Από τα τέλη του 8ου αι. π.Χ.
οι Έλληνες του Αιγαίου, αναζήτησαν νέες πηγές πλούτου. Οι ανάγκες σε πρώτες
ύλες, όπως η έλλειψη πολύτιμων μετάλλων, ξυλείας, σιτηρών, δερμάτων, συγχρόνως
με άλλες πολιτικές αιτίες, τους έστρεψαν προς μία νέα Χώρα του βορείου Αιγαίου.
Τα δύο βορειότερα νησιά, η
Θάσος - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΘΑΣΟ, ΕΔΩ - και η Σαμοθράκη, - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ, ΕΔΩ - αποτέλεσαν τα πρώτα αγκυροβόλια των θαλασσοπόρων της
αιγαιακής Ελλάδος. Απέναντι από τους ενδιάμεσους αυτούς νησιωτικούς σταθμούς,
οι Έλληνες του Αιγαίου μπορούσαν πλέον να ατενίζουν τις βόρειες ακρογιαλιές της
άγνωστης και ανεξερεύνητης, γης των Θρακών.
Η Θασιακή Περαία ή «Θασίων Ήπειρος», όπως
είναι γνωστή από τις αρχαίες πηγές, εκτεινόταν μεταξύ των ποταμών Στρυμόνα και
Νέστου και λίγο ανατολικότερα, στη χερσόνησο της Μολυβωτής (Ν. Ροδόπης). Το
μήκος της ακτογραμμής που καταλάμβανε, απ’ τη δυτικότερη μέχρι την
ανατολικότερη αποικία, ήταν 108 χλμ. με βόρεια όρια που οριζόταν από τα όρη
Σύμβολον και Όρβιλος. Τη παραλιακή αυτή λωρίδα, κατείχαν μέχρι τότε διάφορα
θρακικά φύλα, όπως οι Ηδωνοί, που σχετιζόταν ή ταυτίζονταν με τους Σάιους, οι
Πίερες στη περιοχή του Παγγαίου (κατά τον Ηρόδοτο), οι Οδόμαντοι ή Οδόμαντες
και οι Σάτρες. Η προσπάθεια των Ελλήνων άποικων για εγκατάσταση στο αφιλόξενο
έδαφος της Θράκης, δεν ήταν καθόλου εύκολη. Τελικά με την απώθηση των θρακικών
φυλών προς την ενδοχώρα, ξεκίνησε η ίδρυση νέων αποικιών-πόλεων ή εμπορικών
σταθμών (τα «εμπόρια»).
Από τις αρχαιότερες πόλεις της Θασιακής Περαίας ήταν η Γαληψός, η Οισύμη, η Στρύμη, η Νεάπολη (Σημερινή Καβάλα) που ιδρύθηκαν τον 7ο αι. π.Χ.. Επίσης η Δάτος και η Σκαπτή Ύλη στο τέλος του 6ου αι. π.Χ. , ενώ τέσσερις άλλες πόλεις μεταγενέστερες η Απολλωνία, η Πίστυρος, η Αντισάρα και το Ακόντισμα πιστεύεται ότι ήταν μεταγενέστερες αποικίες των Θασίων. Πολύ αργότερα, μεταξύ του 360/59 π.Χ. οι Θάσιοι διείσδυσαν στην ενδοχώρα της περιοχής και ίδρυσαν μία νέα ακόμη αποικία, τις Κρηνίδες, στην εύφορη πεδιάδα των Φιλίππων, όπου νέα κοιτάσματα χρυσού είχαν έρθει στο φως.
Το Αρχαίο Ακόντισμα, πήρε πιθανόν το όνομα του
από τους Ρωμαίους καθώς από εκεί περνούσε η αρχαία Εγνατία οδός, η οποία ως
συνδετικός κόμβος ένωνε τους πολιτισμούς της Δύσης με αυτούς της Ανατολής. Στα
Ρωμαϊκά χρόνια, βόρεια του οικισμού, στο ύψος της αρχαίας Εγνατίας Οδού, είχε
εγκατασταθεί σταθμός ο οποίος εγκαταλείφθηκε κατά την παρακμή της Βυζαντινής
αυτοκρατορίας.
Προγενέστερα ίχνη πολιτισμού υπάρχουν από τον
4ο αιώνα π.Χ., επί της εποχής του Μακεδόνα Βασιλέα Κασσάνδρου (316-297 π.Χ.)
και αυτό αποδεικνύεται από τα αργυρά και χρυσά νομίσματα που βρέθηκαν εκεί με
τη μορφή του. Στη δυτική πλευρά του λόφου υπάρχει κατεστραμμένος περίβολος και
αρχαία τείχη.
Από ανασκαφές που έχουν γίνει από την 12η
Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας έχουν βρεθεί αμφορείς από τους Θάσιους
που κατοίκησαν την περιοχή. Ο πολιτισμός αυτός που πιθανότατα εκμεταλλευόταν
την ξυλεία της περιοχής από τα δάση της ορεινής Λεκάνης χτίστηκε και
κατοικήθηκε από τους Θάσιους και αργότερα από τους Μακεδόνες, με τον Βασιλιά
Φίλιππο Β’ να κατακτά ένα ακόμα στρατηγικό σημείο για να μπορεί να επιτηρεί το
δύσβατο πέρασμα από ανατολική Μακεδονία προς την Θράκη.
Το αρχαίο φρούριο του Ακοντίσματος έχει
υποστεί πολλές μεταγενέστερες ενισχύσεις. Η χρησιμότητα του ήταν διαχρονική ανά
τους αιώνες. Από τα αρχαία χρόνια και τον αποικισμό από τους Θάσιους μέχρι τον
Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τους Έλληνες στρατιώτες που κατασκεύασαν χαρακώματα και
πολυβολεία με σκοπό την αναχαίτιση των Βουλγαρικών στρατευμάτων (μετά την
απελευθέρωση της Καβάλας από την εισβολή των Βουλγάρων).
Η στρατηγική θέση του φρουρίου προσέφερε
σημαντικό πλεονέκτημα επιτήρησης της χερσαίας περιοχής από ανατολικά και
δυτικά. Επίσης η κοντινή απόσταση με την θάλασσα αποτελούσε ιδανικό σημείο
εποπτείας προς τα παράλια της Θράκης και της Μακεδονίας.
Η πρόσβαση του επισκέπτη στο αρχαίο φρούριο
είναι σχετικά εύκολη. Στην χαμηλή πλαγιά του λόφου δεσπόζει ένα μικρό
παραμυθένιο λαογραφικό χωριό. Το παραδοσιακό χωριό Ακόντισμα φτιάχτηκε από τους
Καππαδόκες, για να τους θυμίζει την πατρίδα που άφησαν - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ, ΕΔΩ. Οι ντόπιοι πετράδες
μάστορες και βοηθοί της περιοχής τελευταίοι έχτισαν τους παραδοσιακούς ξενώνες
και τον περιβάλλοντα χώρο. Διαβαίνοντας στο λαογραφικό χωριό, ο επισκέπτης
μπορεί να θαυμάσει την μαρμάρινη Κρήνη των Μουσών, να δει τα ερείπια του
επονομαζόμενου Ωδείου των Μουσών και να ατενίσει το πέλαγος από τις μαρμάρινες
κερκίδες πεταλοειδούς σχήματος κοντά σε κίονες και ελαιόδεντρα. Ο περιβάλλοντας
χώρος μπορεί να σε ταξιδέψει πίσω στον χρόνο και στην εποχή που τα Ελληνικά
μάρμαρα έλαμπαν και φώτιζαν την κάθε περιοχή του τόπου μας.
Ένα ακόμα σημείο που μπορεί να θαυμάσει ο
επισκέπτης, είναι το μεγάλο σύγχρονο πετρόκτιστο αμφιθέατρο. Πολλές εκδηλώσεις
πολιτιστικού χαρακτήρα λαμβάνουν μέρος κάθε χρόνο στον χώρο αυτό.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΝΟΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ, ΕΔΩ.
Το μονοπάτι που βρίσκεται δίπλα από το εκκλησάκι του Σωτήρος, οδηγεί στα ερείπια του αρχαίου περιβόλου του Ακοντίσματος. Οι δύο μεγάλες πύλες στην Βόρεια και στην Νότια πλευρά εντυπωσιάζουν, όπως επίσης και η προγενέστερη τοιχοδομία χωρίς συνδετικό υλικό με τους μεγάλους ογκόλιθους. Σε πολλά σημεία διακρίνονται οι μεταγενέστερες φάσεις δόμησης της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής περιόδου.
Σπουδαία οχυρωματικά μνημεία για τη σύγχρονη ιστορία θα μπορούσαν να επισημανθούν επίσης τα χαρακώματα και τα πολυβολεία της εποχής του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Δυστυχώς, ακόμα ένας ιστορικός χώρος της Χώρας μας παραμένει άγνωστος και αναξιοποίητος από τους τοπικούς φορείς. Χώροι που άλλοτε είχαν αξιοποιηθεί πλέον μοιάζουν ερειπωμένοι. Οι επαρχίες και τα χωριά εγκαταλείπονται και μαζί τους μαραζώνουν και οι χώροι ψυχαγωγίας και πολιτισμού. Η διατήρηση και η συντήρηση των υπαρχόντων χώρων που αναδεικνύουν την ιστορική κληρονομιά του τόπου μας χρήζει ιδιαίτερης σημασίας.
Με αγάπη για την ανάδειξη της
ιστορικής κληρονομιάς της Αν. Μακεδονίας και Θράκης.
ΠΗΓΕΣ:
Καστρολογος Κάστρα της Ελλάδας.
Λεκάκης Γ. «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις».
Σκαρλατίδου Ε. «Ο Ελληνικός Αποικισμός στην Αιγαιακή Θράκη», περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες, αρ. τ. 13, Νοέμβριος 1984.
Στέγη Πολιτισμού Νέας Καρβάλης.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.9.2020.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook