όνομα Σάνδα / Σάντα / Σανών / Σαντών / Sandon > από την δωρική λέξη για τον Ήλιο, Ζαν > Σαν > Sun, ετυμολογείται και ο... άγιος > santa, saint, κλπ. = ο ηλικαός.

Η κατοίκηση της αρχαίας ελληνικής πόλεως έγινε από Ίωνες, αποίκους από την Σάμο[2], κατά τον 8^ο αι. π.Χ. Επιβεβαιώνεται και από αγγεία «ανατολικοελληνικού τύπου», που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές.

Παλαιότερα κάποιοι επιστήμονες έλεγαν πως η πόλις είναι «φοινικικό ίδρυμα», ωστόσο, αυτό δεν επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά ευρήματα…

Ευρίσκεται 46 χλμ. δυτικά του Ανεμούριου (τουρκ. Anamur), στο κέντρο μιας περιοχής γνωστής από τον Πλίνιο[3] ως Κελενδερίτις.

Ως λιμάνι Κιρσού / Kirshu, των Πυρινδών / Pirindu, τον 6^ο αιώνα π.Χ., καταλήφθηκε πρώτα από τους Βαβυλώνιους και στη συνέχεια από τους Πέρσες. Η περσική κυριαρχία, διήρκεσε από το 547 π.Χ. έως το 330 π.Χ.. Αλλά η πόλις διατήρησε την εμπορική της ανεξαρτησία.

Τον 5^ο αιώνα π.Χ. η πόλις ήταν μέλος της Αττικής / Αθηναϊκής Συμμαχίας της Δήλου (460 - 454 π.Χ.). Η σημασία της ήταν στο λιμάνι της, το οποίο βρισκόταν σε σημαντικούς θαλάσσιους δρόμους της Ανατολίας και πρόσφερε επίσης την συντομότερη σύνδεση από την ηπειρωτική Μικρά Ασία με την Κύπρο!

Η Κελενδερίς δημιούργησε στενές σχέσεις με την μακεδονική Πτολεμαϊκή Δυναστεία της Αιγύπτου, μετά τον Μέγα Αλέξανδρο, και συνέχισε την ύπαρξή της ως ανεξάρτητη πόλη-κράτος μέχρι το 100 π.Χ.

Στα ρωμαϊκά χρόνια το λιμάνι έγινε πολύ μικρό και έχασε την σημασία του.

Η νομισματοκοπία της από τον 5^ο αι. (στα περσικά πρότυπα) εικονίζει γυμνό ιππέα με μαστίγιο, αίγα γονατιστή, τράγο, γοργόνειο, κεφαλή της θεάς Αθηνάς, τον Απόλλωνα, την Δήμητρα, τον Ποσειδώνα, τον Διόνυσο βρέφος, τους Κορυβάντες, τον Πήγασο, αστράγαλο, άλογο, κεφάλι γενειοφόρου Ηρακλή, στεφανωμένο κεφάλι ήρωα, πύργο της πόλης, τον Αντίοχο Δ' της Κομμαγηνής, τον Δομιτιανό, τον Τραϊανό Δέκιο, κλπ. Σημειώνοντας, στα ελληνικά φυσικά: ΚΕΛ, ΚΕΛΕΝ, ΚΕΛΕΝΔΕΡΙΤΙΚΟΝ, ΚΕ, ΚΕΛΕΝΔΕΡΙΤΩΝ, ΚЄΛЄΝΔЄΡΙΤΩΝ…

Ο τόπος κατοικείται αδιάκοπα και από τους βυζαντινούς χρόνους και μέχρι σήμερα. Στους βυζαντινούς χρόνους, ήταν έδρα επισκόπου!

Σήμερα σώζονται υπολείμματα ιαματικών λουτρών[4], μια μεγάλη, αλλά πολύ κατεστραμμένη νεκρόπολη, ένα μη ανασκαμμένο θέατρο και υπολείμματα δεξαμενών / στερνών σε διάφορα σημεία της πόλεως με κανάλια που μεταφέρουν νερό, και οχυρωματικά τείχη. Όλα τα ορατά ερείπια είναι ρωμαϊκής ή μεταγενέστερης εποχής. Στην ανατολική νεκρόπολη υπάρχει καλοδιατηρημένος σκεπαστός τάφος με πυραμιδοειδή στέγη (Dörtayak) του 2^ου / 3^ου  αι. Και όμορφοι, αλλά πολύ κατεστραμμένοι λαξευμένοι στον βράχο αρχαίοι τάφοι, στο Duruhan, 9,6 χλμ. Β. της πόλεως.

Από τις δε καταγεγραμμένες επιγραφές της, όλες σχεδόν ταφικές, του 2^ου και 3^ου αι., δεν φαίνεται σήμερα τώρα ούτε μία…

Είτα, η ζηλευτή πόλις ετέθη υπό την κυριαρχία του ελληνικού Βασιλείου της Κομμαγηνής Συρίας, για σύντομο χρονικό διάστημα, τον 1^ο αιώνα μ.Χ. Έγινε ημιανεξάρτητη πόλη της Κιλικίας, επί Βεσπασιανού, υπό την κυριαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ετέθη υπό την κατοχή της Παρθικής Αυτοκρατορίας (275 μ.Χ.). Ξανα-αναπτύσσεται από τον 4^ο αιώνα. Αλλά οι αραβικές επιθέσεις του 6^ου και 7^ου αιώνα, την ξανα-συρρίκνωσαν. Έπεσε στην κυριαρχία της δυναστείας των Σελτζούκων και των Καραμανιδών (13^ος - 15^ος αι.), και εν τέλει περιήλθε στην κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στα τέλη του 15^ου αιώνος… και παρήκμασε…

Το αρχαίο ωδείο της Κελενδερίδος, όπου βρέθηκαν 150 τάφοι παιδιών!
Για να ακούν μουσική και μετά θάνατον!!!

Πρόσφατες ανασκαφές λοιπόν, στην αρχαία ελληνική Κελενδερίς, που βρίσκεται στις ακτές του Αιγαίου της Ανατολίας, αποκάλυψαν έναν τάφο ενός παιδιού και έναν βιομηχανικό φούρνο. Ο φούρνος χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή κεραμιδιών και τεκμηριώνει την εμπορική / βιομηχανική παραγωγή. Ο φούρνος είναι 1.300 ετών.

Μέσα στον φούρνο και γύρω του ευρέθησαν σπασμένα κεραμίδια στέγης, που χρονολογούνται στον 7^ο αιώνα, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο κ. Mahmut Aydin. Τα λείψανα του παιδιού ανακαλύφθηκαν σε περιοχή κοντά στο αρχαίο Ωδείο της πόλεως. Ένα μέρος του Ωδείου χρησιμοποιήθηκε ως χώρος ταφής για παιδιά!

«Έχουμε ανακαλύψει, στο παρελθόν, σχεδόν 150 τάφους εδώ, αλλά κανείς από αυτούς δεν είχε κτερίσματα», είπε ο κ. Aydin. «Σε αυτόν, ανακαλύψαμε 4 συμπαγή υάλινα βραχιόλια στο χέρι, δώρα, ρούχα και ένα ξύλινο φέρετρο, μια επιγραφή σε ένα κεραμικό κομμάτι και ένα κύπελλο», πρόσθεσε. Στην περιοχή έχουν βρεθεί τάφοι και άλλων παιδιών και νηπίων. Ο κ. Aydin εκτιμά ότι αυτοί οι τάφοι χρονολογούνται στην μεσαιωνική περίοδο, αλλά η διαδικασία χρονολόγησης των λειψάνων δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Λόγω της θέσεως της πόλεως, πολλοί Ευρωπαίοι «ταξειδιώτες» την επισκέφθηκαν και την περιέγραψα ήδη από τον 18^ο αιώνα. Όπως ο Άγγλος ερασιτέχνης αρχαιολόγος William Martin Leake, ο Βρετανός καπετάνιος Francis Beaufort (ο οποίος σχεδίασε έναν χάρτη των ερειπίων της), ο Γάλλος ανατολιστής Victor Langlois και ο Louis Duchesne (ο οποίος συνέλεξε πρώτος τις επιγραφές της), κ.ά. Και τον 20ό αιώνα, μεταξύ άλλων, η Freya Madeline Stark.

Το 1986 ο Levent Zoroğlu (του Selçuk Üniversitesi Ικονίου) εξεκίνησε ανασκαφές σε συνεργασία με το Μουσείο Anamur. Τα ευρήματα από τις ανασκαφές εκτίθενται στο Anamur και στο Μουσείο Karaman. Οι ανασκαφες συνεχίζονται 12 μήνες τον χρόνο!

Η αρχαία ελληνική πόλις ευρίσκεται σήμερα δίπλα σε ένα αλιευτικό καταφύγιο στην περιοχή Aydıncık (πρώην Gilindere) στον αυτοκινητόδρομο Μυρσίνης-Αττάλειας.

ΠΗΓΗ: «Child grave with bracelets and gifts found in ancient city», εφημ. Hurriyet Daily News, 24.6.2022. Γ. Λεκάκης «Η άγνωστη Μικρά Ασία». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.6.2022.

- Long G. «Celenderis» στο William Smith «Dictionary of Greek and Roman Geography», Λονδίνο, 1854.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Βλ. Απολλόδ. 3/14.3, 3/15.3, λεξ. ΣΟΥΔΑΣ, Ησυχ.

[2] Βλ. Πομπώνιος Μέλας «Χωρογραφ.», 1.68.

[3] HN 5.92.

[4] η διάσημη πηγή της πόλης, ευρίσκεται 1,6 χλμ. δυτικά της και σήμερα λέγεται Soğuk Su.

παιδια Ωδειο, αρχαια ελληνικη πολη Σαμος πολις Κελενδερις Kelenderis / Celenderis τουρκικα παραφρασμενα Γκιλιντερε Gilindere, τραχια Τραχεια Κιλικια, Σανδοκος Σανδακος 2η χιλιετια πΧ 4.000 2.800 χρονια πριν Αστυνοος φαεθων Φαεθοντας, δισεγγονος Ηλιος επαρχια Συρια Φαρνακη, βασιλιας Υριεις Βοιωτοι Μεγασσαρος Απολλωνας, απολλων Κινυρας, Κυπρος λατρεια θεος Λυδια, Σανδα / Σαντα / Σανδων / Σαντων / Sandon Ιωνες, αποικος 8ος αιωνας αγγειο ανατολικοελληνικος τυπος ανασκαφες φοινικες αρχαιολογια ευρηματα Αναμουρ Anamur, Πλινιος Κελενδεριτις Ανεμουριο Ανεμωριο Ανεμωρειο Ανεμοριον λιμανι Κιρσου / κιρσος Kirshu, Πυρινδες / Pirindu, 6ος Βαβυλωνιοι Περσες περσια 547 330 εμποριο ανεξαρτησια 5ος Αττικη / Αθηναικη Συμμαχια Δηλος δηλιακη 460 - 454 Ανατολια Μικρα Ασια ροδος, μακεδονικη Πτολεμαικη Δυναστεια Αιγυπτος, Μεγας Αλεξανδρος, ανεξαρτητη πολη κρατος 100 ρωμαικα χρονια νομισματοκοπια περσικα προτυπα γυμνος ιππεας μαστιγιο, αιγα γονατιστη, τραγος, γοργονειο, κεφαλη θεα Αθηνα θεα Δημητρα, θεος Ποσειδωνας, ποσειδων Διονυσος βρεφος, Κορυβαντες, Πηγασος, αστραγαλος, αλογο, κεφαλι γενειοφορος Ηρακλης, στεφανι ηρωας, πυργος Αντιοχος Δ Κομμαγηνη Δομιτιανος, Τραιανος Δεκιος, ελληνικα ΚΕΛ, ΚΕΛΕΝ, ΚΕΛΕΝΔΕΡΙΤΙΚΟΝ, ΚΕ, ΚΕΛΕΝΔΕΡΙΤΩΝ, ΚΕΛΕΝΔΕΡΙΤΩΝ βυζαντιο επισκοπος ιαματικα λουτρα νεκροπολη, θεατρο δεξαμενη / στερνα καναλι νερο οχυρωματικα τειχη ρωμαικη εποχη νεκροπολις ταφος πυραμιδοειδης στεγη πυραμιδα Ντορταγιακ Dörtayak 2ος / 3ος λαξευμενος βραχος Ντουρουχαν Duruhan, Δουρουχαν Ντουρουχανη Δουρουχανη επιγραφη ταφικη ελληνικο Βασιλειο 1ος αιωνας μΧ ημιανεξαρτητη αυτοκρατορας Βεσπασιανος Αυτοκρατορια Παρθικη παρθοι 275 4ος αραβες 6ος και 7ος δυναστεια Σελτζουκοι Καραμανιδες 13ος - 15ος Οθωμανικη ανασκαφη Αιγαιο παιδιου βιομηχανικος φουρνος κεραμιδι κεραμιδια στεγη 7ος αρχαιολογος λειψανα παιδι Ωδειο ταφη παιδια κτερισματα υαλινο βραχιολι χερι, υαλι, γυαλι, δωρο, ρουχο ξυλινο φερετρο, κεραμικο κυπελλο νηπιο νηπια μεσαιωνας Ευρωπαιοι ταξειδιωτης 18ος αγγλος ερασιτεχνης William Martin Leake, Ληκ Λικ, Βρετανος καπετανιος Francis Beaufort Μποφορτ, Μπωφορτ χαρτης Γαλλος ανατολιστης Victor Langlois Λανγκλουα Louis Duchesne Ντουσεσν 20ος σταρκ Freya Madeline Stark 1986 Ικονιο Μουσειο καραμαν αλιευτικο καταφυγιο αιντιντσικ Aydıncık μερσινα Μυρσινη Ατταλεια Child grave bracelets gifts Απολλοδωρος λεξικο ΣΟΥΔΑΣ, Ησυχιος Πομπωνιος Μελας Χωρογραφια πηγη Soğuk Soguk Su Σοτζουκ Σου σογιουκ Σανδοκος Σανδακος / Σαντοκος Σαντακος Ροδιοι ονομα τοκος του Σαν Ζαν δωρικα διας Ζευς Υριευς Βοιωτια Μεγασαρος δωρικη λεξη Σαν, ετυμολογια αγιος μουσικη μετα θανατον

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ