Του Γιώργου Λεκάκη
Αν πας σήμερα στο Καμάρι
Θήρας, θα σου πουν για την – υπέροχη έτσι κι αλλιώς - ηφαιστειακή παραλία του, με
βότσαλα και άμμο, πλάτους περίπου 10 - 15 μ. και μήκους 1.200 μ.!
Αλλά όχι για τον Ποσειδώνα…
Κι όμως το χωριό επήρε το όνομά του από μια μικρή… καμάρα, που υψώνεται ακόμη
στο νότιο άκρον της παραλίας του και είναι ό,τι έχει απομείνει από ένα αρχαίο
ιερό αφιερωμένο στον θεό Ποσειδώνα…
Αν ρωτήσεις δε για την
Ζωοδόχο Πηγή στην αρχαία Οία – νυν Καμάρι[1] - της Θήρας,
όλοι θα σου υποδείξουν την Πάνω Ζωοδόχο Πηγή, ένα βραχοεκκλησάκι, στο μονοπάτι Περίσσα
- αρχαία Θήρα - Καμάρι (στο τμήμα από αρχαία Θήρα προς Καμάρι).
Κανείς δεν θα σου πει, ότι
λίγο παραπάνω υπάρχει και ένας αρχαίος λαξευμένος βραχοτάφος – ή βωμός[2], όλα στον
36ο παράλληλο[3]. Μαζί με
το εκκλησάκι, φαίνεται να είναι ένα αρχαίο ιερό σύνολο.
Τα ερείπια της αρχαίας Οίας ευρίσκονται σήμερα πλέον βυθισμένα μέσα στην θάλασσα... Αλλά στο Καμάρι το 2002 ανακαλύφθηκε αρχαϊκό ιερόν του Αχιλλέως. Άρα ο μυθικός ήρως ελατρεύετο, και σε άλλα μέρη πλην Θεσσαλίας. Κοντά στην είσοδο του κτίσματος ευρέθησαν κεραμικά όστρακα, αρχαϊκών αγγείων πόσεως, μερικά από τα οποία σώζουν εγχάρακτες επιγραφές! Ανάμεσά τους και ένας ιωνικός κύλικας με εγχάρακτη επιγραφή που αναφέρει το όνομα του αναθέτη και το όνομα του ήρωος: «Ποραίνων με ανέθηκε Αχιλήι»! - Παράλληλο βρέθηκε και στην Αστυπάλαια!
Ευρέθη στα πλαίσια
σωστικών ανασκαφών από τον αρχαιολόγο της ΚΑ' ΕΠΚΑ Χαρ. Ι. Σιγάλα. Το μικρό
αρχαϊκό κτίσμα, σχήματος Π, είναι εσωτερικών διαστάσεων 6 x 3,5 μ. Αποτελεί
μόνον ένα τμήμα του κτηρίου, που διασώθηκε από την πολύχρονη άροση του τόπου. Ευρέθη
στην άκρη ενός αγροτικού δρόμου (πλάτους 1,60 μ.) που συνδέει το αρχαίο επίνειον
της Οίας με τον κάμπο!Από εκεί κοντά πρέπει να περνούσε και ο δρόμος που
συνέδεε το επίνειον με την αρχαία Θήρα, είπε ο κ. Σιγάλας. Εκτιμά, μάλιστα, πως
«η λατρεία του Θεσσαλού ήρωος Αχιλλέως στην Θήρα είναι ακόμη μία πολύτιμη
μαρτυρία για την σύνθεση του πληθυσμού του νησιού».
Για να φθάσει κανείς στην εκκλησιά
τώρα, θα πρέπει να πάρει τον ελικοειδή αμαξιτό δρόμο, από όπου ξεκινά ένα
μονοπάτι, μέχρι το εκκλησάκι (8' - 10' πεζή). Το ίδιον είναι ότι δίπλα στην σπηλαιοεκκλησιά
υπάρχει μια σπηλιά – ως είθισται στα εκκλησάκια της Ζωοδόχου Πηγής – βλ. Γ. Λεκάκης «Τάματα και αναθήματα» - με άνοιγμα στομίου 25 - 26 μ.! Το πλάτος του σπηλαίου
είναι 4 - 8 μ. και ύψος του 5 - 8 μ.
Εντός αυτού υπάρχει φυσική
πηγή. Το τρεχούμενο νερό της θεωρείται αγίασμα. Συγκεντρώνεται σε φυσικές βραχολεκάνες
και είναι πόσιμο. Κατά την αρχαιότητα ήταν η κύρια πηγή πόσιμου νερού, για την
κοντινή πόλη της αρχαίας Θήρας, αλλά ίσως και για όλο το νησί! Μια αρκετά
μεγάλη αίθουσα, με ύψος 1 μ. είναι γεμάτη νερά. Μοιάζει με φυσική λίμνη, βάθους
30 εκατ. Δεν μπορεί έναν τέτοιον χώρο οι αρχαίοι κάτοικοι του νησιού να μην τον
είχαν λατρέψει ως ιερό νυμφών…
Το μικρό εκκλησάκι είναι
κτίσμα του 1825 - 1834. Κείται σε υψόμετρο 190 μ.
Είναι ένα ξωκκλήσι - μονόκλιτο
καμαροσκεπές. Εκτίσθη από τους ασκητές του μονυδρίου του Μέσα Βουνού[4].
Κατά την περιφορά της
εικόνας, στο πανηγύρι[5] της, η
λιτάνευση κάποτε έφθανε και στο βάθος της σπηλιάς, όπου γινόταν ο καθαγιασμός
των υδάτων. Οι πιστοί άφηναν στα νερά «κονσερβοκούτια» με κεράκια, που έμοιαζαν
με πλεούμενα, καθώς επέπλεαν… Η ατμόσφαιρα ήταν κατανυκτική…
Σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις,
στο βάθος του σπηλαίου υπάρχει και ένα άλλο μικρό άνοιγμα, όπου μπορεί να
περάσει κανείς μόνον έρποντας. Μην το αναζητήσετε…
Επάνω από την Ζωοδόχο Πηγή
και δεξιά, ευρίσκεται ένα άλλο σπήλαιο, επίσης με ελικοειδείς και σκοτεινούς
χώρους. Και γύρω, άλλα σπήλαια…
Το 1903 – 1904 είχαν έλθει
διάφοροι επιστάτες της Γαλλικής Εταιρείας, από την περιοχή του Λαυρίου Αττικής,
μεταξύ των οποίων και κάποιος Νικόλαος Κοζάος, από το Εμπορείο της Σαντορίνης,
προκειμένου να ερευνήσουν την ύπαρξη αρχαίου μεταλλείου. Σύμφωνα με την έρευνά
τους, πράγματι υπήρχε μεταλλείο, το οποίο εκμεταλλεύονταν οι κάτοικοι της αρχαίας
Θήρας!
Κατά την περίοδο των διωγμών,
το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο.
Τέλος, στους πρόποδες του
συγκεκριμένου βουνού του Καμαριού εθεμελιώθη νεώτερος ναός της Ζωοδόχου Πηγής
γι’ αυτούς που δεν μπορούν να κάνουν τον κόπο να ανέβουν έως το
σπηλαιοεκκλησάκι. Τα θυρανοίξιά του έγιναν στις 3.4.2004…
ΠΗΓΗ: Γ. Αργυρός Σαντορίνη. «Ιερό του Αχιλλέα βρέθηκε στη Θήρα», εφημ. «Ελευθεροτυπία», 7.5.2002. Megalithic. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.6.2002.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Στον 36ο παράλληλο [36°22′30″N 25°29′00″E].
[2] Ανάλογό του υπάρχει στην Χαλκίδα Ευβοίας.
[3] Γεωγραφικό πλάτος: 36,369889N, μήκος: 25,476028E
[4] Με ύψος 400 μ, είναι η δεύτερη υψηλότερη κορυφή της
Θήρας.
[5] Το χωριό πανηγυρίζει και στις 9 Ιουλίου, στην
εκκλησία του Αγίου Παγκρατίου (ημέρα του σεισμού του 1956) και τις 24
Σεπτεμβρίου, στην εκκλησία της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook