Του
αθλητικογράφου Ανδρέα Γ. Λεκάκη,
Στο πρώτο μέρος της σειράς του ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ για την ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων είδαμε πώς γεννήθηκε σιγά σιγά η ιδέα της αναβίωσης του σπουδαιότερου αθλητικού γεγονότος στον κόσμο και τις προετοιμασίες της χώρας μας για τη διοργάνωσή τους. - ΔΙΑΒΑΣΤΕ το ΕΔΩ.
Σε αυτό το δεύτερο μέρος, θα πάμε να δούμε τα κυριότερα
γεγονότα των πρώτων σύγχρονων Αγώνων της ιστορίας σε μια κορυφαία στιγμή για
μια Ελλάδα που πάλευε να σταθεί ξανά στα πόδια της και να βρει τη θέση της στον
κόσμο μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς.
 |
| Η αφίσα των Αγώνων του 1896, από το λεύκωμα του Καρόλου Μπεκ. |
Η διοργάνωση ξεκίνησε ανήμερα της εθνικής επετείου της Ελληνικής Επανάστασης (25η Μαρτίου 1896), σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο που χρησιμοποιούνταν τότε (6 Απριλίου με το καινούριο). Ήταν, μάλιστα, δεύτερη μέρα του Πάσχα. Στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες πήραν μέρος 13 χώρες, αφού εκτός της Ελλάδας συμμετείχαν η Μεγάλη Βρετανία, η Αυστραλία, η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Δανία, η Ελβετία, οι ΗΠΑ, η Ουγγαρία, η Σουηδία και η Χιλή. Το παρόν έδωσαν συνολικά 311 αθλητές, εκ των οποίων οι 230 ήταν Έλληνες. Από τα… περίεργα μάλιστα εκείνης της διοργάνωσης, ήταν πως οι Αμερικανοί, που χρησιμοποιούσαν το νέο ημερολόγιο, υπολόγιζαν πως θα έχουν μερικές μέρες για προπόνηση αφότου φτάσουν στη χώρα μας, όμως φτάνοντας στην Ελλάδα η οποία πήγαινε σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, διαπίστωσαν έκπληκτοι πως είχαν φτάσει ακριβώς την παραμονή των Αγώνων! Παρ’ όλα αυτά η παρουσία τους ήταν εξαιρετική, αφού ήταν η χώρα με τα περισσότερα χρυσά μετάλλια, 11 συνολικά τον αριθμό.
 |
| Το χάλκινο μετάλλιο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 (50 χλστ., 60 γραμμ.) φιλοτεχνημένο από τον Jules Clement Chaplain. |
Δεν
έλειψε η κερδοσκοπία
Όπως ήταν αναμενόμενο, πολλοί ήταν αυτοί που έσπευσαν να εκμεταλλευτούν αυτό το σπουδαίο γεγονός για να βγάλουν περισσότερο κέρδος. Οι τιμές των ξενοδοχείων εκτινάχθηκαν στα ύψη για τους ξένους και χαρακτηριστικό είναι πως κάποιοι ξενοδόχοι ζητούσαν ακόμη και 40 φράγκα τη βραδιά, την ώρα που ένα βράδυ με πλήρη διατροφή στην πολυτελέστατη “Μεγάλη Βρεταννία” ανερχόταν στα 15-25 φράγκα! Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό, αφού χιλιάδες Αθηναίοι μυρίστηκαν χρήμα και άρχισαν να δηλώνουν ως “ενοικιαζόμενα ολυμπιακά δωμάτια” σπίτια που βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση. Στα τέλη Φεβρουαρίου 1896, είχαν δηλωθεί περί τα… 14.000 δωμάτια, πολλά από τα οποία η εφημερίδα “Άστυ” περιέγραφε ως “μάνδρες και πλυσταριά διασκευασμένα εις δωμάτια!”.[1]
 |
| Ελληνογαλλικοί διάλογοι που κυκλοφορούσαν εν Αθήναις, το 1896, για καλύτερη συνεννόηση... |
Τα
αθλήματα που υπήρχαν στο πρόγραμμα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων ήταν ο στίβος,
η άρση βαρών, η ελληνορωμαϊκή πάλη, η κολύμβηση, η ποδηλασία, το τένις, η
σκοποβολή, η ξιφασκία και η γυμναστική. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών διεξήχθη στο
Παναθηναϊκό Στάδιο, ενώ αγωνίσματα φιλοξένησαν και το Ζάππειο Μέγαρο
(ξιφασκία), η Ζέα (κολύμβηση), το ποδηλατοδρόμιο στο Νέο Φάληρο, εκεί που
βρίσκεται σήμερα το γήπεδο “Καραϊσκάκη” (ποδηλασία) και το Γουδί (σκοποβολή).
Ο
ατρόμητος Άλφρεντ Χάγιος
Στη
διοργάνωση αυτή πήρε μέρος και ο θρυλικός κολυμβητής της Ουγγαρίας, Άλφρεντ
Χάγιος, ο οποίος κατέλαβε την πρώτη θέση στα 100 μ. και στα 1.200 μ. ελεύθερο.
Δεδομένου ότι οι κολυμβητικοί αγώνες γίνονταν στα αρκετά κρύα εκείνη την εποχή
νερά της Ζέας, η προσαρμογή και αντοχή του Χάγιος ήταν αξιοσημείωτη, όμως παρά
την απορία πολλών εκείνος είχε την εξήγηση. Αυτή δεν ήταν άλλη από το ότι ο
πατέρας του από πολύ μικρή ηλικία τον έβαζε να κολυμπά στα παγωμένα νερά του
Δούναβη (Πηγή: εφημερίδα “metro”, 18.6.2004).
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΧΑΓΙΟΣ, ΕΔΩ.
 |
| Το εισιτήριο των ναυτικών αγώνων του 1896... |
Η “αλησμόνητη Παρασκευή” του Πειραιά
Βεβαίως
δεν ήταν μόνο η πόλη των Αθηνών εκείνη που συγκέντρωσε πάνω της όλα τα φώτα,
αλλά ασφαλώς και εκείνη του Πειραιά, η οποία είχε ουσιαστική συμμετοχή στη
διεξαγωγή των αθλημάτων, με πολλά από αυτά (τένις, κολύμβηση, ποδηλασία) να
λαμβάνουν χώρα σε τρία διαφορετικά σημεία της πόλης: στο Ποδηλατοδρόμιο του
Φαλήρου, στο Λιμένα της Ζέας και στο Φαληρικό Όρμο.
Η
Παρασκευή 29 Μαρτίου 1896 υπήρξε μια ιδιαιτέρως σημαντική ημέρα για την ιστορία
της πόλης, με τον Δήμαρχο των Ολυμπιακών Αγώνων του Πειραιά, Τρύφωνα
Μουτζόπουλο, να κηρύττει την έναρξη των αγωνισμάτων στην περιοχή. Τη μέρα
εκείνη ο Πειραιάς είχε φορέσει τα καλά του, με όλους τους δρόμους και τις
πλατείες να είναι σημαιοστόλιστοι και μέχρι τις δέκα το βράδυ όλη η πόλη είχε
φωταγωγηθεί. Πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί κατά μήκος της παραλίας από το
Δημαρχείο έως την Πλατεία Καραϊσκάκη, με το αίσθημα ευφορίας έντονο αφού λίγες
ώρες πριν είχε προηγηθεί η μεγάλη νίκη του Σπύρου Λούη στον μαραθώνιο. Όλα αυτά
συνέθεσαν μία μοναδική ατμόσφαιρα, με τη μέρα εκείνη να μένει στην ιστορία ως η
“αλησμόνητη Παρασκευή” του Πειραιά.
Οι
αγώνες διεξήχθησαν στο μεγάλο λιμάνι το Σάββατο 30, την Κυριακή 31 Μαρτίου και
τη Δευτέρα 1 Απριλίου, ωστόσο την τελευταία ημέρα ήρθαν από τη Μασσαλία τα νέα
για το θάνατο του Χαριλάου Τρικούπη. Τα συναισθήματα ήταν ανάμικτα, από τη μια
ο μεγάλος ενθουσιασμός για τη διεξαγωγή των αγώνων και από την άλλη η θλίψη για
το χαμό του μεγάλου πολιτικού. Τη στιγμή που οι Πειραιώτες αποχαιρετούσαν στο
λιμάνι τους ξένους, ετοιμάζονταν να υποδεχθούν το πλοίο με τη σορό του
Τρικούπη.
 |
| Οικία στην γειτονιά του Σπ. Λούη, σήμερα στο ΜΑΡΟΥΣΙ Αττικής. |
Ο
μαραθώνιος και η πρωτιά του Σπύρου Λούη
Ιδιαίτερη
μνεία όταν μιλάμε για την Ολυμπιάδα του 1896, γίνεται στο αγώνισμα του
μαραθωνίου και στη σπουδαία διάκριση του Σπύρου Λούη. (Αν και η επίδοση Χ. Βασιλάκου... αποσιωπάται). Την ιδέα για να
πραγματοποιηθεί αυτό το αγώνισμα την έδωσε κατά τη διάρκεια της Διεθνούς
Αθλητικής Συνόδου στο Παρίσι το 1894 ο γνωστός γλωσσολόγος Μισέλ Μπρεάλ, ο
οποίος ήθελε να αναβιώσει η ιστορική διαδρομή που κάλυψε ο Αθηναίος οπλίτης (θρυλείται πως ήταν ο Φειδιππίδης) προκειμένου να γνωστοποιήσει στους Αθηναίους τη νίκη κατά των Περσών στο
Μαραθώνα. Ο Μπρεάλ μάλιστα προθυμοποιήθηκε να προσφέρει με δικά του έξοδα το
κύπελλο του νικητή, όπως και έγινε.
Η
απόσταση που έπρεπε να καλύψουν οι μαραθωνοδρόμοι ήταν τα 40 χλμ. Στη διάρκεια
αυτού του μαραθωνίου, το όνομα του άγνωστου τότε νερουλά από το Μαρούσι Σπύρου
Λούη πέρασε μια για πάντα στην αιωνιότητα και γράφτηκε με χρυσά γράμματα στην
ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και του ελληνικού αθλητισμού. Ο Λούης δε συμπεριλαμβανόταν
στους γνωστούς αθλητές της εποχής, ούτε είχε διαγωνισθεί ποτέ πριν σε κάποιο
άλλο αγώνισμα. Πήρε μέρος σε εκείνο το μαραθώνιο μαζί με άλλους 24 αθλητές,
ανάμεσα στους οποίους φημισμένοι δρομείς της εποχής όπως ο Αυστραλός Φλακ, ο
Γάλλος Λερμισιό, ο Αμερικανός Μπλέικ και ο Ούγγρος Κέλνερ. Επίσης στον αγώνα
συμμετείχαν μερικοί από τους σπουδαιότερους Έλληνες δρομείς, νικητές των
Πανελληνίων Αγώνων, όπως ο Βασιλάκος[2]
ο Μπελόκας, ο Δεληγιάννης, ο
Χριστόπουλος, ο Γρηγορίου και ο Γερακάκης. Άλλοι 15 Έλληνες, απλοί άνθρωποι, οι
περισσότεροι από τους οποίους χωρικοί από το Μαρούσι, πήραν επίσης μέρος,
έχοντας τη φήμη των δεινών πεζοπόρων. Ανάμεσά τους και ο Σπύρος Λούης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Επαναπατρίσθηκε ο αρχαίος σκύφος του Λούη, από την Γερμανία!
Η
εκκίνηση δόθηκε στις 2 μ.μ. Σε όλη τη διαδρομή του μαραθωνίου, πλήθος κόσμου
είχε συρρεύσει αριστερά και δεξιά του δρόμου για να εμψυχώσει τους αθλητές.
Αναφέρεται μάλιστα πως στην Παλλήνη οι κάτοικοι της περιοχής προσέφεραν στον
Λερμισιό λουλούδια αφού ήταν αυτός που έφτασε πρώτος εκεί, ενώ στο Πικέρμι
έδωσαν στον Λούη ένα ποτήρι κρασί. Μέχρι το Πικέρμι, 22 χλμ από τον Μαραθώνα, ο
Γάλλος Λερμισιό προπορευόταν. Λίγο αργότερα, ο Αμερικανός Μπλέικ εξαντλημένος
αναγκάστηκε να εγκαταλείψει, ενώ τελικά το ίδιο έκανε και ο Λερμισιό λίγο πριν
την Αγία Παρασκευή. Ο Αυστραλός Φλακ είχε πάρει πλέον τα ηνία, όμως όχι για
πολύ, αφού μετά την Αγία Παρασκευή ο άγνωστος μεταξύ αγνώστων Σπύρος Λούης τον
προσπέρασε. Ο Αμαρουσιώτης δρομέας τρέχει μάλιστα χωρίς κασκέτο στο κεφάλι παρά
την αφόρητη ζέστη, ενώ τα παπούτσια που φορά του τα έχουν προσφέρει οι κάτοικοι
του χωριού του. Λίγο πριν την είσοδο στην Αθήνα εγκαταλείπει τον αγώνα και ο
Φλακ, με τον Λούη να συνεχίζει ακάθεκτος και να βρίσκεται μπροστά σε μια
τεράστια διάκριση.
Στο
Παναθηναϊκό Στάδιο, σημείο τερματισμού του μαραθωνίου, πλήθος κόσμου περίμενε
με αγωνία τον πρώτο δρομέα, με την επιθυμία όλων αυτός να είναι κάποιος Έλλην.
Περίπου στις 5 το απόγευμα, ο ταγματάρχης Παπαδιαμαντόπουλος εμφανίστηκε
έφιππος στο Στάδιο και ανέφερε στον βασιλιά Γεώργιο Α’ πως προπορεύεται ένας
Έλληνας δρομέας. Πράγματι, ο Λούης ξεπρόβαλε λίγο μετά στα προπύλαια του
Σταδίου νικητής, συνοδευόμενος από τις ιαχές και τις επευφημίες του
εκστασιασμένου πλήθους, σε μία πολύ μεγάλη στιγμή για τη χώρα μας στην ιστορία
των Αγώνων. Ο αθλητής από το Μαρούσι τερμάτισε πρώτος με χρόνο 2 ώρες, 58 λεπτά
και 50 δευτερόλεπτα και από εκείνη τη στιγμή και μετά ξεκίνησε να απολαμβάνει
τα μοναδικά προνόμια αυτής της επιτυχίας του. Την ιστορία βέβαια τη γράφουν
πάντα οι νικητές, όμως αξίζει να αναφέρουμε και τον αθλητή που τερμάτισε
δεύτερος επτά περίπου λεπτά μετά τον Λούη και ελάχιστοι γνωρίζουν, τον
Πειραιώτη Χαρίλαο Βασιλάκο (περισσότερα για τον Βασιλάκο προσεχώς στο “Αρχείον
Πολιτισμού”).
Αμέσως
μετά τον τερματισμό του, ο Λούης έλαβε το τρόπαιο και πανάκριβα δώρα από τους
πιο επιφανείς οικονομικά ανθρώπους που είχαν παρευρεθεί στον αγώνα, ανάμεσά
τους και ο Ανδρέας Συγγρός. Ακόμη, ένας καφεπώλης του προσέφερε δωρεάν καφέ στο
καφενείο του για ένα χρόνο, ένας κουρέας με έναν οδοντίατρο κούρεμα και
φροντίδα των δοντιών του εφ’ όρου ζωής, ενώ ανάμεσα στα άλλα δώρα που έλαβε
ήταν ένα… αρχαίο αγγείο και ένα κάρο για γάιδαρο!
Ο Λούης ανήκει στη σφαίρα του μύθου όχι μόνο για εκείνο το σπουδαίο του κατόρθωμα, αλλά και γιατί μετά από αυτό δεν απασχόλησε ξανά για κάποιο αθλητικό του επίτευγμα. Ακολούθησε μάλιστα το επάγγελμα του αγρότη και στη συνέχεια του αστυνομικού. Η Ελλάδα πάντως τον τίμησε, μάλλον καθυστερημένα, όταν σαράντα χρόνια μετά τους Αγώνες της Αθήνας επιλέχθηκε να είναι ο σημαιοφόρος της ελληνικής αποστολής στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936, ενώ φυσικά το Ολυμπιακό Στάδιο στο Μαρούσι φέρει το όνομά του.
 |
| Το Καλλιμάρμαρο Στάδιο την εποχή των Αγώνων του 1896. |
Ο
ξεχωριστός μαραθώνιος της Σταμάτας Ρεβίθη
Την
επομένη του μαραθωνίου, μια γυναίκα που ονομαζόταν Σταμάτα Ρεβίθη έτρεξε τη
μεγάλη απόσταση από τον Μαραθώνα μέχρι τα παραπήγματα πλάι στον Ευαγγελισμό.
Εκείνη την περίοδο δεν επιτρεπόταν σε γυναίκες αθλήτριες να πάρουν μέρος στους
Ολυμπιακούς Αγώνες, έτσι και σε εκείνη αν και το ζήτησε, της απαγόρευσαν να
τρέξει στον αγώνα. Έτρεξε λοιπόν μόνη της την επόμενη μέρα, καλύπτοντας την
απόσταση αυτή σε 5,5 ώρες. Με αυτόν τον τρόπο ήθελε να τραβήξει την προσοχή και
να ζητήσει εργασία από τον δήμαρχο, ούσα πολύ φτωχή. Θεωρείται η πρώτη γυναίκα
στην ιστορία που έτρεξε μια τόσο μεγάλη απόσταση.
Σε ό,
τι αφορά τα άλλα αθλήματα, οι Γερμανοί ξεχώρισαν ιδιαίτερα στη γυμναστική, οι
Βρετανοί στο τένις, οι Ούγγροι και οι Αυστριακοί στην κολύμβηση, οι Γάλλοι στην
ποδηλασία και την ξιφασκία και οι Αμερικανοί στο στίβο. Όσον αφορά τους
Αμερικανούς ιδιαίτερη εντύπωση έκανε ο δρομέας Μπουρκ για τον τρόπο με τον
οποίο έκανε εκκίνηση στα 100 μέτρα (τα οποία και κέρδισε), με τα γόνατά του
λυγισμένα και τα δυο του χέρια να ακουμπούν στο έδαφος. Την περίοδο εκείνη οι
αθλητές ξεκινούσαν όπως ήθελαν εκείνοι, όμως η κίνηση του Μπουρκ ξεχώρισε και έτσι
καθιερώθηκε σαν ενδεδειγμένος τρόπος εκκίνησης που ισχύει μέχρι σήμερα.
Ξεχωριστή αναφορά θα πρέπει να κάνουμε και σε έναν ακόμη αθλητή από τις ΗΠΑ,
τον δισκοβόλο Γκάρετ, ο οποίος κέρδισε στο αγώνισμα του δίσκου ρίχνοντας βολή
στα 29,15 μέτρα, χωρίς προηγουμένως καν να γνωρίζει τι είναι ο δίσκος και πώς
ρίχνεται!
 |
| Αστυνομικές δυνάμεις στους Αγώνες του 1896... |
“Συγχαρητήρια,
απαίσιο άλμα!”
Μια
απ’ τις πιο κωμικές στιγμές των αγώνων χάρισε ο πρίγκηπας Κωνσταντίνος στην
προσπάθειά του να συγχαρεί τον Ολυμπιονίκη του τριπλούν, Μπρέντον Κόνολι. Ο
πρίγκηπας, που δε φημιζόταν για την αγγλομάθειά του, είπε στον Αμερικανό
αθλητή: “Συγχαρητήρια, ήταν απαίσιο άλμα!”, μπερδεύοντας τη λέξη terrific
(θαυμάσιο) με τη λέξη terrible (απαίσιο).
Η δήλωσή του προκάλεσε την απογοήτευση του Κόνολι, ο οποίος μάλιστα στους Αγώνες
συμμετείχε “σκαστός” από το Χάρβαρντ καθώς δεν του είχε δοθεί άδεια, ωστόσο στη
συνέχεια του εξήγησαν τι ακριβώς είχε συμβεί και η παρεξήγηση λύθηκε.[3]
Όσον για
τους Έλληνες αθλητές, μπορεί κάθε φορά που αναφερόμαστε στους Ολυμπιακούς του
1896 να δεσπόζει το όνομα του Σπύρου Λούη, όμως υπήρξαν πολλοί ακόμη
Ολυμπιονίκες που δόξασαν τη χώρα μας, ενώ συνολικά η Ελλάδα πανηγύρισε 48
μετάλλια. Παρακάτω αναφέρονται αναλυτικά οι υπόλοιποι Έλληνες αθλητές που
αναδείχθηκαν πρώτοι στα αγωνίσματά τους:
Ιωάννης
Γεωργιάδης - Ξιφασκία (σπάθη)
Λεωνίδας
Πύργος[4]
- Ξιφασκία (ξίφος ασκήσεως)
Ιωάννης
Μητρόπουλος[5]
- Γυμναστική (κρίκοι)
Νίκος
Ανδρικόπουλος - Γυμναστική (αναρρίχηση επί κάλω)
Λεωνίδας
Πύργος - Ξιφασκία (ξίφος ασκήσεως)
Παντελής
Καρασεβδάς - Σκοποβολή (200 μ.)
Ιωάννης
Φραγκούδης - Σκοποβολή (25 μ.)
Ιωάννης
Ορφανίδης - Σκοποβολή (300 μ.)
Ιωάννης
Μαλοκίνης - Κολύμβηση ναυτών
Α. Κωνσταντινίδης - Ποδηλασία (87 χλμ., ο οποίος άλλαξε δυο ποδήλατα λόγω πτώσης και βλάβης!).
 |
| Ο Παντελής Καρασεβδάς. |
Παντελής Καρασεβδάς: Ολυμπιονίκης, παράγοντας,
εθνικός αγωνιστής και πολιτικός
Στο
σημείο αυτό αξίζει να σταθούμε ιδιαίτερα στον Ολυμπιονίκη της σκοποβολής στα
200 μ., τον Παντελή Καρασεβδά. Εξ Αστακού Αιτωλοακαρνανίας ορμώμενος, εγγονός
του αγωνιστή της εξόδου του Μεσολογγίου Γιάννου Καρασεβδά, κατάφερε σε ηλικία
μόλις 20 ετών να θριαμβεύσει στο πολεμικό τυφέκιο στους Ολυμπιακούς της Αθήνας,
έχοντας την καλύτερη επίδοση μακράν των υπολοίπων που βρέθηκαν στο Σκοπευτήριο
της Καλλιθέας. Το εντυπωσιακό μάλιστα είναι πως χρειάστηκε να περάσουν 120
ολόκληρα χρόνια για να δει η χώρα μας ξανά χρυσό μετάλλιο στη σκοποβολή, όταν η
Άννα Κορακάκη ανέβηκε στο πρώτο σκαλί του βάθρου στους τελευταίους Ολυμπιακούς
του Ρίο το 2016!
Η ζωή
και η δράση του Καρασεβδά όμως παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μετά από
εκείνη τη σπουδαία του διάκριση. Χρόνια αργότερα, σαν αθλητικός παράγοντας,
διετέλεσε μέλος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, υπήρξε Πρόεδρος του Παναθηναϊκού
και μάλιστα ως βουλευτής πέτυχε να παραχωρηθεί επισήμως από τον Δήμο Αθηναίων
το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, έδρα της ομάδας μέχρι σήμερα. Πρόεδρος ήταν
ακόμη και στον ιστορικό Πανελλήνιο και στη διάρκεια της θητείας του ο σύλλογος
απέκτησε το χώρο στο πεδίο του Άρεως όπου βρίσκονται όλες οι αθλητικές του
εγκαταστάσεις.
Ο
Καρασεβδάς βέβαια έλαβε μέρος ως έφεδρος αξιωματικός σε όλους τους πολέμους από
το 1897 μέχρι το 1922. Ένα χρόνο μετά το μετάλλιό του στους Ολυμπιακούς,
συμμετείχε στον Ελληνο-τουρκικό πόλεμο, στη συνέχεια στο Μακεδονικό Αγώνα κατά
των κομιτατζήδων, στην εξέγερση της Σάμου, στους Βαλκανικούς Πολέμους, στις
μάχες των Δαρδανελλίων, στη μάχη του Βέρντεν, του Σκρα και στη Μικρασιατική
Εκστρατεία, λαμβάνοντας δεκάδες παράσημα και μετάλλια ανδρείας. Τέλος, είχε και
έντονη πολιτική δραστηριότητα, αφού υπήρξε ο αρχηγός του κόμματος των
Φιλελευθέρων στην Αιτωλοακαρνανία, εκλέχθηκε επτά φορές βουλευτής και διετέλεσε
Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Ν. Πλαστήρα. Στο
Αγρίνιο υπάρχει δρόμος που φέρει το όνομά του.[6]
 |
| Λάμπα του Ζάππα, που κυκλοφόρησε ειδικά για τους Ολυμπιακούς του 1896... |
Η
καθοριστική συμβολή του Ιωάννη Φωκιανού
Μπορεί
να θεωρείται ξεχασμένος εν γένει από την αθλητική ιστορία της χώρας μας, όμως ο
Ιωάννης Φωκιανός διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στην επιτυχία των Ελλήνων
αθλητών στους Ολυμπιακούς του 1896 και γενικότερα στο ελληνικό αθλητικό
γίγνεσθαι.
Ο
Φωκιανός θεωρείται ο πατέρας της γυμναστικής στην Ελλάδα και ήταν αυτός που, με
την ιδιότητα του Γυμνασιάρχου, διοργάνωσε τη Γ’ και Δ’ Ζάππεια Ολυμπιάδα (1875
και 1879). Ίδρυσε παντού γυμναστικούς συλλόγους, κατάφερε να μπει η γυμναστική
ως μάθημα στα σχολεία το 1882 και όχι μόνο γύμνασε τους πρώτους πραγματικούς
αθλητές που συμμετείχαν σε αυτές τις διοργανώσεις, αλλά ουσιαστικά “δημιούργησε”
και πολλούς από αυτούς που διακρίθηκαν αργότερα στους πρώτους Ολυμπιακούς
Αγώνες. Το γυμναστήριο που βρίσκεται μεταξύ του Ζαππείου Μεγάρου και του
Παναθηναϊκού Σταδίου φέρει το όνομά του, αφού εκείνος το ίδρυσε.
Γεγονός
πάντως είναι πως στον Φωκιανό δε δόθηκε η αναγνώριση που του άξιζε. Στους
Ολυμπιακούς της Αθήνας δεν του επετράπη να έχει τη γενική διεύθυνση των Αγώνων,
ενώ μετά το τέλος τους δεν του απεστάλη ούτε ένα συγχαρητήριο έγγραφο για τις
επιτυχίες των αθλητών του, ούτε τον προσκάλεσαν σε καμιά από τις τελετές και
τις δεξιώσεις που έγιναν. Έφυγε από τη ζωή με αυτό το παράπονο, ένα μήνα μετά
τους Αγώνες.
Με την
ολοκλήρωση του μαραθωνίου τερματίστηκαν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες
της ιστορίας, οι οποίοι σημείωσαν μεγάλη επιτυχία, είχαν τεράστια απήχηση και
δικαίωσαν άπαντες για την επιλογή της Ελλάδας ως την πρώτη χώρα που θα τους
φιλοξενούσε, βάζοντας για τα καλά την πατρίδα μας ξανά στον παγκόσμιο χάρτη
μετά τις τόσες δοκιμασίες που για αιώνες πέρασε. Οι ξένοι που βρέθηκαν στην
Ελλάδα είχαν να λένε τα καλύτερα για τη χώρα, το κλίμα της, την ευγένεια και τη
φιλοξενία του ελληνικού λαού, τον πολιτισμό του. Η… ψυχρότητα που επήλθε στις
σχέσεις μεταξύ της Διεθνούς και της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής μετά τη λήξη
των Αγώνων λόγω της επιθυμίας της τελευταίας να γίνεται κάθε τετραετία η
διοργάνωση στην Ελλάδα παρά το γεγονός ότι είχε αποφασιστεί η επόμενη να γίνει
στο Παρίσι, δεν ήταν αρκετή για να χαλάσει τις άκρως θετικές εντυπώσεις.
Η επιτυχία των Αγώνων είχε μεγάλη σημασία γιατί
στους περισσότερους κυριαρχούσε η άποψη πως η Ελλάδα ήταν μια χώρα απολίτιστη,
λόγω των αιώνων της υποδούλωσής της από τους Τούρκους. Χαρακτηριστικά άλλωστε
είναι τα όσα είπε ο βαρώνος Πιέρ ντε Κουμπερτέν: “Οφείλω να ομολογήσω ότι
ανέμενα να εύρω τους Έλληνες ανατολίζοντες και αλβανοποιημένους, μετά από τόσα
χρόνια σκλαβιάς. Ανθρώπους οι οποίοι είχαν μεν το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθερα,
αλλά θα είχαν χάσει το δικαίωμα να επιδράσουν εκ νέου επί του πολιτισμού. Μόλις
ήλθα στην Ελλάδα άλλαξα γνώμη και πιστεύω ακράδαντα ότι ο Ελληνισμός έχει ακόμη
να διαδραματίση μεγάλον ρόλον στον κόσμο. Την υλικήν δύναμιν θα την αποκτήση
ολίγον κατ’ ολίγον, αλλά διετήρησε το σπουδαιότερο, την ηθικήν δύναμιν
ακμαιότατην”.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...
 |
Βιβλιογραφία:
Λεκάκης
Γ. «Ολυμπιακοί Αγώνες», εκδ. «Ερωδιός».
Μίλεσης
Στέφανος, “Η αλησμόνητη Παρασκευή του 1896”, στο ΠΕΙΡΑΙΟΡΑΜΑ. ΔΙΑΒΑΣΤΕ το πλήρες άρθρο του, ΕΔΩ.
Μιχαηλίδης Τ. “Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια του Αθλητισμού”, εκδόσεις Δρακόπουλου,
1961.
Νάτσιος Αντ. “Ένας αιώνας Ολυμπιακοί Αγώνες”, 1997.
Συρράκος Κ. “Ολυμπιακοί Αγώνες: Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα”, ΕΥΡΩΤΥΠ,
1984.
“Αρχαίοι και σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες”, εκδόσεις Promote, 1972
Billioud Jean-Michel, “40
Πρωταθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων”
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.5.2021.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] ΠΗΓΗ: Γ. Δελαστίκ, εφημ. “Καθημερινή”, 1.8.2004.
[2] για τον οποίο ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ.
[3] ΠΗΓΗ: Στ. Φωκάς, Νεκτ. Αντωνιάδης, εφημ. “metro”, 18.6.2004.
[4] πρώτος Έλληνας επαγγελματίας Ολυμπιονίκης.
[5] πρώτος Έλληνας ερασιτέχνης Ολυμπιονίκης.
[6] ΠΗΓΗ: Κ. Κατσιγιάννης, περ. “Ναυτική Ελλάς”, Μάιος 2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook