Παλαιολιθικό «πέτρινο αλώνι» στην Λειβαθώ Κεφαλονιάς – Σχέση με Κρήτες-Λάκωνες, η Παναγιά του...Δία και οι Μινύες που έγιναν…άη Μηνάς! - του Γ. Λεκάκη

Παλαιολιθικό «πέτρινο αλώνι»

στην Λειβαθώ Κεφαλονιάς

Σχέση με Κρήτες-Λάκωνες,

η Παναγιά του... Δία

και οι Μινύες που έγιναν…άη Μηνάς…

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Κεφαλονιά έχει κατοίκηση τουλάχιστον 100.000 χρόνων. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ.

Το μαρτυρούν τα πανάρχαια τοπωνύμιά της:

- Ηράκλειο (μνήμη περάσματος του Ηρακλή από την περιοχή και εγκατάστασης Κρητικών[*] > νυν Αράκλι - όπως και στην Ιθάκη "το μενίρ του Αρακλη"),

        - Κεραμειές,

        - Κρανιά (< η Κράνη),

        - Λακήθρα(*),

        - Λειβαθώ(**),

        - Μελισσάνη,

        - Μηνιές(***) (κρητομινωίτικη[*] ή μινυακή αποικία), 

        - Ξι (κρητικό[*] τοπωνύμιο), 

        - Παλική (< αρχαία πόλις Πάλη), 

        - Σάμε (επίσης κρητικό[*] τοπωνύμιο), 

        - Φάλαρη, 

        - Φανιές, κ.ά.

(**) Στις Άμμες(***) της Λιβαθούς / Λειβαθούς της νήσου Κεφαλονιάς, στον 38^ο παράλληλο [38.103252N 20.511541E], σώζεται πανάρχαιο κυκλικό «αλώνι» - μεγαλιθικός πετρόκυκλος - διαμέτρου 3,7 μ. Στην ίδια τοποθεσία, βρίσκονται – και βρίσκει κανείς, ακόμη και σήμερα, ακόμη και επιφανειακά - πολλά λίθινα εργαλεία, από την Μέση Παλαιολιθική έως την Ύστερη Νεολιθική εποχή… Η τοποθεσία είναι πολύ κοντά στο αεροδρόμιο(4*) της νήσου και επιβεβαιώνονται όσοι έλεγαν πως η κατασκευή του κατέστρεψε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του νησιού…

Ο Έλλην αρχαιολόγος και καθηγητής Παναγής Καββαδίας (1850 - 1928) το 1889 ανακάλυψε μυκηναϊκούς θαλαμοειδείς τάφους και θραύσματα μυκηναϊκών αγγείων στην Λειβαθώ, κοντά στο χωριό Μαζαρακάτα, τα οποία αποτέλεσαν την πρώτη απόδειξη της παρουσίας μυκηναϊκού πολιτισμού στο νησί, αλλά όχι ομηρικής εποχής. Το 1899 έκανε εκ νέου ανασκαφές στο Σάμε και στην Λειβαθώ, δαπάναις του A. Goekoop[2], και βρήκε περισσότερες κατασκευές στο Σάμε - αλλά καμμία που να προϋπήρχε της κλασσικής περιόδου. Πραγματοποίησε περαιτέρω ανασκαφικές εργασίες στο νησί το 1908 – 1909 και 1913, όταν ανακάλυψε δύο μικρούς μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους στα Κοκολάτα.

Από την Λειβαθώ κατάγεται η οικογένεια Μονοκρούσου - Λιβαδά. Το χωριό χωρίζεται σήμερα σε δυο οικισμούς: Την Άνω και την Κάτω Λειβαθώ. Διέθετε και Φιλαρμονική Σχολή με αρχιμουσικό και μουσικοσυνθέτη τον Κωνσταντίνο Καγγελάρη (1878-1923).[1]

(*) Στην δε Λακήθρα[**] Λειβαθούς, υπάρχουν μυκηναϊκοί τάφοι, πολύ κοντά στον «Βράχο του λόρδου Βύρωνα». Έχουν ανασκαφεί 4 θαλαμωτοί τάφοι και ευρέθησαν με πλούσια κτερίσματα, όπως χρυσά κοσμήματα, εξαρτήματα από περιδέραια και πάρα πολλά αγγεία, κυρίως κρατήρες. Απέναντι, θέα το μικρονήσι του Δία [συνώνυμο υπάρχει και στο Ηράκλειο Κρήτης, που δυστυχώς από ξεπεσμό το λένε... Ντία][*], με το εκκλησάκι της Παναγίας του Διός - της Διώτισσας(!!!) - και το νησί της Ζακύνθου…

Στον Καμπανά Λειβαθούς, ευρέθη αρχαίο νεκροταφείο. Το έτος 1912 η Αρχαιολογική Εταιρεία στο πλαίσιο των ερευνών της στην Κεφαλονιά[2], διεξήγαγε ανασκαφή στην εν λόγω θέση, όπου ανακαλύφθηκε συστάδα περίπου 30 τάφων, λαξευμένων στον βράχο, φέρνοντας στο φως αρκετά κεραμικά και άλλα ευρήματα. Ευρέθησαν κτερίσματα, όπως υάλινα αγγεία και λύχνοι, δύο χάλκινα νομίσματα, εκ των οποίων ένα με παράσταση Πηγάσου στον εμπροσθότυπο από την Κόρινθο, καθώς και πυραμιδοειδή σταθμά.[3]

(***) Κοντά στον όρμο των Μινυών > Μηνιών, κάτω ερειπωμένο εκκλησίδιο [που από ξεπεσμό λέγεται]... του αγίου Μηνά(!!!) - όπως και στην Κρήτη ο Μίνως, από ξεπεσμό έγινε Μηνάς, Μάνος, κλπ. - ανασκάφηκε το 1912, από την Αρχαιολογική Εταιρεία, δωρικός[**] ναός - σώζονται μόνον ταπεινά πήλινα τμήματα της ανωδομής, του 6^ου π.Χ. αιώνα. Είναι το μοναδικό δείγμα πρώιμης αρχαϊκής αρχιτεκτονικής του νησιού! Και αυτή η αρχαία θέση έχει υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις, λόγω κατασκευής του αερολιμένα(4*), που είχε ολέθριες επιπτώσεις στον ανασκαφέντα χώρο. Διεσώθη μόνον… τμήμα της σίμης του στο Μουσείο Αργοστολίου! Ήρθε στο φως, μεγάλο μέρος των θεμελιώσεων της ανατολικής και δυτικής πλευράς της κρηπίδος του ναού (διαστάσεων 15 x 9 μ.) από ορθογώνιους λίθους. Η νότια πλευρά είχε καταστραφεί. Στο εσωτερικό της κρηπίδας απεκαλύφθη τμήμα του στερεοβάτη (μήκους 3 μ.) με κατεύθυνση από βορρά προς νότον. Θραύσματα από σφονδύλους, που ήταν διασκορπισμένα στην περιοχή, προέρχονται από κίονες με 16 δωρικές ραβδώσεις, οι οποίοι πιθανότατα ανήκαν στον ναό. Ευρέθησαν επίπεδα πήλινα τμήματα της ανωδομής, με ανάγλυφες κεφαλές Μέδουσας και «πλοκαμοειδές εν χιαστώ» κόσμημα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο έφορος Πέτρος Καλλιγάς κατάφερε να ταυτίσει τα 6 από τα συνολικά 14 τεμάχια, που ήταν καταγεγραμμένα στο ευρετήριο του Μουσείου Αργοστολίου (τα υπόλοιπα χάθηκαν κατά τον σεισμό του 1953). Εξ αυτών ας σημειωθούν τμήμα σίμης με τριπλό πλοχμό επί δωρικής[**] ζώνης όρθιων φύλλων, καθώς και το αριστερό μέρος καλυπτήρα λακωνικού[**] τύπου με μετωπική παράσταση κεφαλής της Γοργούς, τα οποία αντιστοιχούν στις περιγραφές των Κυπαρίσση-Φιλαδελφέως. Τα πηλοπλαστικά ευρήματα, που προσεγγίζουν τεχνοτροπικά και ανήκουν στον ίδιο καλλιτεχνικό χώρο με εκείνα των αρχαϊκών ναών της Αρτέμιδος Γοργούς[4] στην μονή Αγίων Θεοδώρων Κερκύρας και Ήρας[5] (στο Mon Repos Κερκύρας), χρονολογούνται στις αρχές του 6^ου π.Χ. αιώνα. Τμήμα σίμης του 4^ου π.Χ. αιώνα, που βρίσκεται στο Μουσείο Αργοστολίου, με διακόσμηση εναλλασσόμενων ανθεμίων και ανθέων λωτού, ίσως προέρχεται από την ανασκαφή Κυπαρίσση-Φιλαδελφέως[6]. Η ευρεθείσα κεραμική είναι των «καλών Ελληνικών χρόνων».

Τέλος, το χωριό Σπαρτιά[**]της Λειβαθούς ελέγετο Σπαρτέα ή Σπαρτέως[7] – δείχνει καταγωγή Λακώνων από την Σπάρτη[**].

(***) Άμμες = οι άμμοι, η άμμος. Στην περιοχή υπάρχει πλήθος παραλιών με άμμο (Σβορωνάτα, Σαρλάτα, κ.α.). Αλλά με την λέξη «άμμες» (δωρ. και αιολ. > ιων. αντωνυμία ημείς, εμείς) ξεκινούσαν χορικοί λόγοι και αντίλογοι στην αρχαία Σπάρτη[**].[8]

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». Megalithic. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.5.2018.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Ήταν κουρέας, αλλά και ιδρυτής της Φιλαρμονικής των Απόρων Παίδων Αργοστολίου.

[2] Έγιναν δαπάναις του πλούσιου Ολλανδού ερασιτέχνη αρχαιολόγου και φιλαρχαίου Adriaan Goekoop (1859-1914), υπό την διεύθυνση του εφόρου Νικολάου Κυπαρίσση, συνδρομή του συμβούλου της Εταιρείας Αλεξάνδρου Φιλαδελφέως.

[3] Βλ. Κυπαρίσσης Ν. - Φιλαδελφεύς Α. «Ανασκαφαί εν Κεφαλληνία κατά το θέρος του έτους 1912», ΠΑΕ, 1912.

[4] Δωρικού ρυθμού του 6ου αιώνος (590 - 580 π.Χ.). Είχε διαστάσεις 48 Χ 22 μ., με 17 Χ 8 κίονες που δεν διασώζονται σήμερα! Ανακαλύφθηκε το 1822 από τον Άγγλο αξιωματικό Ουίτμορ, δίπλα στο Υλλαϊκό λιμάνι. Το μοναδικό λίθινο αέτωμα του ναού, που απεικονίζει την τερατόμορφη Μέδουσα Γοργώ (αδελφή των γοργόνων Σθενώς και Ευρυάλης), ευρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κερκύρας. Είναι το αρχαιότερο από τα μεγάλα λίθινα αετώματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης: Έχει μήκος 11,5 μ. και ύψος 4 μ. Ο ναός είχε τεράστιο βωμό. Κτίσθηκε από πορώδεις ασβεστόλιθους.

[5] Ναός του 7^ου αι. π.Χ.

[6] Βλ. Καλλιγάς, 1969.

[7] Βλ. «Πρακτικό Κτηματολογίου της Λατινικής Επισκοπής Κεφαλληνίας».

[8] Βλ. Πλούταρχος «Λυκούργος», 21.

Παλαιολιθικο πετρινο αλωνι Λειβαθω Κεφαλονιας αρχαιοι Κρητες Λακωνες, Παναγια του Δια Μινιες αη Μηνας Κεφαλονια Κεφαλλονια Κεφαληνια Κεφαλληνια κατοικηση 100.000 χρονια πριν παναρχαια τοπωνυμιο Ηρακλειο μνημη Ηρακλης Κρητικοι Αρακλι Κεραμειες, κεραμιες Κρανια Κρανη, Λακηθρα, Λιβαθω, Μελισσανη, Μηνιες κρητομινωιτικη κρητομινωικη μινυακη αποικια, Ξι κρητικο Παλικη αρχαια πολις πολη Παλη, Σαμε σαμη κρητη Φαλαρη, Φανιες, αμμες Λιβαθους / Λειβαθους νησος 38ος παραλληλος παναρχαιο κυκλικο μεγαλιθικος πετροκυκλος λιθινα εργαλεια, Μεση Παλαιολιθικη υστερη Νεολιθικη εποχη αεροδρομιο νησι αρχαιολογικος χωρος καταστροφη ελλην ελληνας αρχαιολογος καθηγητης Καββαδιας 1850 - 1928 1889 ανακαλυψη μυκηναικος θαλαμοειδης ταφος θραυσμα μυκηναικο αγγειο χωριο Μαζαρακατα, πολιτισμος ομηρικη 19ος αιωνας μΧ 1899 ανασκαφη γκεκοπ γκαικοπ γκεκουπ γκαικουπ Goekoop, κατασκευη κλασσικη περιοδος 1908 – 1909 1913, θολωτος ταφοι Κοκολατα οικογενεια Μονοκρουσος - Λιβαδας οικισμος ανω Κατω Φιλαρμονικη Σχολη αρχιμουσικος μουσικοσυνθετης Καγγελαρης Λακιθρα μυκηναικοι Βραχος του λορδου Βυρωνα λορδος Βυρωνας ανασκαφες κτερισμα χρυσο κοσμημα εξαρτημα περιδεραιο αγγεια, κρατηρας μικρονησι νησιδιο ντια ζευς Διας, εκκλησακι Παναγια του Διος - Διωτισσα Ζακυνθος Καμπανας αρχαιο νεκροταφειο 1912 Αρχαιολογικη Εταιρεια λαξευμενος βραχος, κεραμικο ευρημα κτερισματα, υαλινο αγγεια λυχνος χαλκινο νομισμα Πηγασος εμπροσθοτυπος Κορινθος, πυραμιδοειδη σταθμα ορμος των Μηνιων, ερειπιο μινιων εκκλησιδιο αγιου Μηνα αγιος Αρχαιολογια δωρικος ναος - πηλινο ανωδομη 6ος πΧ μοναδικο πρωιμη αρχαικη αρχιτεκτονικη αερολιμενας, σιμη Μουσειο Αργοστολιου θεμελιο κρηπιδα ορθογωνιος λιθος κρηπις στερεοβατης Θραυσματα σφονδυλος, κιονες 16 δωρικη ραβδωση, επιπεδο αναγλυφη κεφαλη Μεδουσα πλοκαμοειδες εν χιαστω πλοκαμι χιαστι κοσμημα 1970 εφορος Καλλιγας Αργοστολι σεισμος 1953 τριπλος πλοχμος δωρικη ζωνη δωριεις ορθιο φυλλο καλυπτηρας λακωνικος τυπος μετωπικη παρασταση κεφαλι Γοργω Κυπαρισσης Φιλαδελφεας πηλοπλαστικα ευηματα, τεχνοτροπια καλλιτεχνια Αρτεμιδος Γοργους ιερα μονη ιμ Αγιων Θεοδωρων Κερκυρας ηρας μον ρεπο Mon Repos Κερκυρα Αρτεμις θεα αρτεμη Γοργως αγιοι Θεοδωροι ηρα 4ος διακοσμηση εναλλασσομενα ανθεμια ανθεμιο ανθη λωτου, ανθος λωτος κεραμικη ελληνικοι χρονοι Σπαρτια Σπαρτεα Σπαρτεως καταγωγη Λακωνων λακωνια Σπαρτη αμμοι, αμμος παραλια Σβορωνατα, Σαρλατα, δωρικα αιολικα ιωνικα αντωνυμια ημεις, εμεις χορικος λογος αντιλογος Σπαρτη Ammes Livathous κουρεας, ιδρυτης Φιλαρμονικη των Απορων Παιδων Απορα Παιδια ολλανδια Ολλανδος ερασιτεχνης φιλαρχαιος Ανασκαφαι εν Κεφαλληνια δωρικος ρυθμος 590 580 κιονας 1822 αγγλος αξιωματικος Ουιτμορ, Υλλαικο λιμανι μοναδικο λιθινο αετωμα ναου τερας τερατομορφη Μεδουσα γοργονα Σθενω Ευρυαλη αρχαιοτερο ελληνικη τεχνη βωμος ποωδης ασβεστολιθος 7ος Πρακτικο Κτηματολογιο Λατινικήςη Επισκοπη Κεφαλληνια Πλουταρχος Λυκουργος Livatho μινως μινωας μανος πυραμιδοειδες Ιθακη μενιρ του Αρακλη αρακλης

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ