Του Γιώργου Λεκάκη
Μια ανάλυση της χημικής σύνθεσης
δειγμάτων κολλαγόνου που ελήφθησαν από 11 άτομα, των οποίων τα λείψανα
ανακαλύφθηκαν στο El Collado, ένα μεσολιθικό νεκροταφείο στην Βαλένθια[1] της Ισπανίας,
δείχνει ότι αυτοί οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες μπορεί να έχει φάει περισσότερα
ψάρια από την Μεσόγειο Θάλασσα από ό,τι επίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες.
Η κ. Fontanals-Coll και οι
συνεργάτες της διαπίστωσαν, ωστόσο, ότι οι παράκτιοι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες,
που θάφτηκαν στο El Collado, πριν 9.500 - 8.500 χρόνια, έτρωγαν άφθονα θαλάσσια
τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων υφάλμυρων ψαριών και οστράκων. «Αυτά τα ευρήματα
έχουν επιπτώσεις στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο επικράτησε η γεωργία, η
οποία σάρωσε την Μεσόγειο την επόμενη νεολιθική περίοδο», κατέληξε.
Άρα η βορειοδυτική ακτή της λεκάνης της Μεσογείου θα μπορούσε να υποστηρίξει οικονομίες προσανατολισμένες στην θάλασσα, κατά την διάρκεια του Πρώιμου Ολόκαινου.
Η τοποθεσία El Collado
Το El Collado βρίσκεται στην
Oliva[2] (περίπου
7 χλμ. από την σύγχρονη μεσογειακή ακτογραμμή στον Κόλπο της Βαλένθια, στην
Ισπανία). Είναι μια υπαίθρια τοποθεσία στην πλαγιά ενός λόφου, προστατευμένη
από ασβεστολιθικό βράχο, περίπου 10 μ. επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Κατά την Μεσολιθική εποχή, η πεδιάδα γύρω από την τοποθεσία αποτελούνταν από
παράκτιους βάλτους, έλη γλυκού νερού και υφάλμυρους βιοτόπους λιμνοθάλασσας,
μετά από μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας, πριν από περίπου 8.300 χρόνια, φτάνοντας
το μέγιστο πριν από 6.130 χρόνια.
Οι ανασκαφές στα τέλη της
δεκαετίας του 1980 απεκάλυψαν συνολικά 14 τάφους (COLL 1–14), 13 από τους
οποίους ήταν πρωτογενείς ταφές που αποδίδονται στην Μεσολιθική περίοδο. Μια
δευτερεύουσα ταφή (COLL 9) περιείχε μόνον ένα κρανίο και ένα απομονωμένο κρανίο
ανακτήθηκε επίσης κοντά στην ταφή 12 (COLL 12).
Οι χρονολογήσεις AMS 10 από
τα άτομα έδειξαν ότι η τοποθεσία καταλήφθηκε, πιθανώς σε φάσεις, πριν 9.500 - 8.500 χρόνια, καθιστώντας την ένα από τα αρχαιότερα γνωστά νεκροταφεία
στην Ιβηρική Χερσόνησο. Επί πλέον, το νεκροταφείο συνδέεται σαφώς με μια
τοποθεσία κατοίκησης που αποτελείται από ένα σημαντικό μεικτό θαλάσσιο-χερσαίο χώρο,
με λίθινα εργαλεία και άλλα υπολείμματα πανίδας, συμπεριλαμβανομένου ενός
συνόλου ψαριών που κυριαρχείται από την τσιπούρα (Sparus aurata).
Στο El Collado ευρέθησαν διάφορα
οδοντωτά εργαλεία Μεσολιθικής εποχής. Η ανάλυση αυτών των εργαλείων δείχνει ότι
χρησιμοποιήθηκαν σε βιοτεχνικές δραστηριότητες, που περιελάμβαναν εργασία με
ξύλο και κόκκαλο. Κατασκευάζονταν κυρίως από πυριτόλιθο.(*)
ΠΗΓΗ: M. Fontanals-Coll et al «Stable isotope analyses of amino acids reveal the importance of aquatic resources to Mediterranean coastal hunter–gatherers», https://doi.org/10.1098/rspb.2022.1330 Πανεπιστήμιο του Γιορκ, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 22.2.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 23.2.2023.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- (*) Gibaja J. et al «Approaching subsistence activities in the Mesolithic by means of lithic tools: The case of El Collado site (Oliva, Eastern Iberia)», στο Journal of Archaeological Science, Reports. 18, 1026–1035, doi:10.1016/j.jasrep.2017.11.020, 2017.
Abstract
Determining the degree to which humans relied on coastal resources in
the past is key for understanding long-term social and economic development, as
well as for assessing human health and anthropogenic impacts on the
environment. Prehistoric hunter–gatherers are often assumed to have heavily
exploited aquatic resources, especially those living in regions of high marine
productivity. For the Mediterranean, this view has been challenged, partly by
the application of stable isotope analysis of skeletal remains which has shown
more varied coastal hunter–gatherer diets than in other regions, perhaps due to
its lower productivity. By undertaking a more specific analysis of amino acids
from bone collagen of 11 individuals from one of the oldest and best-known
Mesolithic cemeteries in the Mediterranean, at El Collado, Valencia, we show
that high levels of aquatic protein consumption were achieved. By measuring
both carbon and nitrogen in amino acids, we conclude that some of the El
Collado humans relied heavily on local lagoonal fish and possibly shellfish,
rather than open marine species. By contrast to previous suggestions, this
study demonstrates that the north-western coast of the Mediterranean basin
could support maritime-oriented economies during the Early Holocene.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Valentia, Valencia, στον 39ο παράλληλο.
[2] Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης εγκατάστασης, που έχουν
βρεθεί στην Oliva, χρονολογούνται από την Μέση Παλαιολιθική. Προέρχονται από
την Cova Foradada. Σε αυτήν έχουν βρεθεί και υλικά από την Ανώτερη Παλαιολιθική
και την Εποχή του Χαλκού. Πόλεις όπως στο Almuixich και το Pic dels Corbs
εμφανίσθηκαν στην Εποχή του Χαλκού. Η πόλη του Castellar ξεχωρίζει πάνω από όλα,
ήδη από την Ιβηρική περίοδο. Έχει βρεθεί επίσης ένας μεγάλος αριθμός λειψάνων
και επιγραφών ρωμαϊκών χρόνων.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook