Κι άλλο αρχαίο ελληνικό κράνος ευρέθη στην αρχαία ελληνική πόλη Υλλίδα στην Κροατία – Σχέση με Κέρκυρα, Άργος, Θήρα, Σικυώνα - του Γ. Λεκάκη

Κι άλλο αρχαίο ελληνικό κράνος

ευρέθη στην αρχαία ελληνική πόλη

Υλλίδα στην Κροατία

– Σχέση με Κέρκυρα, Άργος, Θήρα, Σικυώνα…

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Υλλίς[1] ήταν ιέρεια-νύμφη της θεάς Αρτέμιδος στο Άργος. Από αυτήν την Αργεία νύμφη, ονομάσθηκε η χερσόνησος Υλλίς της Ιλλυρίας - βλ. Ηρωδ. Καθ. 3/1.89, Στέφ. Βυζ.

Οι Υλλείς / Υλλήες / Ύλλοι / Ύλλοί είναι μία από τις τρεις πρωταρχικές φυλές των Δωριέων.[2] Επήρε τ’ όνομά της από τον Ύλλο[3], γιο του Ηρακλή και της Δηιάνειρας. Οι Υλλείς εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα και στην νήσο Θήρα.[4] Από την κορινθιακή(*) αποικία Κέρκυρα, οι Υλλείς έκαμαν πολλές αποικίες στην Αδριατική Θάλασσα. Μία από αυτές, και η Υλλίς.

Η αρχαία ελληνική Υλλίς, σήμερα καλείται Pelješac (κροατικά) > Pelišac). Είναι μια μακρόστενη χερσόνησος στην νότια Δαλματία, στην περιοχή Ντουμπρόβνικ-Νερέτβα, νότια των εκβολών του ποταμού Νερέτβα. Στον Μεσαίωνα ονομαζόταν Πούντα / Punta ή Rhatanae (Ratanea) και Sabbioncello (της Δημοκρατίας της Ραγκούσας, 1334). Κατά καιρούς αναφέρεται και με το λατινικό Punctums Stagni / ιταλικά Ponta di Stagno, σλαβικά Stonki / Stonski Rat, κλπ.

Η σχέση της Υλλίδος με αρχαίους Έλληνες μαρτυτράται και από τα αρχαιολογικά ευρήματα, από τεχνουργήματα που βρέθηκαν στο σπήλαιο Nakovana, πάνω από το σημερινό Orebić.

Τον 1ο αιώνα π.Χ., οι ελληνικές φυλες (Ιλλυριοί κ.ά,) της κεντρικής και νότιας κροατικής ακτής, καθώς και η χερσόνησος Υλλίδος ετέθησαν υπό ρωμαϊκή κατοχή και επιρροή και ανήκε στην ρωμαϊκή επαρχία της Ιλλυρίας (με το όνομα Rhatanae Chersoneus). Μετά την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η χερσόνησος ξαναέγινε ελληνική και ενσωματώθηκε στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. 

Οι σλάβοι φτάνουν εδώ, μόλις τον 9ο αιώνα μ.Χ.

Τώρα, ευρεθη και ένα αρχαίο ελληνικό κράνος, που χρονολογείται στον 5^ο - 6^ο αιώνα π.Χ. σε ταφικό ανάχωμα, στην χερσόνησο Peljesac της νότιας Κροατίας. (Θυμίζω πως ένα παρόμοιο κράνος είχε βρεθεί στην ίδια περιοχή το 2020). Τα κράνη πιστεύεται ότι είναι «ελληνο-ιλλυρικού τύπου», προέρχονται από την ανατολική Αδριατική και τα Βαλκάνια και εναποτέθηκαν στον χώρο ως λατρευτική πρακτική, πολύ μετά την ταφή των νεκρών.

Εκείνην την εποχή, οι ελληνικές πόλεις-κράτη ίδρυσαν ακμάζουσες αποικίες σε όλην την Μεσόγειο, μερικές από τις πιο σημαντικές στην Αδριατική ήταν στα σημερινά νησιά της Κροατίας, Ίσσα / Vis, Φάρος / Hvar και Μέλαινα Κέρκυρα / Korcula - ακριβώς απέναντι από το στενό κανάλι Υλλίδος από την ηπειρωτική Ιλλυρία.

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο κ. H. Potrebica (του Πανεπιστημίου του Ζάγκρεμπ) «αυτά ήταν αναθηματικά δώρα, που αφέθηκαν για να αποδώσουν σεβασμό σε θεότητες ή ανθρώπους που ήταν θαμμένοι εδώ. Δεν πιστεύουμε ότι σχετίζονται με κάποιο συγκεκριμένο άτομο, που είναι θαμμένο εδώ, επειδή ο χώρος περιέχει τα λείψανα δεκάδων ατόμων». Αποκαλύφθηκαν επίσης ελληνο-ιλλυρικού τύπου καρφίτσες, κοσμήματα, πόρπες, υάλινες χάντρες κ.ά. Αυτή η ομάδα των Ιλλυριών Ελλήνων – απογόνων του Ιλλυριού, υιού του βασιλιά των Θηβών, Κάδμου - πιστεύεται ότι έλεγχε τους θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους στην περιοχή. 

Τελικά ηττήθηκαν από την εισβολή Ρωμαίων τον 1^ο αιώνα π.Χ.

ΠΗΓΗ: «Archaeologists unearth Greek helmet which may rewrite history of ancient tribal people», Euronews, 29.4.2024. Γ. Λεκάκης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.4.2024.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Με το όνομα αυτό, στην ελληνική παράδοση απαντάται και η μητέρα του Ζεύξιππου, κόρη του Υλλού και της Ιόλης.

Λόγω της μεγάλης αγάπης του Ηρακλή για την Ιόλη, εζήτησε από τον μεγαλύτερο γιο του, Ύλλο, να την νυμφευτεί για να την φροντίσουν καλά. Ιόλη και Ύλλος απέκτησαν έναν γιο που ονομαζόταν Κλεοδαίος, και τρεις κόρες, την Ευάχμη, την Αριστάχμη και την Υλλίδα.

Ο Ζεύξιππος («αυτός που έζευξε τα ίππους») ήταν ο διάδοχος του Πελασγού Ηρακλείδη – υιού του Ροπάλου - Φαίστου(**), ως βασιλεύς της Σικυώνος Κορινθίας(*), τον οποίο διαδέχθηκε ο Ιππόλυτος, εγγονός του πρώην ηγεμόνος. Ήταν υιός του Απόλλωνος και της νύμφης Σύλλης / Ύλλης. Ο Φαίστος επέβαλε να θυσιάζουν οι Σικυώνιοι στον Ηρακλή ως θεό, κι όχι ως ήρωα, όπως συνήθιζαν (βλ. Παυσ. 2/10.1).

Όταν ο Φαίστος, υπακούοντας σε χρησμό, μετανάστευσε στην Κρήτη, και ίδρυσε την φερώνυμη πόλη, βασιλιάς στην Σικυωνία έγινε ο Ζεύξιππος, που βασίλευσε 31-33 χρόνια. Με τον θάνατο του Ζευξίππου, ο Αγαμέμνων εκστράτευσε εναντίον της Σικυώνος...

(**) Κατ’ άλλους, μετά τον θάνατο του βασιλιά Πελασγού, ο Ζεύξιππος, που ήταν ο τελευταίος (26^ος) βασιλιάς της Σικυώνος, ανέβηκε στον θρόνο της. Έτσι, μετά από βασιλική δυναστεία 959 χρόνων, επήραν την εξουσία οι ιερείς του θεού Καρνείου Απόλλωνα, ιδιαιτέρως λατρευομένου σε Λακωνία και Αρκαδία.

Αναφέρεται και άλλος Ζεύξιππος στην μυθιστορία μας, ο υιός του Ευμήλου και πατέρας του Αρμένιου – βλ. Σχόλ. Πλάτ. Συμπ. 208d. Στα δε ιστορικά χρόνια, πολλοί Έλληνες έφεραν αυτό το όνομα.

ΠΗΓΗ:  Παυσανίας, 2.6.7, Ίβυκος, fr. 282α. 41. Ευσέβιος Καισαρείας («Χρον.»).

[2] Οι άλλες δύο ήταν οι Δυμάνες και οι Παμφύλοι.

[3] Αναφέρονται και άλλοι Υλλείς, επίσης από τον Ύλλο, του Ηρακλή αλλά γιοι της Μελίτης. Αυτοί αποίκησαν νήσο της Μεσογείου και έδωσαν το όνομα της μητέρας τους: Μελίτη > Μάλτα. Με τον καιρό τα παλαιά ξεχάστηκαν και οι δυο λαοί του Ύλλου λογίζονταν έθνος ιλλυρικό - βλ. Στέφ. Βυζ. Ηρόδ. 5.68, Ευστ. Σχόλ. Διον. Περ. 384, Απολ. Ρ. 4.524-527 και Σχόλ. σελ. 287, Ηρωδ. Καθ. 3/1.89, 3/1.156.

[4] Γνωστό από επιγραφές («Υλλέων Νύμφαι»).

αρχαιο ελληνικο κρανος αρχαια ελληνικη πολη Υλλιδα Κροατια Κερκυρα, αργος, Θηρα, Σικυωνα υλλις Υλλις ιερεια νυμφη θεα Αρτεμις αρτεμη αργος Αργεια χερσονησος Ιλλυρια Ηρωδιανος Βυζαντιος Υλλεις / Υλληες / υλλοι / υλλοι πρωταρχικη φυλη Δωριεις υλλος Ηρακλης Δηιανειρα νησος σαντορινη κορινθιακη αποικια αποικιες Αδριατικη Θαλασσα Peljesac πελιεσακ κροατικα Pelisac πελισακ νοτια Δαλματια, Ντουμπροβνικ Νερετβα, εκβολες ποταμος Μεσαιωνας Πουντα / Punta ραταναε Rhatanae ρατανεα Ratanea σαμπιοντσελο σαμπιοντσελλο Sabbioncello Δημοκρατια Ραγκουσα 14ος αιωνας μχ 1334 λατινικο πουνκτουμς στανι Punctums Stagni ιταλικα ποντα ντι στανο στανιο Ponta di Stagno, σλαβικα στονκι Stonki / στονσκι ρατ Stonski Rat, αρχαιοι ελληνες αρχαιολογια ευρημα τεχνουργημα σπηλαιο νακοβανα Nakovana, ορεμπιτς ορεβιτς Orebic 1ος αιωνας πΧ ελληνικη φυλη Ιλλυριοι κροατικη ρωμαικη κατοχη επαρχια Ιλλυριας πτωση Δυτικη Ρωμαικη Αυτοκρατορια ελληνικη Βυζαντινη βυζαντιο σλαβοι 9ος αρχαιος ελληνικος 5ος - 6ος ταφος 2020 κρανη ελληνοιλλυρικος τυπος ανατολικη λατρεια ταφη νεκρος ελληνικες πολεις κρατη ιδρυση Μεσογειος, νησι νησι, ισσα / βις Vis, Φαρος / χβαρ Hvar Μελαινα Κερκυρα / κορτσουλα Korcula στενο καναλι ηπειρωτικη αρχαιολογος αναθηματικα δωρα, σεβασμος θεοτητα ανθρωπος λειψανα ιλλυρικος καρφιτσα, κοσμημα πορπη, υαλινη χαντρα Ιλλυριος, βασιλιας Θηβα Καδμος θαλασσιος εμπορικος δρομος εισβολη Ρωμαιοι παραδοση Ζευξιππος, Ιολη αγαπη Ηρακλειδεις γαμος Κλεοδαιος, Ευαχμη, Αρισταχμη ιππος Πελασγος Ηρακλειδης Ροπαλος Φαιστος βασιλευς Σικυωνος Κορινθια Ιππολυτος, ηγεμονας θεος Απολλωνας Συλλη υλλη θυσια Σικυωνιοι ηρωας, Παυσανιας χρησμος μεταναστευση Κρητη, ιδρυση Αγαμεμνων Αγαμεμνωνας εκστρατεις Σικυων Πελασγοι τελευταιος βασιλικη δυναστεια εξουσια ιερεις Καρνειος Απολλων Λακωνια Αρκαδια μυθιστορια Ευμηλος Αρμενιος σχολια Πλατων Συμποσιο ιβυκος, Ευσεβιος Καισαρειας Χρονικο επιγραφη Υλλεων Νυμφαι νυμφες Δυμανες Παμφυλοι Μελιτη Μαλτα εθνος ιλλυρικο Ηροδοτος Ευσταθιος Απολλωνιος Ροδιος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ