Του Γιώργου Λεκάκη
Ενδείξεις για την κατάποση
παραισθησιογόνων ναρκωτικών έχουν εντοπιστεί σε ένα δείγμα ανθρώπινης τρίχας,
3.000 χρόνων[1], που
ανακαλύφθηκε σε ένα ξύλινο κουτί στο σπήλαιο Es Càrritx, το οποίο ευρίσκεται
στο νησί Μενόρκα των Γυμνησίων / Βαλλεαρίδων Νήσων, της Δυτικής Μεσογείου
στην νυν επικράτεια της Ισπανίας.
Η αρχαιολόγος El. Guerra-Doce
(του Πανεπιστημίου του Valladolid) είπε ότι περισσότεροι από 200 τάφοι, που
χρονολογούνται από 3.600 έως 2.800 χρόνων, έχουν βρεθεί σε έναν θάλαμο, στην
είσοδο αυτού του σπηλαίου! Ήταν λοιπόν ένα ταφικό και λατρευτικό σπήλαιο της
Εποχής του Χαλκού.
Οι τρίχες σε μερικά από αυτά τα λείψανα είχαν βαφτεί με ένα κοκκινωπό χρώμα, και οι κλειδαριές των κουτιών είχαν κοπεί και τοποθετηθεί τελετουργικά σε δοχεία που είχαν αφεθεί κοντά σε μερικούς από τους τάφους. Το ξύλινο δοχείο που περιείχε το δείγμα μαλλιών, που χρησιμοποιήθηκε στην μελέτη, ήταν ένα από τα έξι που ανακτήθηκαν από έναν εσωτερικό θάλαμο του σπηλαίου, όπου βρέθηκαν επίσης μια ξύλινη χτένα και άλλα αντικείμενα. Το δείγμα μαλλιών που βρέθηκε στο κουτί, μπορεί να προέρχεται από περισσότερα από ένα άτομα, εξήγησε η κ. Guerra-Doce.
Ήταν, λοιπόν, μια μοναδική ταφική
τελετή!
Η ανάλυση εντόπισε τρεις αλκαλοειδείς ψυχοδραστικές φυτικές ουσίες που είχαν καταποθεί κατά την διάρκεια ενός έτους. Δύο από αυτές τις ουσίες, η ατροπίνη και η σκοπολαμίνη, θα μπορούσαν να προκαλέσουν στον σύγχρονο άνθρωπο:
- αποπροσανατολισμό,
- παραισθήσεις
και
- αλλοιωμένες φυσικές αισθήσεις.
Τα στοιχεία της εφεδρίνης που βρέθηκαν επίσης σε αυτά τα
μαλλιά θα μπορούσαν να έχουν ενισχύσει την ενέργεια και την εγρήγορση.
Σ.σ: Το μέγα ερώτημα είναι τι προκαλούσαν - αν προκαλούσαν - στον τότε άνθρωπο...
Η κ. Guerra-Doce και οι
συνεργάτες της προτείνουν ότι οι λεγόμενοι «σαμάνοι» θα ήξεραν πώς να
χειρίζονται και να καταναλώνουν αυτές τις φυτικές ουσίες με ασφάλεια.
Για την ανάλυση χρησιμοποιήθηκε
Υγρή Χρωματογραφία Ultra-High-Performance Liquid Chromatography-High Resolution Mass Spectrometry (UHPLC-HRMS).
Αυτά τα αποτελέσματα
επιβεβαιώνουν την χρήση διαφορετικών φυτών, που φέρουν αλκαλοειδή, από τις
τοπικές κοινότητες αυτού του νησιού της Δυτικής Μεσογείου, μέχρι τις αρχές της 1ης
χιλιετίας π.Χ.
ΠΗΓΗ: E. Guerra-Doce, et al «Direct evidence of the use of multiple drugs in Bronze Age Menorca (Western Mediterranean) from human hair analysis», Nature / Scientific Reports, volume 13, αρ. 4782 (2023), 6.4. 2023. Και: Br. Bower «Hair analysis reveals Europe’s oldest physical evidence of drug use - Mediterranean cave clues show that islanders ingested mind-bending plants around 3,000 years ago», Science News, 6.4.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.4.2023.
Abstract
Human hair dated to Late Prehistory is exceedingly rare in the Western
Mediterranean. Archaeological excavations in the Bronze Age burial and cult
cave of Es Càrritx, in Menorca (Balearic Islands) provided some human hair
strands involved in a singular funerary rite. This finding offered the
opportunity to explore the possible use of drug plants by Late Bronze Age
people. Here we show the results of the chemical analyses of a sample of such
hair using Ultra-High-Performance Liquid Chromatography-High Resolution Mass
Spectrometry (UHPLC-HRMS). The alkaloids ephedrine, atropine and scopolamine
were detected, and their concentrations estimated. These results confirm the
use of different alkaloid-bearing plants by local communities of this Western
Mediterranean island by the beginning of the first millennium cal BCE.
[1] Υπενθυμίζω μελέτη του 2005 που βρήκε χημικά σημάδια μάσησης φύλλων κόκας στα μαλλιά δύο ανθρώπινων μούμιων, στην Χιλή, που επίσης χρονολογούνται πριν από περίπου 3.000 χρόνια.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook