Αρχαία κεφαλή του Απόλλωνα ή του Μ. Αλεξάνδρου - Βρέθηκε στην Καμπανία Μεγάλης Ελλάδος! - του Γ. Λεκάκη

Αρχαία χάλκινη κεφαλή

του θεού Απόλλωνα

ή του Μ. Αλεξάνδρου

- Βρέθηκε στην Καμπανία Μεγάλης Ελλάδος!

Του Γιώργου Λεκάκη

Το Σαλέρνο[1] είναι σήμερα πόλη της Καμπανίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και δήμος της Ιταλίας, στον 40ό παράλληλο [40°40′44.50″N 14°45′23.90″E] στον μυχό του ομώνυμου κόλπου της Τυρρηνικής Θάλασσας.

Η περιοχή κατοικείται συνεχώς από τους προϊστορικούς χρόνους. Εδώ ανακαλύφθηκε μια νεολιθική μούμια! Αποικίσθηκε από τους ελληνικής καταγωγής Ετρούσκους, οι οποίοι ίδρυσαν την πόλη της Ίρνθης[2], τον 6^ο αιώνα π.Χ., πέρα από τον ποταμό Λείριο[3], στην σημερινή συνοικία της πόλεως Fratte di Salerno. Ήταν μέρος του πολιτικού μοντέλου (ομοσπονδία) Δωδεκάπολης Καμπανίας. Σημαντική βάση για το εμπόριο των Ετρούσκων με τις άλλες επίσης ελληνικές αποικίες της Ποσειδωνίας και της Ελέας.

Κατελήφθη από τους Σαμνίτες (5ος αιώνας π.Χ.) ως συνέπεια της Μάχης της Κύμης (474 π.Χ.) και ετέθη στην σφαίρα επιρροής των αρχαίων ελληνικών Συρακουσών Σικελίας. Οι Ρωμαίοι εμφανίζονται μόλις το 197 π.Χ.

Το πιο διάσημο αρχαίο εύρημα από το Σαλέρνο, είναι ο «ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ του ΣΑΛΕΡΝΟ». Πρόκειται για μια χάλκινη / μπρούτζινη κεφαλή του θεού Απόλλωνα, θεού του Φωτός για τους Έλληνες, που χρονολογείται στο πρώτο μισό του 1^ου αιώνα π.Χ. έως το 1^ο αιώνα μ.Χ.

Έχει ύψος 51 εκατ.

Ευρέθη στα ύδατα του Κόλπου του Σαλέρνο το 1930.

Εργαστηριακές αναλύσεις έδειξαν ότι ο μπρούτζος έχει ποσοστά:

        - χαλκού 81%,

        - μολύβδου 11%

και

        - κασσίτερου 5,5%.

Άρα σχετίζεται με κράματα της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής περιόδου. Διότι, η παρουσία χαλκού ήταν μεγαλύτερη στους αρχαιότερους μπρούτζους (έφθανε το 84 - 92%). Κατά την ρωμαϊκή εποχή, στα χάλκινα αγάλματα (μεγάλης κλίμακος), η περιεκτικότητα σε μόλυβδο έφτασε το 20% και του κασσίτερου το 10%.

Ήταν έργο του διάσημου Έλληνα γλύπτη Πασιτέλη(*), με καταγωγή από την Καμπανία, που εργαζόταν μεταξύ Νεαπόλεως και Ρώμης τον 1^ο αιώνα π.Χ.- βλ. Dom. Mustilli.

Ορισμένοι όμως μελετητές προτείνουν ότι το γλυπτό δεν απεικονίζει τον Απόλλωνα, αλλά τον Μέγα Αλέξανδρο, συγκρίνοντας την κεφαλή αυστηρά με πολυάριθμα ευρήματα σε ιταλικά και ξένα μουσεία και συλλογές.

Σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Σαλέρνο, στην Καμπανία της Ιταλίας.

Τέλος, το Σαλέρνο της Μεγάλης Ελλάδος είναι περισσότερο γνωστό για την Μεσαιωνική Ιατρική Σχολή «Σαλερνιτάνα», η οποία διατήρησε την αρχαία ελληνική ιατρική παράδοση, και στην οποία συμμετείχαν πρωτοποριακώς και γυναίκες, και ως καθηγήτριες και ως φοιτήτριες! Ήταν το πρώτο και σημαντικότερο ιατρικό εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Ευρώπη στις αρχές του Μεσαίωνα (9^ος – 10^ος αι. ίσως και παλαιότερα). Είχε ως βάση του την αρχαία ελληνική Ελεατική Φιλοσοφική Σχολή του Παρμενίδη και του Ζήνωνα της κοντινής Ελέας > Βελιάς). Θεωρείται από πολλούς «πρόδρομος των σύγχρονων πανεπιστημίων». Η σχολή βασίσθηκε στην ελληνική και ελληνολατινική ιατρική παράδοση και ειδικότερα στην θεωρία των «τεσσάρων χυμών» που ανέπτυξε ο Έλλην ιατρός Ιπποκράτης. Από αυτήν φαίνεται η τεράστια και μακροχρόνια ελληνική επιρροή στην περιοχή.

(*) Ο Παξιτέλης ή Πασιτέλης (ο νεώτερος[4]) ήταν γλύπτης της Νεοαττικής Σχολής. Έζησε επί Ιουλίου Καίσαρος. Αν και καταγόταν από την Μεγάλη Ελλάδα, του είχε χορηγηθεί η ρωμαϊκή υπηκοότητα. Εργάσθηκε κατά την διάρκεια μιας περιόδου, όπου υπήρχε τεράστια ζήτηση για αντίγραφα ή παραλλαγές αξιόλογων έργων της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής.

Τα εργαστήρια του Πασιτέλη και οι μαθητές του, Στέφανος, Μενέλαος, κ.ά. φιλοτέχνησαν αρκετά τέτοια αγάλματα, που σώζονται έως σήμερα. Ο Πασιτέλης μάλιστα έφτιαξε ένα χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός για τον ναό του Μετέλλου και αγάλματα για τον ναό της Ήρας στην Στοά της Οκταβίας. Ο Πασιτέλης εδούλευε σε μάρμαρο, ασήμι, ελεφαντόδοντο και μπρούντζο και, δεν φιλοτέχνησε ποτέ άγαλμα, χωρίς πρώτα να φτιάξει ένα πήλινο ομοίωμα.

Ο Πασιτέλης ήταν και συγγραφέας πέντε βιβλίων με περίφημα έργα γλυπτικής και χαρακτικής σε ολόκληρον τον κόσμο (quinque volumina nobilium operum in toto), τα οποία ο Πλίνιος αποκαλεί «καταπληκτική δουλειά» / mirabilia opera, δηλώνοντας ότι ο Πασιτέλης είναι ο καλύτερος οδηγός για χαρακτική και ασημουργία και από τον Αθηναίο ή Σικυώνιο Ξενοκράτη[5] ακόμη, τον επίσης αρχαίο Έλληνα γλύπτη και συγγραφέα, έναν από τους πρώτους ιστορικούς τέχνης στον κόσμο! Έγραψε αρκετούς τόμους που αφορούσαν την τέχνη του!

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.5.2012.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

        - Πλίνιος, Βάρρος.

        - Smith sir W. (επιμ.) «Dictionary of Greek and Roman Antiquities», 2^η έκδ.), εκδ. Little, Brown and Company, Βοστώνη, 1859.

        - Turner J. (επιμ.) «The Dictionary of Art», 1996.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Salernum (λατ.) > ναπολ. Salierno > Salerno: Και αυτό ελληνικό όνομα από την αρχαία ελληνική λέξη αλς = θάλασα > άλας, κλπ. - βλ. Λομβαρδό ιστορικό Erchemperto «Historia Langobardorum Beneventanorum». Ετυμολογία: salum + irnum = το μέρος που βρίσκεται ανάμεσα στην θάλασσα και τα κρίνα.

[2] Λατ. Surrentum > Sorrento.

[3] Διέπεται από δύο ποταμούς: Τον Sale (νυν Canalone) και τον Erno / Irno, τον αρχαίο Λείριο (= ποταμό των κρίνων) > Leiriono, Lirino, Lirno > Irno / Ίρνο.

[4] Ο Πασιτέλης ο πρεσβύτερος, εποχής Φειδία, ήταν διδάσκαλος του γλύπτη Κολώτη – βλ. Παυσανίας, i.30.2.

[5] Σώζονται μόνο τρεις υπογεγραμμένες βάσεις αγαλμάτων από το έργο του. Μαθητής του Ευθυκράτη, είτε του Τεισικράτη, τους οποίους εξεπέρασε!

Αρχαια χαλκινη κεφαλη θεος Απολλωνας Μεγας Αλεξανδρος Καμπανια Μεγαλης Ελλαδος Σαλερνο Καμπανιας, πρωτευουσα επαρχια δημος Ιταλιας, 40ος παραλληλος κολπος Τυρρηνικη Θαλασσα κατοικηση προιστορια νεολιθικη μουμια αποικια ελληνικη Ετρουσκοι πολη Ιρνθη 6ος αιωνας πΧ ποταμος Λειριος συνοικια πολις φρατε φραττε ντι Fratte di Salerno πολιτικο μοντελο πολιτικη ομοσπονδια Δωδεκαπολη Δωδεκαπολις 12πολη 12πολις εμποριο Ετρουσκων αρχαιες ελληνικες αποικιες Ποσειδωνια Ελεα Σαμνιτες 5ος Μαχη της Κυμης κυμη 474 Συρακουσες Σικελια Ρωμαιοι 2ος 197 ευρημα ΑΠΟΛΛΩΝ του ΣΑΛΕΡΝΟ χαλκος μπρουτζινη κεφαλι Απολλωνα, θεος του Φωτος φως ελληνες, 1ος μΧ 1930 μπρουντζος μολυβδος κασσιτερος κραμα κραματα ρωμαικη αυτοκρατορικη περιοδος εποχη χαλκινα αγαλματα περιεκτικοτητα διασημος ελληνας γλυπτης Πασιτελης Νεαπολις ναπολη νεαπολη Ρωμης ευρηματα ιταλικα μουσεια συλλογη Αρχαιολογικο Μουσειο Ιταλια Μεγαλη Ελλαδα Μεσαιωνικη Ιατρικη Σχολη Σαλερνιτανα ιατρικη παραδοση, γυναικες καθηγητριες φοιτητριες πρωτο και σημαντικοτερο ιατρικο ιδρυμα Ευρωπη Μεσαιωνας 9ος 10ος Ελεατικη Φιλοσοφικη Σχολη Παρμενιδης Ζηνωνας ζηνων Ελεας > Βελια προδρομος των συγχρονων πανεπιστημιων ελληνολατινικη θεωρια τεσσερεις 4 τεσσερις χυμοι χυμος Ελλην ιατρος Ιπποκρατης επιρροη Παξιτελης νεοτερος Νεοαττικη αττικη νεωτερος Ιουλιος Καισαρας ρωμαικη υπηκοοτητα αντιγραφο παραλλαγη εργο τεχνης αρχαιας ελληνικης γλυπτικης εργαστηριο μαθητης Στεφανος, Μενελαος αγαλματα, χρυσελεφαντινο αγαλματα Διος δια ζευς διας ναος Μετελλος ηρας θεα ηρα Στοα της Οκταβιας οκταβια μαρμαρο, ασημι, ελεφαντοδοντο πηλινο ομοιωμα καλουπι συγγραφεας βιβλια βιβλιο εργα γλυπτικη χαρακτικη Πλινιος ασημουργια Αθηναιος Σικυωνιος Αθηνα Σικυωνα σικυων κορινθιας κορινθια Ξενοκρατης Ελληνας πρωτος ιστορικος τεχνης στον κοσμο τομος σαλερνουμ Salernum λατινικα ναπολιτανικα σαλιερνο Salierno Salerno ετυμολογια αρχαια ελληνικη λεξη αλς = θαλασσα αλας, Λομβαρδος ιστορικος ερσεμπερτο Erchemperto ιστορια σαλουμ salum ιρνουμ irnum κρινα σουρρεντουμ σουρεντουμ Surrentum σορρεντο σορεντο Sorrento ποταμος σαλε Sale καναλονε Canalone ερνο Erno / ιρνο Irno, Λειριος ποταμι των κρινων κρινο λειριονο λιριονο Leiriono, λιρινο Lirino, λιρνο Lirno πρεσβυτερος, Φειδιας, διδασκαλος δασκαλος Κολωτης Παυσανιας, υπογεγραμμενη βαση αγαλματων Ευθυκρατης, Τεισικρατης βαρρος βαρος εκπαιδευτικο εκπαιδευση

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ