Του Σωτήρη Μπεκάκου
Υπάρχει ένα μικρό κουκλίστικο νησάκι που φέρει το όνομα Περανήσι.
Ο εξαίρετος καθηγητής
λαογραφίας της Σαλαμίνος, κ. Π. Βελτανισιάν, μας εμπλουτίζει τις
γνώσεις μας με το να μας αναφέρει πολλά πράγματα που σχετίζονται με αυτό. Τον
ευχαριστούμε θερμά και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία στο έργο του!
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, το
νοητό μας ταξείδι σε αυτή την νησίδα του Σαρωνικού, που βρίσκεται τόσο
κοντά στην Σαλαμίνα.
Το Περανήσι (αλλιώς: νησί στο
Πέρανι, νησί του Πέρανι, νησί του Πέρα, Πέρα, ή Περανός) βρίσκεται στα
νοτιοανατολικά της Σαλαμίνας και σε μικρή απόσταση από την ακτή του Πέρανι, με
την οποία βρίσκεται σε συσχετισμό. Έχει ως κύριο γεωμορφολογικό χαρακτηριστικό
μια ήπια επικλινή και σχεδόν επίπεδη επιφάνεια στην ανατολική – βορειοανατολική
του πλευρά.
Ο βυζαντινολόγος Δ. Ι.
Πάλλας γράφει πως το νησάκι αυτό δέχτηκε εποικισμό γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα.
Τα λείψανα των κτισμάτων είναι κατασκευασμένα με επιμέλεια και με κανονικότητα
σχεδίου, στοιχεία που δείχνουν πως οι κάτοικοι αυτοί ήταν συνηθισμένοι σ’ έναν
αστικό τρόπο ζωής, που όμως αντιμετώπισαν στενότητα χώρου στο μικρό αυτό νησί.
Ο Πάλλας πιθανολογεί ότι κατοικήθηκε από Κορινθίους, που εγκατέλειψαν την πόλη
τους μετά την σεισμική δραστηριότητα των ετών 597 – 601 μ.Χ.
Τα νομίσματα που εντοπίστηκαν
σε επιφανειακή έρευνα μαρτυρούν παρουσία ζωής τουλάχιστον μισού αιώνα (μέσα 7ου
αι. – αρχές 8ου αι.) και δείχνουν πως οι κάτοικοι αυτοί είχαν ικανοποιητικές
προσόδους και ίσως ασχολούνταν με το ναυτικό εμπόριο ή και τις θαλάσσιες
μεταφορές μικρών αποστάσεων.
Η επικοινωνία με τις ακτές
της Σαλαμίνας και της Αττικής γινόταν με μικρά πλοιάρια, όπως αυτό φαίνεται από
την μικρή, τεχνητή και λαξευμένη στα βράχια διαμόρφωση ελλιμενισμού στην ακτή
της νησίδας και η οποία χωρούσε ένα πλοιάριο. Τόσο το Περανήσι όσο και το
Πέρανι σχετίζονται με την παλαιά αθηναϊκή οικογένεια Πέρου, μέλη της οποίας
ήταν οι μεγαλογαιοκτήμονες των τοποθεσιών αυτών.
Στο νησί υπήρχαν κουνέλια μέχρι και την
δεκαετία του 1980. Σήμερα μόνον αγριοπερίστερα συναντά κανείς επάνω του, τα
οποία φωλιάζουν σε μια κάθετη σπηλαιορρωγμή στην ανατολική πλευρά. Εντύπωση
προκαλεί ο μεγάλος αριθμός οστών από πτηνά, που καλύπτουν σαν οστέινο χαλί μεγάλο
μέρος της έκτασής του.
Σε θαλάσσια έκταση, στα
βόρεια του νησιού, υπήρχαν μέχρι πρότινος εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιέργειας, οι
οποίες μεταφέρθηκαν σε άλλο σημείο της νότιας Σαλαμίνος. Ατυχώς, στο κέντρο
σχεδόν της νησίδας έχουν οικοδομηθεί παράνομα κτίσματα (εκκλησία και βοηθητικό
δωμάτιο) τα οποία χρειάζεται να κατεδαφιστούν, ώστε να επανακτήσει το Περανήσι
την αρχική του αρχαιολογική φυσιογνωμία.
Τέλος, η νησίδα αυτή είναι μονίμως
περιτριγυρισμένη από γκαζάδικα και εμπορικά πλοία, που στέκονται αρόδο και σε
αναμονή για το σήμα της αναχώρησής τους, επιβεβαιώνοντας μέσα στην ιστορία τον
διαμετακομιστικό χαρακτήρα της συγκεκριμένης γεωγραφίας.
ΠΗΓΗ: «Σαλαμίνα, Όλο το νησί, μια αγκαλιά», 4.4.2024. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.4.2024.
Το νησάκι κείται έναντι του
μικρού Λιμένος Κύριζας στον 37ο παράλληλο [37.89617022231958 N, 23.498092901287965E]
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις".
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook